gündə
500 mq
750 mq
750-1000 mq
Protionamid (Pto) (250 mq)
15-2020 mq/kq/
gündə
500 mq
750 mq
750-1000 mq
Sikloserin (Cs)
(250 mq)
15-2020 mq/kq/
gündə
500 mq
750 mq
750-1000 mq
Terizidon (Trd)
(300 mq)
15-2020 mq/kq/
gündə
600 mq
600 mq
900 mq
P-aminosalisilik
turşusu (PAS)
(4 q paketiklərdə)
150 20mq/kq/gündə
8000 mq
8000 mq
8000-12000 mq
PAS natrium
Dərmanın hazırlanması və istehsalından asılı olaraq dərman dozaları müxtəlif ola bilər;
İstehsalçının məsləhət gördüyü dozaları yoxlayın.
Qrup 5: Qeyri-müəyyən effektli dərman vasitələri (ÜST tərəfindən MDR-Vərəm müalicəsində rutin istifadə üçün
məsləhət görülmür). DR-Vərəm üçün optimal dozaları müəyyən edilməyib.
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı.
Dərmanlara rezistent vərəmin proqramlı şəkildə idarə olunmasına dair təlimatlar: 2008-ci ildə təcili olaraq yenidən işlənmiş versiyası
(ÜST/HTM/Vərəm/2008.402). Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı; 2008).
Bölmə 6
MDR-Vərəm müalicə rejimlərinin planlaşdırılması
• Səhifə 81
Klofazimin (Cfz)
Böyüklər üçün adi dozası gündəlik 100 mq-dan 300 mq-a gədərdir. Bəzi həkimlər
gündəlik 300 mq-dan başlayaraq, 4-6 həftədən sonra dozanı 100 mq-a gədər
azaldırlar.
Linezolid (Lzd)
Böyüklər üçün adi dozası 600 mq gündə iki dəfədir. Həkimlərin əksəriyyəti
dərmanın əlavə təsirlərini azaltmaq məqsədi ilə, 4-6 həftədən sonra 600 mq gündə
bir dəfə təyin edirlər.
Amoksisiklin/
Klavulanat (Amx/Clv)
DR-Vərəm üçün dozalar aydın müəyyən edilməyib. Böyüklər üçün normal
Klavulanat (Amx/Clv) dozası 875/125 mq gündə iki dəfə və ya 500/250 mq
gündə üç dəfədir. 1000/250 dozalar istifadə edilir, lakin dərmanın əlavə təsirləri
bu dozanın istifadəsini məhdudlaşdıra bilər.
Tiosetazon (Thz)
Böyüklər üçün adi dozası 150 mq-dır.
Imipenem/silastatin
(İpm/Cln)
Böyüklər üçün adi dozası 500-1000 mq venadaxili hər 6 saat.
Klaritromisin (Clr)
Böyüklər üçün adi dozası 500 mq gündə iki dəfə.
Yüksək dozada izoniazid
(Yüksək dozada H)
16-20 mq /kq hər gün
Hər dərmana aid ətraflı məlumatı bu ünvanda tapa bilərsiniz: ÜST-ün
Guidelines for the programmatic
management of drug-resistant tuberculosis: Emergency update 2008.
3.3 Standartlaşdırılmış müal cə rej mlər
MDR-Vərəm xəstələrini müalicə edən həkimlər ən müvafiq standartlaşdırılmış rejimin seçilməsi zamanı
ölkələrində fəaliyyət göstərən Vərəmə nəzarət proqramı ilə məsləhətləşməlidirlər.
Standartlaşdırılmış müalicənin əsas tələbi xüsusi xəstə qruplarının dərmanlara rezistentliyi barədə
məlumatın olmasıdır. Adətən, xəstələr onların keçmiş müalicə tarixçələrinə əsasən müəyyən qruplara bölünürlər.
