2-ci f sil. Qorxu namaz ist r
ayaq üst , ist rs d minik
üz rind q lmaq olar
-
:
-
-
-
:
:»
«.
]
:
[
525. Abdullah ibn Öm rin
r vay t etdiyi ba qa bir h disd Pey mb r de-
mi dir: “
r (dü
nin say ) bundan
2
çox olarsa, qoy müs lmanlar namaz-
lar ayaq üst v ya minik üstünd q ls nlar.” ( l-Buxari, 943)
3-cü f sil. H m t qib ed n, h m d
qib olunan kims minik üz -
rind , ba la i ar ed
k namaz
la bil r
-
:
-
:
:
»
«
.
.
.
]
:
[
1
Y ni arxas ndak lara bir rük t namaz q ld rd .
2
Burada “bundan” deyildikd , müs lmanlar n
rd tutulur.
hih l-Buxari
Qorxu (namaz ) kitab .
192
526. Abdullah ibn Öm r
r vay t edir ki, Pey mb r
hzab döyü ünd n son-
ra (M din
) qay td qda biz dedi: “Qoy h r k s sr namaz ancaq B ni Qu-
reyz q bil sind q ls n.” B zil ri sr namaz na yolda yeti di. Onlardan b zil ri
dedil r: “Biz oraya çatanad k namaz q lmayaca q.” Dig rl ri is dedil r: “Yox,
namaz (burada) q laq, çünki Pey mb r bizd n bunu t b etmirdi.” Sonra bu
haqda Pey mb
x
r verdil r v o, (buna gör ) onlar n heç birini q na-
mad . ( l-Buxari, 946)
193
-
13 – ki bayram
1
kitab
1-ci f sil. Bayram günü niz v
qalxan
2
(oynad b nl nm k)
-
:
-
:
:
»
«
.
]
:
[
527.
vay t edilir ki, Ai
demi dir: “(Bir d ) yan mda olan iki q z u
Buas
döyü ün
3
dair n
oxuyark n Pey mb r g lib ota ma daxil oldu v
yata a uzan b üzünü çevirdi.” Bu vaxt bu B kr iç ri daxil oldu v m ni q na-
b dedi: “Pey mb rin yan nda eytan n
ri (oxuyursunuz)?” Pey m-
r ona t f dönüb dedi: “U aqlarda i in olmas n!” bu B krin diqq ti yay n-
qda m n x lv tc q zlara i ar etdim v onlar ç b getdil r.” ( l-Buxari, 949)
2-ci f sil. Orucluq bayram nda
(namazdan vv l xurma v s.)
yem k
-
:
-
.
:
.
]
:
[
528.
s r vay t edir ki, Pey mb r orucluq bayram nda bir neç xurma ye-
n (bayram namaz na) getm zdi.
Ba qa h disd
s demi dir: “...onlar t k sayda yey rdi.” ( l-Buxari, 953)
3-cü f sil. Qurban bayram nda
(qurban tind n v s.) yem k
-
:
-
:
:
»
«.
]
:
[
529.
vay t edilir ki, B ra demi dir: “M n Pey mb rin xütb ver rk n bel de-
diyini e itdim: “Biz bu günümüzd ilk vv l namaz q lmal , sonra da qay b qur-
ban k sm liyik. Kim bel ets , Sünn miz uy un i görmü olar.” ( l-Buxari, 951)
1
Bayram deyildikd orucluq v qurban bayramlar n
rd tutulur.
2
Qeyd etm k laz md r ki, bayram günü niz v qalxan oynatmaq v ya bayram namaz na g ldikd
niz v qalxan g tirm k sünn deyildir. ksin , h
il rin bayram günü niz v qalxan oynatmas ad t-
dir v heç bir ad t-
din say la bilm z.
3
Buas – M din nin yax nl nda olan yer ad r. H min yerd Ovs v X zr c q bil ri aras nda dö-
yü olmu v bu döyü
ovslular q
qazanm lar.
hih l-Buxari
ki bayram kitab .
