MühazirəLƏrin toplusu fənn müƏLLİMİ- I.ü. f d., Səmədov Sakit Müzəffər baki- 2022 Giriş

4.2. Məhsul seçimində risk amili
Təcrübə və etibarlığına görə məhsul atributlarını, mənfəətlərini qiymətləndirməkdə çətinlik çəkdiyini nəzərə alsaq, brendlər istehlakçılar üçün keyfiyyət və digər xüsusiyyətlərin vacib siqnalları ola bilər. Brendlər məhsul seçimi istehlakçı qərarlarında riskləri azalda bilər. İstehlakçı məhsul alarkən və istehlak edərkən bir çox fərqli risk növünü qəbul edə bilər:

• 
  Funksional risk: məhsul gözləntilərə uyğun gəlmir.
  
• 
  Fiziki risk: məhsul istifadəçinin və ya digərlərinin fiziki rifahı və ya sağlamlığı üçün təhlükə yaradır.
  
• 
  Maliyyə riski: məhsul ödənilən qiymətə dəymir.
  
• 
  Sosial risk: məhsula görə başqalarından xəcalət çəkir.
  
• 
  Psixoloji risk: məhsul istifadəçinin zehni rifahına təsir göstərir.
  
• 
  Vaxt riski: məhsulun uğursuzluğu başqa bir qənaətbəxş məhsulu tapmaq fürsəti ilə nəticələnir.
  

İstehlakçılar, şübhəsiz ki, bu riskləri bir sıra yollarla idarə edə bilərlər, lakin bir yol açıq şəkildə tanınmış brendləri, xüsusən istehlakçıların əlverişli keçmiş təcrübələri olanları satın almaqdır.
Beləliklə, brendlər, xüsusilə risklərin bəzən olduqca dərin nəticələrə səbəb ola biləcəyi biznes şəraitində çox əhəmiyyətli bir risk işləmə cihazı ola bilər. İstehlakçılar qəbul etdikləri brendlərlə məhsul, qavrayış və təcrübələrini dəyişdirə bilərlər. Eyni məhsul, daşıdığı brend identifikasiyasına və ya aidiyyətinə görə fərqli olaraq qiymətləndirilə bilər. Brendlər gündəlik fəaliyyətlərini asanlaşdıran və həyatlarını zənginləşdirən istehlakçılara bənzərsiz, şəxsi mənalar bəxş edirlər. İstehlakçıların həyatı çətinləşdikcə, vaxt keçirdikcə brendin qərar qəbulunu sadələşdirmək və riski azaltmaq qabiliyyəti əvəzsizdir. Brendlər firmalarına bir sıra dəyərli funksiyalar təqdim edir:

• 
  məhsulların işlənməsini və ya izlənməsini asanlaşdırmaq üçün müəyyənləşdirmə məqsədi daşıyırlar;
  
• 
  əməliyyat baxımından brendlər inventar və mühasibat qeydlərini təşkil etməyə kömək edir;
  
• 
  bir brend eyni zamanda məhsulun özünəməxsus xüsusiyyətləri və ya cəhətləri üçün möhkəm hüquqi qorunma təklif edir;
  
• 
  bir brend, brend sahibinə qanuni hüquq verərək, əqli mülkiyyət hüquqlarını qoruyur;
  
• 
  brend adı qeydiyyatdan keçmiş ticarət nişanları ilə qorunur;
  
• 
  istehsal prosesləri patent vasitəsilə qorunur;
  
• 
  qablaşdırma müəllif hüquqları və dizayn vasitəsilə qorunur və s.
  

Bu əqli mülkiyyət hüquqları firmanın brendə etibarlı investisiya qoymasını və qiymətli bir aktivin faydalarını əldə etməsini təmin edir. Brendə qoyulan bu sərmayələrlə, onu digər məhsullardan fərqləndirən bir məhsula sahib olması deməkdir. Brendlər müəyyən keyfiyyət səviyyəsinə görə, məmnun alıcıların yenidən həmin məhsulu asanlıqla seçməsidir. Bu brend sadiqliyi firma üçün tələbin proqnozlaşdırılmasını və təhlükəsizliyini təmin edir. Digər firmaların bazara girməsini çətinləşdirən giriş maneələrini də yaradır. İstehsal prosesləri və məhsul dizaynları asanlıqla çoxalsa da, marketinq fəaliyyətindən və məhsul təcrübəsindən istifadə etməklə, fərdlərin və təşkilatların düşüncələrində təəssüratlar asanlıqla silinə bilməz. Colgate diş pastası, Cheerios dənli bitki və Levi jeans kimi brendlərin üstünlüklərindən biri də istehlakçıların sözün həqiqi mənasında onlarla yaşamasıdır. Bu mənada brend rəqabət üstünlüyünü təmin etmək üçün güclü vasitə kimi görülə bilər. Brendlər açıq şəkildə həm istehlakçılara, həm də firmalara mühüm üstünlüklər verir.