Standartlaşdırılmış rejim hər qrup üçün müxtəlif qruplarda dərmanlara rezistentlik barədə araşdırmalara əsasən
planlaşdırılır. Bu qruplarda ikinci sıra vərəmə qarşı dərmanların rezistentliyi barədə məlumatların olması da
məsləhətdir. Onlar rejimin planlaşdırılmasında yardım edir.
Standartlaşdırılmış müalicə strategiyası üçün hələ də həm yoxlama (yüksək risk qruplarının
müəyyənləşdirilməsi), həm də skrininq vasitəsi kimi (MDR Vərəmə yoluxması barədə yalnış məlumatlar olan
xəstə sayını azaltmaq) DHT tətbiqinə ehtiyac var. Dörd güclü dərmanla xəstələrin geniş əksəriyyətinin uyğun
müalicəsini təşkil etməyə imkan verən standartlaşdırılmış rejim zamanı çox vaxt bütün mümkün rezistent
nümunələrini əhatə etmək üçün beş və ya altı dərmandan istifadə etmək lazım olur. Adətən, müalicə rejiminin
əsas hissəsini inyeksion dərman vasitəsi və florxinolonlar təşkil edir.
3.4 Emp r k müal cə rej mlər
Empirik rejimlər adətən DHT-in nəticələrini gözləyərkən xəstələrin xüsusi qruplarında istifadə olunur.
Empirik rejimlər standartlaşdırıla bilər (yəni bütün xəstələr müəyyən qrupdan DHT nəticələri alınana kimi eyni
rejimi qəbul edirlər) və ya hər xəstə üçün xəstəlik və təmas anamnezinə əsasən o, fərdi ola bilər.
DHT üsularının çoxu bir neçə həftəlik dövriyyə vaxtına malik olduğuna görə empirik rejimlər daha çox
məsləhət görünür. Empirik müalicələr xəstələrin kliniki ağırlaşmasının və xəstəliyin ikincili hallara keçməsinin
qarşısını almaqda faydalıdır; lakin, sürətli DHT üsullarına mövcud olan yerlərdə uyğun müalicəni təmin etmək
üçün DHT nəticələrini gözləmək daha münasibdir. Bu səbəbdən, xəstəlik kliniki baxımdan sabit olarsa və
uyğun infeksiyaya nəzarət qaydaları tətbiq edilərsə hətta dövriyyə vaxtı bir neçə həftə olsa belə, dəfələrlə ikinci
sıra dərmanlarla müalicə olunan yüksək xroniki hallarda DHT-in nəticələrini gözləmək daha yaxşı olardı. Əgər
dövriyyə vaxtı bir neçə aydırsa, DHT nəticələrini gözləyən zaman empirik müalicə rejimi tətbiq etmək ağıllı olar,
hətta xəstənin vəziyyəti stabil olsa bilə.
Səhifə 82 • Multi Dərmanlara Rezistent Vərəm (MDR-Vərəm) üzrə kurs
3.5 Fərdi müalicə rejimləri
Sual:
MDR-Vərəmli xəstə üçün fərdi müalicə rejimini planlaşdıranda siz hansı məlumatdan istifadə edirsiniz?
Cavabınızı yazıb, daxil edin
Cavab:
Xəstənin müalicə tarixçəsinə və cəmiyyətdə geniş yayılmış rezistent nümunələrə əlavə olaraq, hər bir
xəstədə olan yoluxucu ştammın rezistentliyinin fərdi müalicəsi tətbiq olunur. Rejim qurma üsulu Cədvəl
1-də təsvir edilib və xüsusi dərman rezistent formaları üçün təklif olunan rejimlərin misalları Cədvəl 2-də
verilib.