194
-
:
:
»
«
.
.
:
»
«
.
:
»
«.
]
:
[
530.
vay t edilir ki, B ra demi dir: “Qurban günü Pey mb r namazdan son-
ra biz xütb verdi v buyurdu: “Kim bizim kimi namaz q larsa v bizim kimi
qurban k
rs , qurbanl q heyvan ( ri uy un) k smi olar. Kim (qurban-
q heyvan bayram) namaz ndan vv l k
rs , namazdan qabaq (özü üçün
heyvan k smi ) olar v onun qurban q bul olunmaz.” (Bu vaxt) B ran n da-
bu Burd ibn Niyar dedi: “Ey Allah n elçisi, m n öz qoyunumu namaz-
dan vv l k sdim; m n bilirdim ki, bu gün yem k-içm k günüdür, el buna
gör d ist dim ki, m nim qoyunum evimd k sil n ilk qurbanl q olsun. Odur
ki, namaza g lm mi
n vv l qoyunumu k sib (bir az ondan) yedim.” Pey-
mb r buyurdu: “S nin qoyunun tlik qoyundur.” bu Burd
dedi: “Ey
Allah n elçisi, bizim bir ç pi imiz var ki, o, m nim üçün iki qoyundan sevimli-
dir, m n onunla (qurbanl )
z ed bil mmi?” Pey mb r buyurdu:
“B li, ancaq o, s nd n sonra heç k
z say la bilm z.” ( l-Buxari, 955)
4-cü f sil.
Minb r olmayan namazgahda
(bayram) namazlar q lmaq
-
:
-
:
.
.
.
.
.
]
:
[
531.
vay t edilir ki, bu S id l-Xudri demi dir: “Pey mb r orucluq v
qurban bayramlar nda namaz q nan yer g lib vv lc namaz q lard . Nama-
bitirdikd n sonra aya a qalx b c rg
rg oturmu insanlar n qar
nda
durar, onlara öyüd-n sih tl r, tövsiy r v mrl r ver rdi.
r harasa bir qo-
un gönd rm k ist
ydi, onu gönd
r v ya bir ey mr etm k ist
ydi, onu
mr ed rdi, sonra da ç b ged rdi.”
bu S id
(r vay tin davam edib) demi dir: “M n M din nin miri
rvanla
1
birlikd orucluq ya da qurban bayram nda namaz q nan yer get-
diyim gün
k camaat bu (sünn
) riay t edirdi. Biz namaz q nan yer g lib
1
M rvan miladi t qvimi il 661-ci ild M din nin miri t yin edilmi dir.
195
çatd qda m n K sir ibn S ltin düz ltdiyi minb ri gördüm v bir d baxd m ki,
rvan namaz q lmam minb qalxmaq ist yir. M n onun yind n dart-
m, lakin o yini dart b ( limd n ald ) v (minb ) qalx b namazdan vv l
xütb verdi. M n ona dedim: “Vallahi, siz (Sünn ni) d yi dirdiniz!” O dedi: “Ey
bu S id, s nin bildiyin keçmi
qalm
r.” M n dedim: “Vallahi, m nim bil-
diyim, bilm diyimd n daha xeyirlidir.” O dedi: “Camaat namazdan sonra otu-
rub (xütb ni) dinl mir dey , m n onu namazdan vv l verdim.” ( l-Buxari, 956)
5-ci f sil. Azan v iqam verilm -
n q nan bayram namazlar na
piyada v ya minik üz rind
getm k
-
:
-
:
.
]
:
[
532. bn Abbas v Cabir ibn Abdullah r vay t edirl r ki, orucluq v qurban bay-
ramlar nda azan verilm zdi. ( l-Buxari, 960)
6-c f sil. Xütb bayram
namaz ndan sonra verilm lidir
-
:
-
:
.
