Multi DƏrmanlara qarşi rezistent vəRƏm barəDƏ kurs dünya Tibb Birliyi



Yüklə 0,56 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə9/25
tarix15.03.2017
ölçüsü0,56 Mb.
#11520
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   25
gündə
500 mq
750 mq
750-1000 mq
Protionamid (Pto) (250 mq) 
15-2020 mq/kq/
gündə
500 mq
750 mq
750-1000 mq
Sikloserin (Cs)
(250 mq)
15-2020 mq/kq/
gündə
500 mq
750 mq
750-1000 mq
Terizidon (Trd)
(300 mq)
15-2020 mq/kq/
gündə
600 mq
600 mq
900 mq
P-aminosalisilik 
turşusu (PAS) 
(4 q paketiklərdə)
150 20mq/kq/gündə
8000 mq
8000 mq
8000-12000 mq
PAS natrium 
Dərmanın hazırlanması və istehsalından asılı olaraq dərman dozaları müxtəlif ola bilər; 
İstehsalçının məsləhət gördüyü dozaları yoxlayın.
Qrup 5:  Qeyri-müəyyən effektli dərman vasitələri  (ÜST tərəfindən MDR-Vərəm müalicəsində rutin istifadə üçün 
məsləhət görülmür). DR-Vərəm üçün optimal dozaları müəyyən edilməyib.
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. 
Dərmanlara rezistent vərəmin proqramlı şəkildə idarə olunmasına dair təlimatlar: 2008-ci ildə təcili olaraq yenidən işlənmiş versiyası 
(ÜST/HTM/Vərəm/2008.402). Cenevrə, İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı; 2008).

Bölmə 6  
MDR-Vərəm müalicə rejimlərinin planlaşdırılması
   •   Səhifə 81
Klofazimin (Cfz) 
Böyüklər üçün adi dozası gündəlik 100 mq-dan 300 mq-a gədərdir. Bəzi həkimlər 
gündəlik 300 mq-dan başlayaraq, 4-6 həftədən sonra dozanı 100 mq-a gədər 
azaldırlar.
Linezolid (Lzd) 
Böyüklər üçün adi dozası 600 mq gündə iki dəfədir. Həkimlərin əksəriyyəti 
dərmanın əlavə təsirlərini azaltmaq məqsədi ilə, 4-6 həftədən sonra 600 mq gündə 
bir dəfə təyin edirlər.
Amoksisiklin/
Klavulanat (Amx/Clv) 
DR-Vərəm üçün dozalar aydın müəyyən edilməyib. Böyüklər üçün normal
Klavulanat (Amx/Clv)    dozası 875/125 mq gündə iki dəfə və ya 500/250 mq 
gündə üç dəfədir. 1000/250 dozalar istifadə edilir, lakin dərmanın əlavə təsirləri 
bu dozanın istifadəsini məhdudlaşdıra bilər.
Tiosetazon (Thz) 
Böyüklər üçün adi dozası 150 mq-dır.
Imipenem/silastatin
(İpm/Cln) 
Böyüklər üçün adi dozası 500-1000 mq venadaxili hər 6 saat. 
Klaritromisin (Clr) 
Böyüklər üçün adi dozası 500 mq gündə iki dəfə.
Yüksək dozada izoniazid
(Yüksək dozada H) 
16-20 mq /kq hər gün 
Hər  dərmana  aid  ətraflı  məlumatı  bu  ünvanda  tapa  bilərsiniz:  ÜST-ün 
Guidelines  for  the  programmatic 
management of drug-resistant tuberculosis: Emergency update 2008.
3.3  Standartlaşdırılmış müal cə rej mlər  
MDR-Vərəm  xəstələrini  müalicə  edən  həkimlər  ən  müvafiq  standartlaşdırılmış  rejimin  seçilməsi  zamanı 
ölkələrində fəaliyyət göstərən Vərəmə nəzarət proqramı ilə məsləhətləşməlidirlər.  