Cədvəl 2. Birinci sıra dərmanlar üçün DHT-nə əsasən fərdi rejiminin planı
Dərmanlara
qarşı
rezistentlik
Təklif olunan rejim (başqa cür
təyin olunmayıbsa gündəlik)
İzahatlar
HR
Z-E-İA-Fq-(+/- 4 -cü Qrup
dərman vasitələrdən biri və ya
ikisi )
Əgər E və Z həssaslığı yaxşı sübut olunubsa, 4-cü Qrupdan bir dərman
vasitəsi kifayyətdir. 4-cü Qrupdan iki dərman vasitəsi geniş yayılmış
xəstəlikdə və ya DHT-in nəticəsi sual altında olanda (yəni uğursuz
rejimdə bu dərman vasitələrin istifadə tarixçəsinə baxmayaraq, E və ya
Z-ə qarşı həssaslıq barədə məlumatın verilməsi) istifadə olunmalıdır.
HR HRS
Z-E-İA-Fq-(+ iki və ya daha
çox 4-cü qrup dərman vasitələr)
Yalnız ştammın həssas olduğu birinci sıra dərman vasitələrindən istifadə
edin. Əgər S-ə qarşı rezistentlik varsa, alternativ İA-dən (İnyeksion
dərman vasitəsindən) istifadə edin. Xəstəlik geniş yayılanda və ya E və
Z-ə qarşı rezistentlik varsa və ya şübhə altındadırsa, 4-cü Qrup dərman
vasitələri ikidən artıq istifadə olunmalıdır. Əgər 4 dərmandan ibarət
olan müvafiq rejim DHT-in nəticələri əsasında qurula bilməzsə, 5-ci
qrup dərman vasitələrdən istifadə edilə bilər.
HRE
Z-İA-Fq-(+ iki və ya daha çox
4-cü qrup dərman vasitələr)
Yalnız ştammın həssas olan birinci sıra dərman vasitələrindən istifadə
edin. S İA kimi istifadə edin. Geniş yayılmış xəstəlikdə 4-cü Qrup
dərman vasitələrdən ikidən artıq istifadə olunmalıdır. 4 dərmandan
ibarət olan müvafiq rejim DHT-in nəticələri əsasında qurula bilməyən
zaman 5-ci qrup dərman vasitələrdən istifadə edilə bilər.
HRSE
Z-IA-Fq-(+ iki və ya daha çox
4-cü qrup dərman vasitələr)
Yalnız ştammın həssas olan birinci sıra dərman vasitələrindən istifadə
edin. Alternativ İA –dən istifadə edin. Geniş yayılmış xəstəlikdə
4-cü Qrup dərman vasitələrdən ikidən artıq istifadə olunmalıdır. 4
dərmandan ibarət olan müvafiq rejim DHT-in nəticələri əsasında quru-
la bilməyən zaman 5-ci qrup dərman vasitələrdən istifadə edilə bilər
HRZE
Z-E-IA-Fq-(+ iki və ya daha
çox 4-cü qrup dərman vasitələr)
Alternativ İA –dən istifadə edin. Geniş yayılmış xəstəlikdə 4-cü Qrup
dərman vasitələrdən üçdən artıq istifadə olunmalıdır. 4 dərmandan
ibarət olan müvafiq rejim DHT-in nəticələri əsasında qurula bilməyən
zaman 5-ci qrup dərman vasitələrdən istifadə edilə bilər.
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı.
Dərmanlara qarşı rezistent vərəmin proqramlaşdırılmış idarəolunmasına dair təlimatlar (WHO/HTM/TB/2006.361), Cenevrə,
İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı 2006).).
Bölmə 6
MDR-Vərəm müalicə rejimlərinin planlaşdırılması
• Səhifə 83
Xəstəni əvvəl müalicə edən tibb işçilərinin obyektiv hesabatlarını almaqla xəstənin anamnezinin daha dəqiq
olması üçün cəhdlər edilməlidir. Ətraflı kliniki anamnez dərmanların hansının qeyri-effektli olmasını tapmaqla
kömək edə bilər. Dərmana qarşı qazanılmış rezistentlik ehtimalı dərman qəbulunun vaxt müddəti uzandıqca artır.
