-
:
:
»
«.
]
:
[
1406.
mura ibn Cund b r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Bu gec
(yuxuda) yan ma iki n r g ldi. Sonra biz hündürboylu bir adam n yan na
ldik. Adam n boyu çox uzun oldu undan m n onun ba
lli gör
bilm dim. Bu, brahim idi.” ( l-Buxari, 3354)
-
:
:
»
«.
]
:
[
1
“ l-Maid ” sur si, 117-118.
545
1407. bn Abbas
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “ brahim g linc ,
r onu görm k ist yirsinizs ,) dostunuza
1
bax n. Musaya g ldikd is , o,
qarabu day , q vr msaç bir adam idi, özü d yed yi xurma lifind n hörül-
mü ipd n olan q rm d
nin üstünd oturmu du v m n sanki onun va-
diy endiyini görürdüm.” ( l-Buxari, 3355)
-
)
(
-
:
:
»
«
.
]
:
[
1408. (a) – bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “ brahim
s k-
n ya nda ik n Q ddum deyil n yerd sünn t olunmu dur.” ( l-Buxari, 3356)
-
)
(
–
:
»
«.
]
:
[
1408. (b) – Dig r r vay td deyilir ki, “( brahim
s ks n ya nda ik n) k rki il
(sünn t edilmi dir).” ( l-Buxari, 3356)
-
:
:
:
[
c
d
Z
:
[
L
M
N
O
Z
.
.
.
.
.
.
-
-
.
.
]
:
[
1409.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “ brahim
yaln z üç
yalan dan
r. Bunlardan ikisi qüdr tli v
tli Allah üçün idi.
(Birinci d ) o demi dir: “M n x st
m!”
2
( kinci d is ) demi dir: “Xeyr,
bunu onlar n bu böyüyü etmi olar”
3
. (Üçüncü hadis is bel olmu dur):
“Bir gün brahim (zövc si) Sara il q ddar pad ahlardan birinin m ml
ti-
g ldikd (pad aha) x
r verdil r ki,
bir n r g lib, yan nda da
çox göz l bir qad n var.” Pad ah (qad n kim oldu unu öyr nm k üçün)
onun yan na adam gönd rdi. O adam g lib brahimd n: “Bu kimdir?”- dey
soru du. brahim: “M nim bac md r!”– dey cavab verdi. Sonra da Saran n
yan na g lib dedi: “Ey Sara! Yer üzünd bizim ikimizd n ba qa mömin olan
bir kims yoxdur. Bu (pad ah) m nd n (s nin bar nd ) soru du. M n d
ona x
r verdim ki, s n m nim bac msan. Odur ki, m nim dediyimi t kzib
etm .” Çox keçm
n pad ah Saran n dal nca adam gönd rdi. Sara pad a-
n yan na g ldikd , o, qad na yax nla b ona toxunmaq ist di, lakin q c
1
Burada Pey mb r özünü q sd edir.
2
“ s-Saffat” sur si, 89.
3
“ l- nbiya” sur si, 63.
hih l-Buxari
Pey mb rl
dair h disl r kitab .
546
olub qald . Onda o yalvar b dedi: “M nim üçün Allaha dua ets n, s
pislik
etm m!” Sara Allaha dua etdi v onun ll ri aç ld . Pad ah ikinci d ona
toxunmaq ist dikd onun hal vv lkind n bet r oldu. O yen yalvar b dedi:
“M nim üçün Allaha dua ets n, s
pislik etm
m!” Sara Allaha dua etdi
onun ll ri aç ld . Pad ah göz tçil rd n b zisini ça
b dedi: “Siz m nim
yan ma insan yox, eytan g tirmisiniz!” Bundan sonra Pad ah (Saran burax-
, üst lik) ona xidm tçi H
ri d ba lad . Sara brahimin yan na g ldik-
, o, namaz q rd . Buna gör d li il i ar etdi ki: “N oldu?” Sara dedi:
“Allah kafirin, yaxud günahkar n hiyl sini onun öz ba nda çatlatd , m
xidm tçi olaraq H
ri b
etdi!”
bu Hureyra dedi: “O
1
sizin anan zd r, ey s mavi suyun
2
o ullar !” ( l-
Buxari, 3358)
-
:
»
«.