Standartlaşdırılmış  müalicənin  əsas  tələbi  xüsusi  xəstə  qruplarının  dərmanlara  rezistentliyi  barədə 
məlumatın olmasıdır. Adətən, xəstələr onların keçmiş müalicə tarixçələrinə əsasən müəyyən qruplara bölünürlər. 
Standartlaşdırılmış rejim hər qrup üçün müxtəlif qruplarda dərmanlara rezistentlik barədə araşdırmalara əsasən 
planlaşdırılır.  Bu  qruplarda  ikinci  sıra  vərəmə  qarşı  dərmanların  rezistentliyi  barədə  məlumatların  olması  da 
məsləhətdir. Onlar rejimin planlaşdırılmasında yardım edir.   
Standartlaşdırılmış  müalicə  strategiyası  üçün  hələ  də  həm  yoxlama  (yüksək  risk  qruplarının 
müəyyənləşdirilməsi), həm də skrininq vasitəsi kimi (MDR Vərəmə yoluxması barədə yalnış məlumatlar olan 
xəstə sayını azaltmaq) DHT tətbiqinə ehtiyac var.  Dörd güclü dərmanla xəstələrin geniş əksəriyyətinin uyğun 
müalicəsini  təşkil  etməyə  imkan  verən  standartlaşdırılmış  rejim  zamanı  çox  vaxt  bütün  mümkün  rezistent 
nümunələrini əhatə etmək üçün beş və ya altı dərmandan istifadə etmək lazım olur. Adətən, müalicə rejiminin 
əsas hissəsini inyeksion dərman vasitəsi və florxinolonlar təşkil edir.  
3.4  Emp r k müal cə rej mlər  
Empirik  rejimlər  adətən  DHT-in  nəticələrini  gözləyərkən  xəstələrin  xüsusi  qruplarında  istifadə  olunur. 
Empirik rejimlər standartlaşdırıla bilər (yəni bütün xəstələr müəyyən qrupdan DHT nəticələri alınana kimi eyni 
rejimi qəbul edirlər) və ya hər xəstə üçün xəstəlik və təmas anamnezinə əsasən o, fərdi ola bilər.
DHT  üsularının  çoxu  bir  neçə  həftəlik  dövriyyə  vaxtına  malik  olduğuna  görə  empirik  rejimlər  daha  çox 
məsləhət  görünür.  Empirik  müalicələr  xəstələrin  kliniki  ağırlaşmasının  və  xəstəliyin  ikincili  hallara  keçməsinin 
qarşısını almaqda faydalıdır; lakin, sürətli DHT üsullarına mövcud olan yerlərdə uyğun müalicəni təmin etmək 
üçün  DHT  nəticələrini  gözləmək  daha  münasibdir.  Bu  səbəbdən,  xəstəlik  kliniki  baxımdan  sabit  olarsa  və 
uyğun infeksiyaya nəzarət qaydaları tətbiq edilərsə hətta dövriyyə vaxtı bir neçə həftə olsa belə, dəfələrlə ikinci 
sıra dərmanlarla müalicə olunan yüksək xroniki hallarda DHT-in nəticələrini gözləmək daha yaxşı olardı. Əgər 
dövriyyə vaxtı bir neçə aydırsa, DHT nəticələrini gözləyən zaman empirik müalicə rejimi tətbiq etmək ağıllı olar, 
hətta xəstənin vəziyyəti stabil olsa bilə.  

Səhifə 82   •   Multi Dərmanlara Rezistent Vərəm (MDR-Vərəm) üzrə kurs
 3.5 Fərdi müalicə rejimləri 
Sual:
MDR-Vərəmli xəstə üçün fərdi müalicə rejimini planlaşdıranda siz hansı məlumatdan istifadə edirsiniz?
Cavabınızı yazıb, daxil edin
Cavab: 
Xəstənin müalicə tarixçəsinə və cəmiyyətdə geniş yayılmış rezistent nümunələrə əlavə olaraq, hər bir 
xəstədə olan yoluxucu ştammın rezistentliyinin fərdi müalicəsi tətbiq olunur. Rejim qurma üsulu Cədvəl 
1-də təsvir edilib və xüsusi dərman rezistent formaları üçün təklif olunan rejimlərin misalları Cədvəl 2-də 
verilib. 