Xüsusən də, müntəzəm dərman qəbulu zamanı kliniki və ya bakterioloji müalicə uğursuzluğunun aşkarlanması
(müsbət yaxma və ya kultura) dərmana qarşı rezistentlik barədə düşünməyə vadar edir. Əgər xəstədə bir ay ərzində
dərman qəbul edərkən daimi müsbət yaxmalar və ya kulturalar olursa, hətta DHT nəticələrinə görə həssas hesab
olunsa da dərmana qarşı rezistentlik mümkün ola bilər.
Hər hansı xüsusi dərmanın effekti barədə əsassız məlumat mənbələrinə deyil DHT nəticələrinə əsaslanmaq
lazımdır
. Məsələn, əgər daha öncə vərəmə qarşı dərmanların istifadə tarixçəsinə əsasən məlum olsa ki, hər hansı
dərman rezistentlik səbəbindən effektli deyil, bu dərman hətta laboratoriyada ştamm həssas olsa da, yaradılan
müalicə rejimində istifadə edilən 4 əsas dərmandan biri olaraq həmin dərmanı təyin etmək olmaz. Alternativ
olaraq, əgər ştammın dərmana qarşı rezistentliyi laboratoriyada sübut edilibsə, lakin xəstə onu heç vaxt qəbul
etməyib və bu dərmana qarşı rezistentlik cəmiyyətdə rast gəlinməyən bir haldır, ola bilsin ki, bu laboratoriya
səhvidir və ya bəzi ikinci sıra dərmanlarının DHT-in məhdudlaşdırılmış spesifikasiyanın nəticəsidir.
Başqa bir vacib problem ondan ibarətdir ki, DHT nəticələrini almaq üçün tələb olunan dövriyyə vaxtı
laboratoriyadan cavabını gözləyərkən xəstə aylarla standartlaşdırılmış və ya empirik müalicə rejimini ala bilər. Bu
vaxt əlavə qazanılmış rezistentlik imkanı barədə fikirləşmək lazımdır. Əgər DHT-i üçün kultura yığılandan sonra
dərmana qarşı qazanılmış rezistentlik imkanı yüksəkdirsə, əsas müalicə müddətində dörd dərmanın arasında bu
dərman olmamalıdır.
3.6 İnyeks on dərman vas təs n n st fadə müddət
İnyeksion dərman vasitəsinin qəbulunun məsləhət görünən müddəti (və ya intensiv mərhələsi) yaxma və
kultura konversiyasına uyğun aparılmalıdır. Müasir dövrün tələbinə əsasən inyeksion dərman vasitəsi ən azı altı
ay
davam etdirilməlidir.
Kultura nəticələri, döş qəfəsinin rentgeni və xəstənin vəziyyətindən, xüsusən əgər xəstədə həssaslıq çeşidi
məlum deyilsə, dərmanın effektliyi sual altındadırsa və ya geniş və ya bilateral ağ ciyər xəstəliyi varsa, bütün bunlara
əsasən sonrakı mərhələdə inyeksion dərman vasitəsinin qəbulunu davam etdirmək və ya davam etdirməmək qərarı
verilməlidir.
İnyeksion dərman vasitəsi ilə qeyri-müntəzəm terapiya (gündəlik terapiyanın iki-üç ay olduğu başlanğıc
dövriyyədən sonra həftədə üç dəfə) uzadılmış müalicə müddəti inyeksiya təyin edilən və toksikliyin artıq ciddi
bir təhlükəyə çevrildiyi xəstələrdə də nəzərə alınmalıdır. Əgər xəstə beş və ya altı dərmandan ibarət empirik
rejim qəbul edibsə, inyeksion dərman vasitədən başqa digər dərmanların qəbulu DHT nəticələri hazır olan kimi
dayandırılmalı və xəstənin müalicəsi ən effektli hesab edilən minimum üç dərmanla davam etdirilməlidir.