]
:
[
1410. Ummu rik
r vay t edir ki, Pey mb r k rt nk öldürm yi mr et-
mi v demi dir: “O, brahimin
at ld oda üfürürdü
3
”. ( l-Buxari, 3359)
-
:
.
.
:
[
S
T
U
V
W
X
Y
Z
[
Z
:
[
l
Z
.
-
-
.
:
»
«
.
-
.
.
-
-
.
:»
-
-
«
.
1
bu Hureyra H
ri q sd etmi dir.
2
Çox güman ki, bu Hureyra bu sözl qoyunlar s hralardak ya suyu il suvaran bl ri
sd etmi dir. B zi rhçil r is “s mavi suyun” Z m-z m oldu unu söyl mi r. (F thul-Bari, 10/141)
3
Mü rikl r brahimi
oda atd qdan sonra heyvanlar odu söndürm
çal
, k rt nk is
ksin , oda üfürüb onu alovland rm .
547
-
.
-
-
.
.
.
:
»
«
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
:
»
«
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
:
[
(
)
+*
,
-
.
/
Z
.
]
:
[
1411.
vay t edilir ki, ibn Abbas
demi dir: “Qad nlar aras nda ilk qur aq
ba layan smailin anas (H
r) olmu dur. O Saradan (gizl nib) öz izini
itirm k üçün bel etmi dir.
1
Bundan sonra brahim h yat yolda H
ri
süd
r o lu smail il birlikd (müq dd s) Evin oldu u yer – Z m-z min
1
Sara H
ri brahim ba lam v H
r smail hamil qalm
r. O, azad olduqda is Sara onu
brahim q sqanm v and içmi dir ki, H
ri tutsa, onun üç zas k
kdir. H
r bundan x
r
tutduqda belin qur aq ba lam v izini itirm k üçün qur
n ucunu yerl sürüy k qaç b Saradan
gizl nmi dir. (F thul-Bari, 10/146)
hih l-Buxari
Pey mb rl
dair h disl r kitab .
548
ba na, m scidin yuxar t
find bitmi yek bir a ac n yan na g tirdi. O
dövrd M kk
n bir adam, n d ki su var idi. brahim onlar orada t rk
edib, yanlar nda da bir az xurma v su qoyub getdikd , smailin anas onun
dal nca qaç b dedi: “Ey brahim, s n bizi ins-cins olmayan bu çöllükd at b
gedirs n?!” H
r bunu bir neç d t krar etdi, lakin brahim ona t f dö-
nüb baxmad . Ax rda qad n soru du: “Olmaya, bunu s
Allah mr edib?”
brahim: “B li!”– dey cavab verdi. Qad n: “El is Allah bizi n zar tsiz qoy-
maz”- deyib geri qay td . brahim is yoluna davam etdi v n hay t onlar-
dan tamamil uzaqla b g lib da keçidin çatd qda üzünü (müq dd s) Ev
f çevirdi v
ll rini (göy ) qald b bel dua etdi: “Ey R bbimiz! M n
slimd n b zisini S nin mühafiz olunan Evinin yax nl nda, heç bir bitki
olmayan bir vadid sakin etdim. Ey R bbimiz! Onlar namaz q ls nlar dey
bel etdim. nsanlar n bir qisminin q lbini onlara meylli et v onlara növb növ
hsullardan ruzi ver ki, b lk ükür etsinl r.”