Cədvəl 2.  Birinci sıra dərmanlar üçün DHT-nə əsasən fərdi rejiminin planı
Dərmanlara 
qarşı 
rezistentlik
Təklif olunan rejim  (başqa cür 
təyin olunmayıbsa gündəlik)
İzahatlar
HR
Z-E-İA-Fq-(+/- 4 -cü Qrup 
dərman vasitələrdən  biri və ya 
ikisi )
Əgər E və Z həssaslığı yaxşı sübut olunubsa, 4-cü Qrupdan bir dərman 
vasitəsi kifayyətdir. 4-cü Qrupdan iki dərman vasitəsi geniş yayılmış 
xəstəlikdə və ya DHT-in nəticəsi sual altında olanda (yəni uğursuz 
rejimdə bu dərman vasitələrin istifadə tarixçəsinə baxmayaraq, E və ya 
Z-ə qarşı həssaslıq barədə məlumatın verilməsi) istifadə olunmalıdır. 
HR HRS
Z-E-İA-Fq-(+ iki və ya daha 
çox 4-cü qrup dərman vasitələr)
Yalnız ştammın həssas olduğu birinci sıra dərman vasitələrindən istifadə 
edin. Əgər S-ə qarşı rezistentlik varsa, alternativ İA-dən (İnyeksion 
dərman vasitəsindən) istifadə edin. Xəstəlik geniş yayılanda və ya E və 
Z-ə qarşı rezistentlik varsa və ya şübhə altındadırsa, 4-cü Qrup dərman 
vasitələri ikidən artıq istifadə olunmalıdır. Əgər 4 dərmandan ibarət 
olan müvafiq rejim DHT-in nəticələri əsasında qurula bilməzsə, 5-ci 
qrup dərman vasitələrdən istifadə edilə bilər. 
HRE
Z-İA-Fq-(+ iki və ya daha çox 
4-cü qrup dərman vasitələr)
Yalnız ştammın həssas olan birinci sıra dərman vasitələrindən istifadə 
edin. S İA kimi istifadə edin. Geniş yayılmış xəstəlikdə 4-cü Qrup 
dərman vasitələrdən ikidən artıq istifadə olunmalıdır. 4 dərmandan 
ibarət olan müvafiq rejim DHT-in nəticələri əsasında qurula bilməyən 
zaman 5-ci qrup dərman vasitələrdən istifadə edilə bilər. 
HRSE
Z-IA-Fq-(+ iki və ya daha çox 
4-cü qrup dərman vasitələr)
Yalnız ştammın həssas olan birinci sıra dərman vasitələrindən istifadə 
edin.  Alternativ İA –dən istifadə edin. Geniş yayılmış xəstəlikdə 
4-cü Qrup dərman vasitələrdən ikidən artıq istifadə olunmalıdır. 4 
dərmandan ibarət olan müvafiq rejim DHT-in nəticələri əsasında quru-
la bilməyən zaman 5-ci qrup dərman vasitələrdən istifadə edilə bilər
HRZE
Z-E-IA-Fq-(+ iki və ya daha 
çox 4-cü qrup dərman vasitələr)
Alternativ İA –dən istifadə edin. Geniş yayılmış xəstəlikdə 4-cü Qrup 
dərman vasitələrdən üçdən artıq istifadə olunmalıdır. 4 dərmandan 
ibarət olan müvafiq rejim DHT-in nəticələri əsasında qurula bilməyən 
zaman 5-ci qrup dərman vasitələrdən istifadə edilə bilər.
(Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı. 
Dərmanlara qarşı rezistent vərəmin proqramlaşdırılmış idarəolunmasına dair təlimatlar (WHO/HTM/TB/2006.361), Cenevrə, 
İsveçrə: Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı 2006).).

Bölmə 6  
MDR-Vərəm müalicə rejimlərinin planlaşdırılması
   •   Səhifə 83
Xəstəni əvvəl müalicə edən tibb işçilərinin obyektiv hesabatlarını almaqla xəstənin anamnezinin daha dəqiq 
olması üçün cəhdlər edilməlidir.  Ətraflı kliniki anamnez dərmanların hansının qeyri-effektli olmasını tapmaqla 
kömək edə bilər.  Dərmana qarşı qazanılmış rezistentlik ehtimalı dərman qəbulunun vaxt müddəti uzandıqca artır. 