Ağ ciyər Sağlamlığı üzrə Kitabxana
İnyeksion dərman vasitəsi
ən az altı ay istifadə
olunmalıdır
Səhifə 84 • Multi Dərmanlara Rezistent Vərəm (MDR-Vərəm) üzrə kurs
3.7 Müal cən n müddət
Məsləhət görünən müalicə müddəti kulturanın konversiyasından asılıdır (11-ci Bölməyə bax). Kultura
konversiyasından sonra
müalicə ən az 18 ay müddətində davam etdirilməlidir. Geniş ağ ciyər zədələnməsi ilə
müşahidə olunan xroniki hallarda müalicə 24 ayadək uzadıla bilər.
4 Proqramlı müal cə strateg yasının planlaşdırılması
DHT-in aparılması üçün imkanların olmasından, DR-Vərəmin səviyyəsindən, HİV-in yayılmasından,
texniki xidmət imkanlardan və maliyyə resurslardan asılı proqramlar üçün müalicə strategiyalar müxtəlif ola bilər.
Dəyişkən olmalarına baxmayaraq, ÜST-ın Yaşıl İşıq Komitəsi
1
(GLC) tərəfindən proqramlı müalicə strategiyalar
üçün eyni təlimatlar təkmilləşdirilib. Cədvəl 3 proqramlar üçün müalicə strategiya üzrə bir təlimatdır. Bu
məlumat, DHT limitli şəkildə həyata keçirilən resurslarla məhdud olan yerlərdə baş verən müxtəlif vəziyyətlərə və
bu situasiyada GLC ümumilikdə hansı strategiyanı tövsiyyə etməsinə əsaslanır. Cədvəl situasiyaların əksəriyyətini
əhatə etmək çalışır; lakin Vərəm proqramı üçün xususi şəraitləri qarşılayan strategiyanın uyğunlaşdırılmasına dair
ehtiyac ola bilər. Bu o demekdir ki, izoniazid, rifampisin, florxinolonlar və inyeksion dərman vasitələrin DHT
olduqca etibarlı kimi qəbul edilir. Həmçinin, digər dərman vasitələrin DHT daha az etibarlı kimi qəbul edilir
və bu dərmanların DHT nəticələrinə əsaslanan fərdi müalicələri təyin etmək lazım deyil. Diaqnostik IV
2
–ci
Kateqoriyaya aid xəstələr sənədləşdirilmiş (və ya yüksək şübhəli) MDR-Vərəm olan xəstələridir; MDR-Vərəmli
xəstələri müalicə etməyə planlaşdırılmış rejimlər IV
–ci Kateqoriyanın müalicələri kimi baxılır.
1. 2000-ci ilin iyun ayında beş kateqoriya
iştrakçıların arasında (resurslarla məhdud
olan ölkələrin hökumətləri; təhsil
müəssisələri; mülki-ictimayi təşkilatları;
bilateral donorlar; və ÜST) GLC adlanan
cəmiyyət təsis edilib. GLC istehsalçılarla
müvəffəqiyyətlə razılaşmış qiymətlərlə
dərmanları var; DR-Vərəmin uyğun
idarəolunmasına dair tələb olunan və
mənimsənilmiş, məntiqə uyğun siyasətləri;
DR-Vərəm idarəolunma proqramlar
üçün təkliflərin baxılmasına aid dəqiq
kriteriya təşkil edib; bu cür təkliflər inkişaf
edən ölkələrə yardım edir və onların
uyğun həyata keçirilməsini təmin edir;
və nəhayət, texniki və elmi cəhətdən
möhkəm hesab edilən və dərmanlara əlavə
rezistentlik yaranma təhlükəsi olmayan
idarəolunma proqramlara keyfiyyətli
ikinci sıra dərmanları güzəşt giymətlərlə
təmin edir. Xidmətlər və texniki yardım
və ya güzəştli giymətlə, yüksək keyfiyyətli
ikinci sıra vərəm əleyhinə olan dərmanlara
nail olmaq üçün Yaşıl İşıq Komitəsi ilə
necə əlaqə saxlamaq barədə daha ətraflı
məlumata görə GLC-nin veb səhifəsinə
müraciyyət edin: [http://www.who.int/
tb/challenges/mdr/greenlightcommittee/
en/index.html].