1
H
r is smail süd verir,
özü d (yan ndak ) sudan içirdi. Tuluqdak su qurtard qdan sonra onun h m
özü, h m o lu b rk susad . H
r u
n çabalad
gördükd dözm yib
yax nl qda yerl
n S fa da na t f getdi. Da n üstün ç b trafa baxma-
a ba lad , lakin heç k si gör bilm di. Qad n S fa da ndan a
endi v
paltar n yini qald b tez-tez yeriy k M rva da na t f getdi. H
r
vadini keçib M rva da na çatd qda onun üstün ç b trafa baxd , lakin ye-
d heç k si gör bilm di. O, yeddi d bel
da lar n aras nda o t
f-
bu t
getdi.”
Pey mb r demi dir: “El buna gör d müs lmanlar (ziyar t snas n-
da) bu da lar aras nda gedib-g lirl r.”
bn Abbas r vay tin davam edib dedi:) “Qad n M rva da na g lib çat-
qda s s e itdi v öz-özün : “Sakit ol!”- dedi. Yen s s e itdikd : “S sini
e itdirdin, m
köm k ed bil rs nmi?”- dedi. El bu vaxt Z m-z -
min yerind m k gördü. M k qanad il yer vurdu v yerd n su qayna-
b ç xd . Qad n li il suyun qaba
ald v tulu a su doldurma a ba lad .
Su is axma a davam edirdi.”
Pey mb r demi dir: “Allah smailin anas na r hm t el sin!
r o,
m-z
toxunmasayd , o mü yy n bir bula a çevril
kdi.”
bn Abbas r vay tin davam edib dedi:) “H
r sudan içdikd n sonra
mizdirdi. M k ona dedi: “Ba -ba na burax laca
zdan qorx-
may n! Çünki Allah n Evi burada (olacaq). Onu bu u aq v onun atas tik -
k. Allah onun ail sini sla n zar tsiz buraxmaz.” O dövrd K
nin yaln z
bünövr si var idi v çaylar onun h nd
rind n ax b gedirdi. Onlar bir
müdd t orada qald lar. N hay t, K da t
fd n g lmi Curhum q bil sin-
n olan bir d st adam M kk nin a
t
find dayanmal oldular. Onlar
göyd uçan qu lar görüb: “Bu qu lar ancaq su olan yerd uçarlar. Ax o va-
did su olmamal r!”- dedil r, sonra da ora bir v ya iki n r gönd rdil r.
Gönd ril n adamlar suyu gör nd n sonra qay b onlara x
r verdil r v
onlar n ham y
b oraya getdil r. O vaxt smailin anas suyun k nar nda
oturmu du. Onlar (ona yax nla b) dedil r: “Biz s nin yan nda qalma a izn
verirs nmi?” H
r dedi: “B li, ancaq m nim iznim olmadan bu sudan isti-
fad etm
ksiniz.” Onlar: “Raz q”- dedil r.
1
“ brahim” sur si, 37.
549
Pey mb r demi dir: “Bu t klif smail n anas n könlün yatd . Çün-
ki o, insanlarla ünsiyy td olma sevirdi.”