]
:
[
533.
vay t edilir ki, ibn Abbas
demi dir: “M n Pey mb r , bu B kr,
Öm r v Osmanla birlikd bayram namazlar nda i tirak etmi m. Onlar n ha-
namaz xütb
n qabaq q lard .” ( l-Buxari, 962)
7-ci f sil.
riq
1
günl rind (yerin
yetiril n)
ll rin f zil ti
-
:
-
:
»
«
.
:
»
«.
]
:
[
534. bn Abbas
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “(Zülhicc ay n ilk) on
gününd (yerin yetiril n)
ll r, bu (t riq) günl rind (yerin yetiril n)
l-
rd n üstün deyildir.” ( shab r) soru dular: “Cihad da (üstün deyilmi)?” O
dedi: “Cihad da (üstün deyildir). Yaln z can v mal t hlük
ataraq cihad
edib h r ikisini (Allah yolunda) f da ed n kims
n ba qa.” ( l-Buxari, 969)
1
Zülhicc ay n 11-ci, 12-ci v 13-cü günl rin t riq günl ri deyilir.
hih l-Buxari
ki bayram kitab .
196
8-ci f sil. Minada keç n
günl rd , habel
fata do ru
ir lil dikd (t krar-t krar)
“Allahu kb r” dem k
-
:
-
:
.
]
:
[
535.
vay t edilir ki,
sd n t lbiy
1
haqq nda soru dular ki: “Siz Pey m-
rl
bir yerd ik n (bunu) nec edirdiniz?” O dedi: “N t lbiy dey n adam,
d t kbir oxuyan adam q nanmazd .” ( l-Buxari, 970)
9-cu f sil. Qurban günl rind
(d
ri v dig r heyvanlar )
namazgahda k sm k
-
:
-
.
]
:
[
536. bn Öm r
r vay t edir ki, Pey mb r (qurban günl ri) d
ri v dig r
heyvanlar namazgahda k
rdi. ( l-Buxari, 982)
10-cu f sil.
Bayram namaz q b (ev )
dön rk n ba qa yolla qay tmaq
-
:
-
:
.
]
:
[
537. Cabir r vay t edir ki, Pey mb r bayram günü (namazdan sonra ev ) qa-
td qda g ldiyi yolla qay tmazd . ( l-Buxari, 986)
-
)
(
-
:
»
«.
]
:
[
538. (a) – Ai
n
r vay t edilir ki, o, Minada olark n onun yan nda iki q z u
f çal rd , Pey mb r d bas na bürünüb (uzanm
). Bu vaxt bu B kr
onun yan na daxil oldu v (u aqlar n çal b-oynad
görüb) onlara ac qland .
Pey mb r üzünü aç b buyurdu: “D ym onlara, ey bu B kr, çünki bu gün-
r bayram günl ridir. Bu günl r Minada (qalma) günl ridir.” ( l-Buxari, 987)
-
)
(
-
:
:
»
«.
]
:
[
538. (b) – R vay t edilir ki, Ai
demi dir: “(Bir d ) m n m scidd oynayan
il baxark n Pey mb r ota
n qap önün örtük tutdu. Öm r
onlar dayand rmaq ist dikd , Pey mb r buyurdu: “Onlarla i in olmas n...
rb st olun, ey rfid o ullar !” ( l-Buxari, 988)
1
132-ci h disin qeydl rin bax.
197
-
14 – Vitr kitab
1-ci f sil. Vitr (namaz ) haqq nda
varid olanlar
-
:
-
:
»
«.
]
:
[
539. bn Öm r
r vay t edir ki, bir n r Pey mb rd n gec namaz bar sin-
soru du. Pey mb r buyurdu: “Gec namaz iki rük t-iki rük t q
r v
r sizd n biriniz s
rin aç laca ndan ehtiyat ets , qoy bir rük t d q ls n.
Bu onun q ld namazlar n (say ) t kl dir r.” ( l-Buxari, 990)
-
-
-
.