2. ÜST Vərəmin müalicəsi: Milli
proqramlara dair təlimatlar müxtəlif
Vərəm diaqnostik kategoriyalara əsaslanan
müalicə rejimləri məsləhət görür.
Diaqnostik kategoriyalara aşağıdakılar
aiddir:
I-ci Kateqoriya: Yeni yaxma müsbət
xəstələr; ağ ciyər parenximasının geniş
zədələnməsi olan yeni yaxma mənfi ağ
ciyər Vərəmi; ağır yanaşı gedən HİV
xəstəliyi və ya eksta-pulmonar (ağ
ciyərlərdən kənar olan) Vərəmin ağır
formaları.
II-ci Kateqoriya: Əvvəlcədən müalicə
olunmuş bəlğəm yaxması müsbət olan ağ
ciyər Vərəmi: residiv, yarımçıq və uğursuz
müalicə.
III-cü Kateqoriya: Yeni yaxma mənfi ağ
ciyər Vərəmi (I-ci Kateqoriyadan fərqlidir)
və eksta-pulmonar (ağ ciyərlərdən kənar
olan) Vərəmin ağırlıq dərəcəsi az olan
formaları.
IV-ci Kateqoriya: Xroniki hallar (nəzarət
altında təkrar müalicə alan və helə də
yaxma müsbət olanlar) və MDR-Vərəm.
Cədvəl 3. Müxtəlif proqrammlaşdırılmış situasiyalara dair tövsiyyə edilən strategiyalar
Xəstənin Qrupu
Həssaslıq Barədə Məlumat
a
Tövsiyyə Edilən Strategiya
b
Aktiv Vərəm olan
yeni xəstə
Rezistentlik geniş yayılmayıb ya da orta
saydadır (məs, MDR-Vərəm aşkar olunan
yeni xəstəlik hallarının səviyyəsi aşağı və
orta olan ölkələr)
• I-ci Kateqoriyaya aid olan müalicəni
başlayın
• I-ci Kateqoriyaya aid olmayan xəstələrə ən azı H
və R qarşı DHT edin
• Sürətli DHT üsulların istifadəsi daha üstündür
Rezistentlik
geniş yayılıb (məs, MDR-
Vərəm aşkar olunan yeni xəstəlik halları-
nın sayı yüksək olan ölkələr)
• Müalicə başlamazdan qabaq bütün xəstələr üçün
H və R-nə qarşı DHT edin
• Sürətli DHT üsulların istifadəsi daha üstündür
• DHT nəticələrini gözləyən vaxtı I-ci
Kateqoriyaya
aid olan müalicəni başlayın
• Əgər DHT nəticələri DR-Vərəm aşkar etsə, onda
müalicə rejimini IV-ci Kateqoriyaya aid olan
müalicəyə əsasən uyğunlaşdırın
I-ci Kateqoriyanın
müalicəsi uğursuz
olan xəstə
MDR-Vərəmli xəstələrin I-ci Kateqori-
yanın müalicə uğursuzluğun
aşağı faizi
İkinci sıra dərmanlara qarşı rezistentlik
nadir hallarda olur
• Müalicə başlamazdan qabaq bütün xəstələrdə ən
azı H və R-nə qarşı DHT edin
• Sürətli DHT-nə üstünlük verilir
• DHT nəticələrini gözləyən vaxtı II-ci
Kateqoriyanın
müalicəsinə başlayın
• Əgər DHT nəticələri DR-Vərəm aşkar etsə, onda
müalicə rejimini IV-ci Kateqoriyaya aid olan
müalicəyə əsasən uyğunlaşdırın
MDR-Vərəmli xəstələrin I-ci Kateqori-
yanın müalicə uğursuzluğun