Xüsusən də, müntəzəm dərman qəbulu zamanı kliniki və ya bakterioloji müalicə uğursuzluğunun aşkarlanması 
(müsbət yaxma və ya kultura) dərmana qarşı rezistentlik barədə düşünməyə vadar edir. Əgər xəstədə bir ay ərzində 
dərman qəbul edərkən daimi müsbət yaxmalar və ya kulturalar olursa, hətta DHT nəticələrinə görə həssas hesab 
olunsa da dərmana qarşı rezistentlik mümkün ola bilər.   
Hər hansı xüsusi dərmanın effekti barədə əsassız məlumat mənbələrinə deyil DHT nəticələrinə əsaslanmaq 
lazımdır
.  Məsələn, əgər daha öncə vərəmə qarşı dərmanların istifadə tarixçəsinə əsasən məlum olsa ki, hər hansı 
dərman rezistentlik səbəbindən effektli deyil, bu dərman hətta laboratoriyada ştamm həssas olsa da, yaradılan 
müalicə rejimində istifadə edilən 4 əsas dərmandan biri olaraq həmin dərmanı təyin etmək olmaz. Alternativ 
olaraq, əgər ştammın dərmana qarşı rezistentliyi laboratoriyada sübut edilibsə, lakin xəstə onu heç vaxt qəbul 
etməyib və bu dərmana qarşı rezistentlik cəmiyyətdə rast gəlinməyən bir haldır, ola bilsin ki, bu laboratoriya 
səhvidir və ya bəzi ikinci sıra dərmanlarının DHT-in məhdudlaşdırılmış spesifikasiyanın nəticəsidir.   
Başqa  bir  vacib  problem  ondan  ibarətdir  ki,  DHT  nəticələrini  almaq  üçün  tələb  olunan  dövriyyə  vaxtı 
laboratoriyadan cavabını gözləyərkən xəstə aylarla standartlaşdırılmış və ya empirik müalicə rejimini ala bilər. Bu 
vaxt əlavə qazanılmış rezistentlik imkanı barədə fikirləşmək lazımdır. Əgər DHT-i üçün kultura yığılandan sonra 
dərmana qarşı qazanılmış rezistentlik imkanı yüksəkdirsə, əsas müalicə müddətində dörd dərmanın arasında bu 
dərman olmamalıdır. 
3.6  İnyeks on dərman vas təs n n  st fadə müddət
İnyeksion dərman vasitəsinin qəbulunun məsləhət görünən müddəti (və ya intensiv mərhələsi) yaxma və 
kultura konversiyasına uyğun aparılmalıdır. Müasir dövrün tələbinə əsasən inyeksion dərman vasitəsi ən azı altı 
ay
 davam etdirilməlidir. 
Kultura nəticələri, döş qəfəsinin rentgeni və xəstənin vəziyyətindən, xüsusən əgər xəstədə həssaslıq çeşidi 
məlum deyilsə, dərmanın effektliyi sual altındadırsa və ya geniş və ya bilateral ağ ciyər xəstəliyi varsa, bütün bunlara 
əsasən sonrakı mərhələdə inyeksion dərman vasitəsinin qəbulunu davam etdirmək və ya davam etdirməmək qərarı 
verilməlidir.
İnyeksion  dərman  vasitəsi  ilə  qeyri-müntəzəm  terapiya  (gündəlik  terapiyanın  iki-üç  ay  olduğu  başlanğıc 
dövriyyədən sonra həftədə üç dəfə) uzadılmış müalicə müddəti inyeksiya təyin edilən və toksikliyin artıq ciddi 
bir  təhlükəyə  çevrildiyi  xəstələrdə  də  nəzərə  alınmalıdır.  Əgər  xəstə  beş  və  ya  altı  dərmandan  ibarət  empirik 
rejim qəbul edibsə, inyeksion dərman vasitədən başqa digər dərmanların qəbulu DHT nəticələri hazır olan kimi 
dayandırılmalı və xəstənin müalicəsi ən effektli hesab edilən minimum üç dərmanla davam etdirilməlidir.