]
:
[
540. Ai
r vay t edir ki, Pey mb r gec namaz on bir rük t q lard , bu na-
mazlarda q ld h r bir s cd ni o q
r uzadard ki, h min vaxt rzind sizin
r biriniz lli ay oxuya bil rdi v yaln z bundan sonra ba
(s cd
n) qal-
rard , h mçinin sübh namaz ndan vv l iki rük t (ratib ) namaz q lar v mü-
zzin g lib onu namaza ça ranad k sa böyrü üst uzanard . ( l-Buxari, 994)
2-ci f sil. Vitr (namaz n) vaxtlar
-
:
-
:
.
]
:
[
541.
vay t edilir ki, Ai
demi dir: “Pey mb r vitri gec nin müxt lif saat-
lar nda q rd . Son vaxtlar is bu namaz sübh ça na yax n bir vaxtda q lard .”
l-Buxari, 996)
3-cü f sil. Vitri (gec ) q nan
namazlar n ax nc etm k
kdir
-
:
-
:
»
«.
]
:
[
542. bn Öm r
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “El edin ki, gec q l-
z namazlar n ax nc vitr olsun!” ( l-Buxari, 998)
4-cü f sil.
Vitrin minik üstünd q nmas
-
:
-
:
.
]
:
[
hih l-Buxari
Vitr kitab .
198
543. bn Öm r
r vay t edir ki, Pey mb r vitr namaz (h rd n) d
nin üs-
tünd q lard . ( l-Buxari, 999)
5-ci f sil. Rükudan vv l v ya
sonra dua oxumaq
1
-
:
-
:
:
.
:
:
.
]
:
[
544.
vay t edilir ki,
sd n : “Pey mb r sübh namaz nda (qunut) duas
ed rdimi?”– dey soru dular. (
s): “B li!”– dey cavab verdi. Ondan: “O,
duan rükudan qabaqm ed rdi?”– dey soru dular. (
s) dedi: “O, bunu rü-
kudan sonra, q sa bir müdd td
2
etmi di.” ( l-Buxari, 1001)
-
:
:
.
:
.
.
]
:
[
-
:
.
]
:
[
545.
vay t edilir ki,
sd n qunut duas bar sind soru dular. O: “(B li,) oxu-
yard lar”– dey cavab verdi. Ondan: “Rükudan vv lmi, ya sonram ?”– dey
soru dular. O: “Rükudan vv l”– dey cavab verdi. Ona dedil r: “B s filank s
deyir ki, guya s n: “Rükudan sonra” demis n.” (
s) dedi: “O, yalan dan r.
Pey mb r rükudan sonra qunut duas ancaq bir ay rzind oxumu dur.
Bildiyim gör Pey mb r “Qurra”
3
adlanan yetmi n ri mü rikl rin ya-
na gönd rmi (v orada o qaril r q tl yetirilmi r). Halbuki mü rikl rl
Pey mb r aras nda (bir-birl rin qar silah ç km
kl rin dair) sazi
ba lanm
. El bu s
bd n d Pey mb r düz bir ay onlar n leyhin du-
alar etdi. ( l-Buxari, 1002)
– Dig r r vay td
s demi dir: “Pey mb r bir ay rzind Ril v
van q bil rinin leyhin dua etmi dir.” ( l-Buxari, 1003)
-
:
.
]
:
[
546.
vay t edilir ki,
s demi dir: “Qunut duas (çox vaxt) m rib v sübh
namazlar nda oxunardu.” ( l-Buxari, 1004)
1
Namaz n ax nc rük tind oxunan bu duaya qunut deyilir.
2
Burada q sa müdd t deyildikd , Pey mb rin bir ay rzind dua etm si q sd edilir. Bu, imam l-
Buxarinin r vay t etdiyi (bu h disd n sonra g n 1002-ci) h disd öz ksini tapm
r. H mçinin qeyd et-
k laz md r ki, qunut duas h mi deyil, arabir – yaln z z ruri hallarda oxunur. bu Hureyra r vay t
etmi dir ki, Pey mb r yaln z kimins lehin v ya leyhin dua etm k laz m g ldikd qunut duas oxu-
yard .” S hih ibn Xuzeym , 620 v S hih H disl r Silsil si, 639.