yüksək faizi
İkinci sıra dərmanlara qarşı rezistentlik
nadir hallarda olur
• Müalicə başlamazdan qabaq bütün xəstələrdə ən
azı H və R-n qarşı DHT edin
• IV-ci Kateqoriyanın müalicəsinə başlayın:
İDV
(inyeksion dərman vasitəsi) - FLX
(Florxinolon) -4-ci Qrupdan iki dərman vasitəsi
- +/- Z
MDR-Vərəmli xəstələrin I-ci Kateqori-
yanın müalicə uğursuzluğun
yüksək faizi
İkinci sıra dərmanlara qarşı rezistentlik
geniş yayılıb
• Müalicə başlamazdan qabaq H, R, İDV, FLX –na
qarşı DHT edin
• DHT nəticələrini gözləyən vaxtı IV-ci
Kateqoriyanın müalicəsinə
başlayın: İDV - FLX
– 4-ci Qrupdan üç dərman vasitəsi - +/- Z
• Fərdi yanaşmadan istifadə olunursa, müalicə
rejimini DHT nəticələrinə uyğun nizamlayın
Bölmə 6
MDR-Vərəm müalicə rejimlərinin planlaşdırılması
• Səhifə 85
Cədvəl 3. Müxtəlif proqrammlaşdırılmış situasiyalara dair tövsiyyə edilən strategiyalar
Xəstənin Qrupu
Həssaslıq Barədə Məlumat
a
Tövsiyyə Edilən Strategiya
b
II-ci Kateqoriyanın
müalicəsi uğursuz
olan xəstə
MDR-Vərəmli xəstələrin II-ci Kateqori-
yanın müalicə uğursuzluğun
yüksək faizi
İkinci sıra dərmanlara qarşı rezistentlik
nadir hallarda olur
• Müalicə başlamazdan qabaq bütün xəstələrdə ən
azı H və R-nə qarşı DHT edin
• DHT nəticələrini gözləyən vaxtı IV-ci
Kateqoriyanın müalicəsinə
başlayın: İDV - FLX
– 4-ci Qrupdan iki dərman vasitəsi - +/- Z
• Fərdi yanaşmadan istifadə olunursa, müalicə
rejimini DHT nəticələrinə uyğun nizamlayın
MDR-Vərəmli xəstələrin II-ci Kateqori-
yanın müalicə uğursuzluğun
yüksək faizi
İkinci sıra dərmanlara qarşı rezistentlik
geniş yayılıb
• Müalicə başlamazdan qabaq H, R, İDV, FLX –na
qarşı DHT edin
• DHT nəticələrini gözləyən vaxtı IV-ci
Kateqoriyanın müalicəsinə
başlayın: İDV - FLX –
4-ci Qrupdan üç dərman vasitəsi - +/- Z
• Fərdi yanaşmadan istifadə olunursa, müalicə
rejimini DHT nəticələrinə uyğun nizamlayın
Müalicə tarixçəsində
residiv olan xəstə
və ya yarımçıq
müalicədən sonra
qayıdan xəstə
Bu qrup xəstələr arasında MDR-Vərəm
adətən az və orta sayda rast gəlinir
• Müalicə başlamazdan qabaq bütün xəstələrdə ən
azı H və R-nə qarşı DHT edin
• DHT nəticələrini gözləyən vaxtı II-ci
Kateqoriyanın müalicəsinə
başlayın
• Əgər DHT nəticələri DR-Vərəm aşkar etsə, onda
müalicə rejimini IV-ci Kateqoriyaya aid olan
müalicəyə əsasən uyğunlaşdırın
MDR-Vərəmli xəstə
ilə təmasda olan
şəxsdə aktiv Vərəm
halı