Ağ ciyər Sağlamlığı üzrə Kitabxana
İnyeksion dərman vasitəsi 
ən az altı ay istifadə 
olunmalıdır

Səhifə 84   •   Multi Dərmanlara Rezistent Vərəm (MDR-Vərəm) üzrə kurs
3.7  Müal cən n müddət  
Məsləhət  görünən  müalicə  müddəti  kulturanın  konversiyasından  asılıdır  (11-ci  Bölməyə  bax).  Kultura 
konversiyasından sonra
 müalicə ən az 18 ay müddətində davam etdirilməlidir. Geniş ağ ciyər zədələnməsi ilə 
müşahidə olunan xroniki hallarda müalicə 24 ayadək uzadıla bilər.
4  Proqramlı müal cə strateg yasının planlaşdırılması 
DHT-in  aparılması  üçün  imkanların  olmasından,  DR-Vərəmin  səviyyəsindən,  HİV-in  yayılmasından, 
texniki xidmət imkanlardan və maliyyə resurslardan asılı proqramlar üçün müalicə strategiyalar müxtəlif ola bilər. 
Dəyişkən olmalarına baxmayaraq, ÜST-ın Yaşıl İşıq Komitəsi
1
 (GLC) tərəfindən proqramlı müalicə strategiyalar 
üçün  eyni  təlimatlar  təkmilləşdirilib.  Cədvəl  3  proqramlar  üçün  müalicə  strategiya  üzrə  bir  təlimatdır.  Bu 
məlumat, DHT limitli şəkildə həyata keçirilən resurslarla məhdud olan yerlərdə baş verən müxtəlif vəziyyətlərə və 
bu situasiyada GLC ümumilikdə hansı strategiyanı tövsiyyə etməsinə əsaslanır. Cədvəl situasiyaların əksəriyyətini 
əhatə etmək çalışır; lakin Vərəm proqramı üçün xususi şəraitləri qarşılayan strategiyanın uyğunlaşdırılmasına dair 
ehtiyac ola bilər. Bu o demekdir ki, izoniazid, rifampisin, florxinolonlar və inyeksion dərman vasitələrin DHT 
olduqca etibarlı kimi qəbul edilir. Həmçinin, digər dərman vasitələrin DHT daha az etibarlı kimi qəbul edilir 
və bu dərmanların DHT nəticələrinə əsaslanan fərdi müalicələri təyin etmək lazım deyil. Diaqnostik IV
2
 –ci 
Kateqoriyaya aid xəstələr sənədləşdirilmiş (və ya yüksək şübhəli) MDR-Vərəm olan xəstələridir; MDR-Vərəmli 
xəstələri müalicə etməyə planlaşdırılmış rejimlər IV
 
–ci Kateqoriyanın müalicələri kimi baxılır.
1. 2000-ci ilin iyun ayında beş kateqoriya 
iştrakçıların arasında (resurslarla məhdud 
olan ölkələrin hökumətləri; təhsil 
müəssisələri; mülki-ictimayi təşkilatları; 
bilateral donorlar; və ÜST) GLC adlanan 
cəmiyyət təsis edilib. GLC istehsalçılarla 
müvəffəqiyyətlə razılaşmış qiymətlərlə 
dərmanları var; DR-Vərəmin uyğun 
idarəolunmasına dair tələb olunan və 
mənimsənilmiş, məntiqə uyğun siyasətləri; 
DR-Vərəm idarəolunma proqramlar 
üçün təkliflərin baxılmasına aid dəqiq 
kriteriya təşkil edib; bu cür təkliflər inkişaf 
edən ölkələrə yardım edir və onların 
uyğun həyata keçirilməsini təmin edir; 
və nəhayət, texniki və elmi cəhətdən 
möhkəm hesab edilən və dərmanlara əlavə 
rezistentlik yaranma təhlükəsi olmayan 
idarəolunma proqramlara keyfiyyətli 
ikinci sıra dərmanları güzəşt giymətlərlə 
təmin edir. Xidmətlər və texniki yardım 
və ya güzəştli giymətlə, yüksək keyfiyyətli 
ikinci sıra vərəm əleyhinə olan dərmanlara 
nail olmaq üçün Yaşıl İşıq Komitəsi ilə 
necə əlaqə saxlamaq barədə daha ətraflı 
məlumata görə GLC-nin veb səhifəsinə 
müraciyyət edin: [http://www.who.int/
tb/challenges/mdr/greenlightcommittee/
en/index.html].