bn Abbas r vay tin davam edib dedi:) “Bel likl , onlar orada m skun-
la lar, sonra yax nlar na x
r gönd rib onlar öz yanlar na ça rd lar v
onlar da orada m sk n sald lar. N hay t u aq
1
böyüyüb boya-ba a çatd v
onlardan
b dilini öyr ndi. Onlar bu u aqla f xr edirdil r v onun f ras ti-
heyran qalm
lar. O yetkinlik ya na yeti dikd onu öz q zlar ndan biri
il evl ndirdil r. smailin anas v fat etdikd n bir müdd t sonra atas bra-
him ona ba ç km
g ldi, lakin onu evd tapmad . brahim smailin zöv-
sind n onu x
r ald qda qad n dedi: “Gedib, bizim üçün yem
bir ey
tirsin.” Sonra brahim qad ndan onlar n ya ay t rzi v dolan qlar bar -
soru du. Qad n: “V ziyy timiz çox pisdir! Biz ehtiyac v yoxsulluq içind
ya ay q”- dey ikay t etm
ba lad . brahim buyurdu: “ rin ev g ldik-
m nim salam
ona çatd r v de ki, evinin astanas d yi dirsin.” smail
qay td qda ev adam g ldiyini hiss edib yolda ndan: “Evimiz g n olub-
mu?”- dey soru du. Qad n dedi: “B li, filan lam tl ri olan qoca bir ki i
lmi di. O s nin bar nd soru du, m n d ona (evd olmad
) x
r ver-
dim. Sonra o, dolan
z bar
soru du, m n d ona bizim ehtiyac v
yoxsulluq içind ya ad
söyl dim.” smail dedi: “O s
bir ey tövsi-
etdimi?” Qad n dedi: “B li, o, m
buyurdu ki, onun salam s
çat-
m, h m d deyim ki, evinin astanas d yi
n.” smail dedi: “O g n
nim atam idi. M
s nd n ayr lma tövsiy etdi. Odur ki, qay t atan
evin .” smail onu bo ad qdan sonra ba qa bir q zla evl ndi. Bir müdd t
keçdikd n sonra brahim yen o luna ba ç km
g ldi, lakin onu evd
tapmad . brahim ev daxil oldu v smailin zövc sind n onu x
r ald qda
qad n dedi: “Gedib, bizim üçün yem
bir ey g tirsin.” Sonra o, qad ndan
onlar n ya ay t rzi v dolan qlar bar
soru du. Qad n: “V ziyy timiz
çox yax
r, h r eyimiz var!”- deyib Allaha ükr etdi. brahim: “N yeyirsi-
niz?”- dey soru du. Qad n: “ t (yeyirik)”- dey cavab verdi. brahim: “N
içirsiniz?”- dey soru du. Qad n: “Su (içirik)”- dey cavab verdi. brahim
dua edib dedi: “Allah m, bunlar n yediyi v içdiyi suya b
t ver!”
Pey mb r demi dir: “O vaxt onlarda bu da yox idi.
r yedikl ri
bu da olsayd , brahim bunun üçün d Allahdan xeyir-b
t dil
rdi.”
bn Abbas dedi:) “Kim M kk nin xaricind yaln z t v su il qidalanar-
sa, bunun ona z
ri d
r.” (Sonra o, r vay tin davam edib) dedi: “ bra-
him buyurdu: “ rin ev g ldikd m nim salam
ona çatd r v de ki, evi-
nin astanas qorusun.” smail ev qay td qda zövc sind n: “Biz g n
olubmu?”– dey soru du. Qad n dedi: “B li, üzünd n xeyirxahl q ya an ixti-
yar bir qoca g lmi di.” Qad n onu t rifl dikd n sonra dedi: “O m nd n s ni
soru du, m n d ona s nin haqq nda x
r verdim. Sonra o, dolan
z
bar
soru du, m n d ona v ziyy timizin çox yax oldu unu söyl dim.”
smail soru du: “O s
bir ey tövsiy etdimi?” Qad n dedi: “B li, o, m
buyurdu ki, onun salam s
çatd m, h m d deyim ki, evinin astanas
qoruyasan.” smail dedi: “O g n m nim atam idi. Evimizin astanas is
ns n. O m
s nd n möhk m yap ma tövsiy etdi.” Allah ist diyi q -
r brahim onlardan ayr ya ad qdan sonra yen onlara ba ç km
g ldi.
1
Y ni smail
.
hih l-Buxari
Pey mb rl
dair h disl r kitab .