3
Qurra –
bc qari sözünün c midir. Burada qari deyildikd Quran zb r bil n shab r n
rd
tutulur.
199
-
15 – stisqa kitab
1-ci f sil. stisqa
1
-
:
-
:
.
:
.
]
:
[
547.
vay t edilir ki, Abdullah ibn Zeyd demi dir: “Pey mb r (Allahdan)
ya dil
k üçün (namaz q nan yer ) ç xd v bas t rsin çevirdi.” ( l-
Buxari, 1005)
Dig r r vay td : “...v iki rük t namaz q ld ”– demi dir.
2-ci f sil. Pey mb rin :
“Onlara Yusufun zaman nda
gönd rdiyin (q tl q v quraql q)
ill ri kimi ill r gönd r!”– dey
dua etm si
-
:
:
-
:
»
«
.
:
»
«.
]
:
[
548.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r ax nc rük td ba
(rükudan)
qald rd qdan sonra dua edib dey rdi: “Allah m, Ayya ibn bu R bi ni xilas et!
Allah m, S
ibn Hi am xilas et! Allah m, V lid ibn V lidi xilas et! Allah m,
möminl rd n z if olanlar xilas et! Allah m, Mudar q bil sin olan zab
id-
tl ndir! Allah m, onlara Yusufun zaman nda gönd rdiyin yeddi (q tl q v qu-
raql q) ill ri kimi ill r gönd r!”
Pey mb r dua edib dey rdi: “Allah ifar q bil sini ba las n! Allah
sl m q bil sin salamatl q n sib el sin!” ( l-Buxari, 1006)
-
:
:
»
«
.
:
[
c
d
e
f
g
h
Z
[
¯
±
²
³
´
Z
.
]
:
[
549. Abdullah ibn M sud r vay t edir ki, Pey mb r (b zi) adamlar n ( slama)
arxa çevirdikl rini gördükd dua edib demi dir: “Allah m, onlara Yusufun za-
1
stisqa deyildikd - ya
n ya mas üçün dua edib Allaha yalvarmaq n
rd tutulur.
hih l-Buxari
stisqa kitab .
200
man nda gönd rdiyin yeddi (q tl q v quraql q) ill ri kimi ill r gönd r!” Bunun
ard nca onlara el bir q tl q v quraql q üz verdi ki, h r ey m hv olub getdi, i
o yer g lib çatd ki, onlar heyvan d ril rini, ölmü heyvanlar v iyl nmi
md kl ri yem
ba lad lar. Onlardan kims göy baxd qda acl qdan gözü-
tüstü-duman görünürdü. Onda bu Süfyan Pey mb rin yan na g lib
dedi: “Ey Muh mm d! S n biz Allaha ita t etm yi, qohumluq laq rini
möhk ml ndirm yi buyurursan, lakin s nin h mq bil rin h lak olur. Onlar
üçün Allaha dua et!” (Pey mb r dua etdi v ya ya
, lakin onlar yen
öz küfrl rin qay td lar.) Uca Allah buyurur: “S n göyd n a kar bir tüstü g -
yi günü gözl . O tüstü ki, insanlar bürüy
kdir. Bu, a
-ac bir
zabd r. Onlar: “Ey R bbimiz! Bizi bu zabdan qurtar, biz d iman g tir k”–
dey
kl r. Onlar nec öyüd-n sih t e id bil rl r ki, art q onlara aç q-a kar
bir pey mb r g ls d , onlar ondan üz çevirib: “Öyr dilmi bir d lidir!”–
dedil r. Biz zab bir az sizd n uzaqla
rar q, amma siz yen az nl a qa-
dacaqs z. Kafirl ri böyük bir müsib tl yaxalayaca
z gün Biz onlar-
dan intiqam alaca q”
1
. (Ay
ki) “ Kafirl ri böyük bir müsib tl yaxalayaca-
z gün” B dr günüdür ki, art q olub-keçmi dir. (Kafirl rin) q tl q v quraq-
a m ruz qalmas , böyük bir müsib tl yaxalanmas , zab n onlar üçün dai-
mil
si v rumlular n (farslara) qalib g lm si art q olub-keçmi dir.” ( l-Bu-
xari, 1007)
3-cü f sil. Quraql q vaxt camaat
imamdan xahi ed bil r ki, o,
ya
n ya mas üçün (Allaha) dua
etsin
-
:
-
:
:
]
:
[
550.