2.  ÜST Vərəmin müalicəsi:  Milli 
proqramlara dair təlimatlar müxtəlif 
Vərəm diaqnostik kategoriyalara əsaslanan 
müalicə rejimləri məsləhət görür. 
Diaqnostik kategoriyalara aşağıdakılar 
aiddir:
I-ci Kateqoriya: Yeni yaxma müsbət 
xəstələr; ağ ciyər parenximasının geniş 
zədələnməsi olan yeni yaxma mənfi ağ 
ciyər Vərəmi; ağır yanaşı gedən HİV 
xəstəliyi və ya eksta-pulmonar (ağ 
ciyərlərdən kənar olan) Vərəmin ağır  
formaları.  
II-ci Kateqoriya: Əvvəlcədən müalicə 
olunmuş bəlğəm yaxması müsbət olan ağ 
ciyər Vərəmi: residiv, yarımçıq və uğursuz 
müalicə.
III-cü Kateqoriya: Yeni yaxma mənfi ağ 
ciyər Vərəmi (I-ci Kateqoriyadan fərqlidir) 
və eksta-pulmonar (ağ ciyərlərdən kənar 
olan) Vərəmin ağırlıq dərəcəsi az olan 
formaları.
IV-ci Kateqoriya: Xroniki hallar (nəzarət 
altında təkrar müalicə alan və helə də 
yaxma müsbət olanlar) və MDR-Vərəm.
Cədvəl 3. Müxtəlif proqrammlaşdırılmış situasiyalara dair tövsiyyə edilən strategiyalar 
Xəstənin Qrupu
Həssaslıq Barədə Məlumat
a
Tövsiyyə Edilən Strategiya
b
Aktiv Vərəm olan 
yeni xəstə 
Rezistentlik geniş yayılmayıb ya da orta 
saydadır (məs, MDR-Vərəm aşkar olunan 
yeni xəstəlik hallarının səviyyəsi aşağı və 
orta  olan ölkələr)
•  I-ci Kateqoriyaya aid olan müalicəni 
başlayın
•  I-ci Kateqoriyaya aid olmayan xəstələrə ən azı H 
və R qarşı DHT edin
•  Sürətli DHT üsulların istifadəsi daha üstündür
Rezistentlik
 geniş yayılıb (məs, MDR-
Vərəm aşkar olunan yeni xəstəlik halları-
nın sayı yüksək olan ölkələr) 
•  Müalicə başlamazdan qabaq bütün xəstələr üçün 
H və R-nə qarşı DHT edin
•  Sürətli DHT üsulların istifadəsi daha üstündür
•  DHT nəticələrini gözləyən vaxtı I-ci 
Kateqoriyaya
 aid olan müalicəni başlayın
•  Əgər DHT nəticələri DR-Vərəm aşkar etsə, onda 
müalicə rejimini IV-ci Kateqoriyaya aid olan 
müalicəyə əsasən uyğunlaşdırın 
I-ci Kateqoriyanın 
müalicəsi uğursuz 
olan xəstə
MDR-Vərəmli xəstələrin I-ci Kateqori-
yanın müalicə uğursuzluğun
 aşağı faizi 
İkinci sıra dərmanlara qarşı rezistentlik 
nadir hallarda olur
•  Müalicə başlamazdan qabaq bütün xəstələrdə ən 
azı H və R-nə qarşı DHT edin
•  Sürətli DHT-nə üstünlük verilir 
•  DHT nəticələrini gözləyən vaxtı II-ci 
Kateqoriyanın
 müalicəsinə başlayın
•  Əgər DHT nəticələri DR-Vərəm aşkar etsə, onda 
müalicə rejimini IV-ci Kateqoriyaya aid olan 
müalicəyə əsasən uyğunlaşdırın
MDR-Vərəmli xəstələrin I-ci Kateqori-
yanın müalicə uğursuzluğun 
yüksək faizi 
İkinci sıra dərmanlara qarşı rezistentlik 