Təmasda olan rezis-
tentlik nümunəsi
məlumdur
Eyni ştamma yoluxma riski
yüksək olan
yaxın təmas
• Müalicə başlamazdan qabaq bütün xəstələrdə
sürətli diaqnostika və ən azı H və R-nə qarşı DHT
edin
• DHT nəticələrini gözləyən vaxtı təmasda
olan xəstənin DHT və müalicə tarixçəsinə
(14-ci Bölməyə bax) əsasən qurulmuş IV-ci
Kateqoriyanın müalicəsinə
başlayın
• DHT nəticələrinə uyğun müalicə rejimini
nizamlayın
Eyni ştamma yoluxma riski
az olan
təsadüfi təmas
• Müalicə başlamazdan qabaq bütün xəstələrdə
sürətli diaqnostika və ən azı H və R-nə qarşı DHT
edin
• DHT nəticələrini gözləyən vaxtı I-ci
Kateqoriyanın müalicəsinə başlayın
• DHT nəticələrinə uyğun müalicə rejimini
nizamlayın
Sənədləşdirilmiş
MDR-Vərəm halı
FXL və İDV qarşı sənədləşdirilmiş və ya
təxmini müəyyən olan həssaslıq
• IV-ci Kateqoriyanın müalicəsinə başlayın: İDV -
FLX – 4-ci Qrupdan iki dərman vasitəsi - +/- Z
FXL qarşı sənədləşdirilmiş və ya təxmini
müəyyən olan həssaslıq
İDV qarşı sənədləşdirilmiş və ya təxmini
müəyyən olan rezistentlik
• IV-ci Kateqoriyanın müalicəsinə başlayın: İDV -
FLX – 4-ci Qrupdan üç dərman vasitəsi - +/- Z
• Sənədləşdirilmiş həsasslığı olan İDV-dən istifadə
edin
• Əgər bakteriya ştammı bütün İDV qarşı
rezistentdirsə, onda rezistentliyi nisbətən nadir
hallarda aşkar olunan dərman vasitəsini istifadə
edin
FXL qarşı sənədləşdirilmiş və ya təxmini
müəyyən olan rezistentlik
İDV qarşı sənədləşdirilmiş və ya təxmini
müəyyən olan həssaslıq
• IV-ci Kateqoriyanın müalicəsinə başlayın: İDV -
FLX – 4-ci Qrupdan üç dərman vasitəsi - +/- Z
• Yeni nəsil FXL – dan istifadə edin
FXL və İDV qarşı sənədləşdirilmiş və ya
təxmini müəyyən olan rezistentlik
• XDR-Vərəm üçün IV-ci Kateqoriyanın
müalicəsinə
başlayın (7.14 hissəyə bax)
Səhifə 86 • Multi Dərmanlara Rezistent Vərəm (MDR-Vərəm) üzrə kurs
Cədvəl 3. Müxtəlif proqrammlaşdırılmış situasiyalara dair tövsiyyə edilən strategiyalar
Xəstənin Qrupu
Həssaslıq Barədə Məlumat
a
Tövsiyyə Edilən Strategiya
b
IV-ci Kateqoriyanın
müalicəsi uğursuz
olan xəstə
və ya
sənədləşdirilmiş
MDR-Vərəm ikinci
sıra dərmanlardan
geniş istifadə
təcrübəsi olan xəstə
Bu qrup xəstələr arasında XDR-Vərəm
orta və yüksək sayda rast gəlinir
• Müalicə başlamazdan qabaq İDV və FLX –ra
qarşı (həmçinin, əgər edilmiyibsə, H və R-nə
qarşı) DHT edin
• DHT nəticələrini gözləyən vaxtı XDR-Vərəm
Dostları ilə paylaş: |