vay t edilir ki, Abdullah ibn Öm r
demi dir: “M n Pey mb rin
üzün baxark n airin bu sözl rini xat rlad m:
Onun b yaz üzüyl
2
dil yirl r ya
,
yyumudur yetimin, hamisidir dullar n.
Pey mb r (Allahdan) ya dil dikd n sonra (minb rd n) a
en
-
k bütün novlar
3
rha r ax rd .
(Ravi Abdullah ibn Dinar) demi dir: “Bu ( eir parças ) bu Talibin sözü-
dür.” ( l-Buxari, 1009)
-
:
.
]
:
[
1
“ d-Duxan” sur si, 10-16.
2
Burada Pey mb rin üzünün a appaq oldu u q sd edilir.
3
Nov: su v s. ax tmaq üçün d mird n, a acdan, da dan v s-d n yar mdair
klind düz ldilmi
ax nt yoludur.
201
551.
vay t edilir ki, q tl q v quraql q üz verdikd Öm r ibn X ttab Abbas ibn Ab-
dul-Mutt libin vasit sil (Allahdan) ya mur dil yib: “Allah m, biz Pey mb -
rimizin vasit sil S nd n ya mur dil
rdik, S n d biz ya mur endir rdin.
ndi is biz Pey mb rimizin
misinin vasit sil S nd n ya mur dil yirik, biz
ya mur endir!”– dey r, (Allah da) onlara ya mur nazil ed rdi. ( l-Buxari, 1010)
4-cü f sil.
rk zi m scidd ya
n
ya mas üçün dua etm k
-
:
-
.
:
»
«
.
.
:
»
«
.
.
]
:
[
552.
s r vay t edir ki, Pey mb r cüm günü xütb ver rk n bir n r min-
rin qar
ndak qap dan iç ri daxil oldu v Pey mb rl
üzb üz durub
dedi: “Ey Allah n elçisi, mal-qara m hv oldu, yollar ba land , Allaha dua et ki,
biz ya mur endirsin.” Pey mb r
ll rini (göy ) qald b dedi: “Allah m,
biz ya mur endir! Allah m, biz ya mur endir! Allah m, biz ya mur endir!”
Vallahi, (h min an) biz göyd n bir bulud, n bir bulud parças , n d ba -
qa bir ey görürdük. Biziml S l da
n aras nda n bir ev, n d bir koma
vard . (Bu vaxt) da n arxas ndan qalxanab nz r bir bulud göründü. O g lib
göyün ortas na çatd qdan sonra ( trafa) yay ld v ya ya ma a ba lad . Val-
lahi, alt gün biz gün i görm dik. Növb ti cüm günü Pey mb r xütb ve-
rk n (yen ) bir n r h min qap dan iç ri daxil oldu v Pey mb rl
üzb -
üz durub dedi: “Ey Allah n elçisi, mallar zay oldu, yollar ba land . Allaha dua
et ki, ya
dayand rs n. Pey mb r
ll rini (göy ) qald b dedi: “Allah m!
(Ya
) üstümüz deyil, traf
za ya
r. Allah m, t
, da lara, ba lara,
yamaclara, vadil v a ac bit n yerl
(ya
r)!
1
”
Ya k sdi v biz gün li havada (g zi
k üçün) bay ra ç xd q. ( l-Buxa-
ri, 1013)
Dostları ilə paylaş: |