nadir hallarda olur
•  Müalicə başlamazdan qabaq bütün xəstələrdə ən 
azı H və R-n qarşı DHT edin 
•  IV-ci Kateqoriyanın müalicəsinə başlayın: 
İDV
(inyeksion dərman vasitəsi) - FLX 
(Florxinolon) -4-ci Qrupdan iki dərman vasitəsi 
- +/- Z
MDR-Vərəmli xəstələrin I-ci Kateqori-
yanın müalicə uğursuzluğun 
yüksək faizi 
İkinci sıra dərmanlara qarşı rezistentlik 
geniş yayılıb 
•  Müalicə başlamazdan qabaq H, R, İDV, FLX –na 
qarşı DHT edin  
•  DHT nəticələrini gözləyən vaxtı IV-ci 
Kateqoriyanın müalicəsinə
 başlayın: İDV - FLX 
– 4-ci Qrupdan üç dərman vasitəsi - +/- Z 
•  Fərdi yanaşmadan istifadə olunursa, müalicə 
rejimini DHT nəticələrinə uyğun nizamlayın

Bölmə 6  
MDR-Vərəm müalicə rejimlərinin planlaşdırılması
   •   Səhifə 85
Cədvəl 3. Müxtəlif proqrammlaşdırılmış situasiyalara dair tövsiyyə edilən strategiyalar 
Xəstənin Qrupu
Həssaslıq Barədə Məlumat
a
Tövsiyyə Edilən Strategiya
b
II-ci Kateqoriyanın 
müalicəsi uğursuz 
olan xəstə
MDR-Vərəmli xəstələrin II-ci Kateqori-
yanın müalicə uğursuzluğun 
yüksək faizi 
İkinci sıra dərmanlara qarşı rezistentlik 
nadir hallarda olur
•  Müalicə başlamazdan qabaq bütün xəstələrdə ən 
azı H və R-nə qarşı DHT edin
•  DHT nəticələrini gözləyən vaxtı IV-ci 
Kateqoriyanın müalicəsinə 
başlayın: İDV - FLX 
– 4-ci Qrupdan iki dərman vasitəsi - +/- Z 
•  Fərdi yanaşmadan istifadə olunursa, müalicə 
rejimini DHT nəticələrinə uyğun nizamlayın
MDR-Vərəmli xəstələrin II-ci Kateqori-
yanın müalicə uğursuzluğun 
yüksək faizi 
İkinci sıra dərmanlara qarşı rezistentlik 
geniş yayılıb
•  Müalicə başlamazdan qabaq H, R, İDV, FLX –na 
qarşı DHT edin
•  DHT nəticələrini gözləyən vaxtı IV-ci 
Kateqoriyanın müalicəsinə 
başlayın: İDV - FLX – 
4-ci Qrupdan üç dərman vasitəsi - +/- Z
•  Fərdi yanaşmadan istifadə olunursa, müalicə 
rejimini DHT nəticələrinə uyğun nizamlayın
Müalicə tarixçəsində 
residiv olan xəstə 
və ya yarımçıq 
müalicədən sonra 
qayıdan xəstə
Bu qrup xəstələr arasında MDR-Vərəm 
adətən az və orta sayda rast gəlinir 
•  Müalicə başlamazdan qabaq bütün xəstələrdə ən 
azı H və R-nə qarşı DHT edin
•  DHT nəticələrini gözləyən vaxtı II-ci 
Kateqoriyanın müalicəsinə
 başlayın
•  Əgər DHT nəticələri DR-Vərəm aşkar etsə, onda 
müalicə rejimini IV-ci Kateqoriyaya aid olan 
müalicəyə əsasən uyğunlaşdırın
MDR-Vərəmli xəstə 
ilə təmasda olan 
şəxsdə aktiv Vərəm 
halı
Təmasda olan rezis-
tentlik nümunəsi 
məlumdur
Eyni ştamma yoluxma riski 