550
min vaxt smail Z m-z min yan nda bitmi böyük bir a ac n alt nda otu-
rub oxlar n ucunu itil yirdi. Atas görc k aya a qalx b ona yax nla v
ata il o ul bir-birini b rk-b rk qucaqlay b görü dül r. Sonra brahim dedi:
“Ey smail! Allah m
(vacib) bir i i yerin yetirm yi buyurub.” smail de-
di: “R bbinin s
buyurdu unu yerin yetir.” brahim soru du: “M
kö-
k ed rs nmi?” smail: “S
köm k ed
m”- dedi. brahim: “Allah m
burada bir ev tikm yi mr etdi”- deyib traf ndak hündür t
ni
1
ona gös-
rdi. Bel likl d , onlar (müq dd s) Evin bünövr sini qald rma a ba lad -
lar. smail da da
r, brahim d (onu) bina edirdi. Evin divarlar ucald q-
dan sonra smail bu da g tirib yer qoydu brahim d onun üstün ç b ti-
kintini davam etm
ba lad . (Yen ) smail da g tirir, brahim d (onu) ti-
kirdi. Onlar (i rini gör -gör ) deyirdil r: “Ey R bbimiz! Bunu bizd n q bul
et! H qiq n, S n E id ns n, Bil ns n!”
2
( l-Buxari, 3364)
-
:
:
»
«
.
:
»
«
.
:
»
«.
]
:
[
1412.
vay t edilir ki, bu Z rr demi dir: “(Bir d Pey mb rd n ) soru dum:
“Ya R sulullah, yer üzünd ilk tikilmi m scid hans r?” (Pey mb r ):
“M scidülh ramd r
3
”– dedi. M n soru dum: “Sonra hans r?” (Pey mb r
): “M scidül qsad r
4
”- dedi. M n soru dum: “Birincisi (tikildikd n sonra)
ikincisi (tikil
k) neç il keçmi di?” Pey mb r : “Q rx il”– dey cavab
verdi, (sonra lav edib dedi): “Harada namaz vaxt na yeti n, (oradaca) na-
maz q l! H qiq n, bunda
5
xeyir-b
t vard r.” ( l-Buxari, 3366)
-
:
:
»
«.
]
:
[
1413.
bu Humeyd s-Saidi r vay t edir ki, (bir d ) shab r soru dular: “Ya
sulullah, salavat s
nec g tirm liyik?” Pey mb r buyurdu: “Deyin:
“Allahumm salli al Muh mm din v zvacihi v zurriyy tihi, k
sal-
leyt al ali brahim, v barik al Muh mm din v zvacihi v zurriyy tihi,
bar kt al ali brahim. nn
h midun m cid.
6
” ( l-Buxari, 3369)
-
:
:
»
«.
]
:
[
1
Y ni K
nin bünövr si olan yeri.
2
“ l-B
” sur si, 127.
3
K
v onun traf .
4
Qüdsd ki m scid.
5
Namazlar vaxt nda q lmaq n
rd tutulur.
6
T rcüm si: Allah m, brahimin ail sin xeyir-dua verdiyin kimi, Muh mm
, onun zövc rin v
slin d xeyir-dua ver! brahimin ail sin b
t verdiyin kimi, Muh mm
, onun zövc rin v
slin d b
t ver! H qiq n d , S n T rif layiqs n, an- öhr tlis n!
551
1414.
vay t edilir ki, ibn Abbas
demi dir: “Pey mb r H
n v Hüsey-
ni
( eytan
lind n) qorumaq üçün dua edib dey rdi: “Baban z ( bra-
him öz övladlar ) smail v shaq qorumaq m qs dil dua edib dey rdi:
uzu bik limatillahit-tamm ti min kulli eytanin v hamm tin, v min kul-
li aynin lamm tin.
1
” ( l-Buxari, 3371)
4-cü f sil. Qüdr tli v Böyük
Allah n: “Onlara brahimin qo-
naqlar bar sind d x
r ver”
2
sözü, habel : “ brahim dedi: “Ey
bbim, ölül ri nec diriltdiyini
göst r!”
3
sözü
-
:
:
[
Ó
Ô
Õ
Ö
Z
:
[
!
"
#
$
%
&
'
)(
Z
-
:
»
:
[
!
"
#
$
%
&
'
)(
*
+
-,
.
/
0
1
32
Z
«.
]
:
[
1415.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Bizim brahimd n
daha çox bel dem
haqq
z çat r: “Ey R bbim, ölül ri nec diriltdiyini
göst r!”
bbi ona: “M
r s n inanm rsan?”– dedi. brahim dedi: “ l-
tt inan ram! Amma ist yir m ki, q lbim rahat olsun”
4
. Allah Luta r hm t
el sin! H qiq n, o, möhk m bir daya a söyk nirdi
5
.
r m n Yusuf q -
r zindanda qalsayd m, (sonra da pad ah n elçisi g lib m ni ça rm ol-
sayd ,) m n onun ça
d rhal q bul ed rdim.” ( l-Buxari, 3372)
5-ci f sil. Uca Allah n: “Kitabda
smaili d xat rla! H qiq n, o
öz v din sadiq idi...”
6
sözü
-
:
:
[
1
2
3
54
6
7
8
9
Z
-
:
:
»
«
.
:
»
«
.
:
»
«.
]
:
[
1
T rcüm si: H r bir eytandan, z
rli h
ratdan v h r pis gözd n (qorunmaq üçün) Allah n tam
lm rin s
ram.
2
“ l-Hicr” sur si, 120.
3
“ l-B
” sur si, 260.
4
“ l-B
” sur si, 260.
5
Quranda deyilir: “Lut dedi: “Ka ki, siz çatan bir qüvv m olayd , yaxud möhk m bir daya a söyk -
ydim!” “Hud” sur si, 80.
6
“M ry m” sur si, 54.
hih l-Buxari
Pey mb rl
dair h disl r kitab .
552
1416.
vay t edilir ki, S
ibn kva demi dir: “(Bir d ) Pey mb r
s-
m q bil sind n olan, öz aralar nda ox atma yar ke ir n bir neç adam n
yan ndan keç rk n dedi: “At n, ey smail o ullar ! H qiq n, sizin baban z
(mahir) oxçu olmu dur. M n filan q bil ni d st kl
m.” (Bunu e id n-
) d st rd n biri l saxlad . Pey mb r soru du: “N oldu siz , niy at-
rs z?” Onlar dedil r: “Ya R sulullah, s n onlar n t
find ola-ola biz
nec ata bil rik?!” Pey mb r dedi: “At n, m n sizin ham
d st kl yi-
m!” ( l-Buxari, 3373)
6-c f sil. Uca Allah n: “S mud
qövmün d qarda lar Salehi
gönd rdik”
1
sözü
-
:
:
[
½
¾
¿
À
ÂÁ
Z
-
.
.
]
:
[
1417. bn Öm r
r vay t etmi dir ki, Pey mb r T buka yürü ed rk n Hicr
deyil n yer
2
g lib çatd qda shab
oradak quyudan su içm
yi v
ehtiyat üçün su götürm
yi mr etdi. Onlar dedil r: “Art q bu su il h m
mir yo urmu uq, h m d (tuluqlar
) doldurmu uq.” Onda Pey m-
r onlara x miri tullama , suyu da bo altma
mr etdi. ( l-Buxari, 3378)
7-ci f sil. “Yoxsa siz Yaquba
ölüm g ldikd onun yan nda
idiniz?...”
3
ay si ax rad k
-
:
[
¨
©
ª
«
¬
®
¯
Z
-
:
»
«.
]
:
[
1418. bn Öm r
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “ brahimin o lu s-
haq, onun o lu Yaqub, onun da o lu Yusuf, möht m pey mb rdir, (özü
) möht m (pey mb rin) o ludur, (atas da) möht
m (pey mb rin)
ludur, (babas da) möht m (pey mb rin) o ludur.” ( l-Buxari, 3382)
Dostları ilə paylaş: |