yüksək olan 
yaxın təmas
•  Müalicə başlamazdan qabaq bütün xəstələrdə 
sürətli diaqnostika və ən azı H və R-nə qarşı DHT 
edin
•  DHT nəticələrini gözləyən vaxtı təmasda 
olan xəstənin DHT və müalicə tarixçəsinə 
(14-ci Bölməyə bax)  əsasən qurulmuş IV-ci 
Kateqoriyanın müalicəsinə 
başlayın 
•  DHT nəticələrinə uyğun müalicə rejimini 
nizamlayın
Eyni ştamma yoluxma riski
 az olan 
təsadüfi təmas
•  Müalicə başlamazdan qabaq bütün xəstələrdə 
sürətli diaqnostika və ən azı H və R-nə qarşı DHT 
edin
•  DHT nəticələrini gözləyən vaxtı I-ci 
Kateqoriyanın müalicəsinə başlayın 
•  DHT nəticələrinə uyğun müalicə rejimini 
nizamlayın
Sənədləşdirilmiş 
MDR-Vərəm halı
FXL və İDV qarşı sənədləşdirilmiş və ya 
təxmini müəyyən olan həssaslıq
•  IV-ci Kateqoriyanın müalicəsinə başlayın: İDV - 
FLX – 4-ci Qrupdan iki dərman vasitəsi - +/- Z
FXL qarşı sənədləşdirilmiş və ya təxmini 
müəyyən olan həssaslıq
İDV qarşı sənədləşdirilmiş və ya təxmini 
müəyyən olan rezistentlik
•  IV-ci Kateqoriyanın müalicəsinə başlayın: İDV - 
FLX – 4-ci Qrupdan üç dərman vasitəsi - +/- Z
•  Sənədləşdirilmiş həsasslığı olan İDV-dən istifadə 
edin
•  Əgər bakteriya ştammı bütün İDV qarşı 
rezistentdirsə, onda rezistentliyi nisbətən nadir 
hallarda aşkar olunan dərman vasitəsini istifadə 
edin
FXL qarşı sənədləşdirilmiş və ya təxmini 
müəyyən olan rezistentlik
İDV qarşı sənədləşdirilmiş  və ya təxmini 
müəyyən olan həssaslıq
•  IV-ci Kateqoriyanın müalicəsinə başlayın: İDV - 
FLX – 4-ci Qrupdan üç dərman vasitəsi - +/- Z
•  Yeni nəsil FXL – dan istifadə edin 
FXL və İDV qarşı sənədləşdirilmiş və ya 
təxmini müəyyən olan rezistentlik
•  XDR-Vərəm üçün IV-ci Kateqoriyanın 
müalicəsinə
 başlayın (7.14 hissəyə bax)

Səhifə 86   •   Multi Dərmanlara Rezistent Vərəm (MDR-Vərəm) üzrə kurs
Cədvəl 3. Müxtəlif proqrammlaşdırılmış situasiyalara dair tövsiyyə edilən strategiyalar 
Xəstənin Qrupu
Həssaslıq Barədə Məlumat
a
Tövsiyyə Edilən Strategiya
b
IV-ci Kateqoriyanın 
müalicəsi uğursuz 
olan xəstə
 və ya 
sənədləşdirilmiş 
MDR-Vərəm ikinci 
sıra dərmanlardan 
geniş istifadə 
təcrübəsi olan xəstə
Bu qrup xəstələr arasında XDR-Vərəm 
orta və yüksək sayda rast gəlinir
•  Müalicə başlamazdan qabaq İDV və FLX –ra 
qarşı (həmçinin, əgər edilmiyibsə, H və R-nə 
qarşı) DHT edin
•  DHT nəticələrini gözləyən vaxtı XDR-Vərəm 

Yüklə 0,56 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   25




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin