boHishim uchun o ‘qiskim kerak", "Yozishni judayaxshi ko‘raman",
"0‘qishni o’rganaman”, "Maktabda qiyin misollarni yechishni
o ‘rganaman bunday motivlar to‘g‘ri taotivatsion tayyorgarlikka misol bo‘laoladi.
Aqliy tayyorgarlik. Ko‘pincha aqliy tayyorgarlik deyilganda bolaning
dunyoqarashi, jonli tabiat, insonlar va ulaming mehnatlari haqidagi
biUmlari tushuniladi. Ushbu biliralar niaktab beradigaa ta’limga asos
bo‘lishi mumkin, lekin so‘z boyligi, ma’lum xatti-harakatlarni bajara
olish layoqati bolaning maktabga aqliy tayyorgarUgining asosiy
ko‘rsatkiichi bo‘la olmaydi. Maktab dasturi bolalardan taqqoslay
olish,tahlil eta olish, umumlashtira olish, mi’lum bir xulosa chiqara olish, shuningdek yetarli darajada rivojlangan boshqa bilish jarayonlarini ham talab etadi. Masalan, 6-7 yoshli bola tabiat haqida ayrim hodisalarigina emas, balki organizmniag tabiat bilan bog‘liqligini va o‘zaro ta’sirini ham tushunishi va o'zlashtirishi mumkin. 6-7 yoshli bolalar aqliy rivojlanishning natijasi bo‘lib, yuqori darajada rivojlangan ko‘rgazmali
obrazli tafakkur bilan bola atrof olamdagi predmetlaming asosiy
xususiyatlarini va predmetlar orasidagi bog'liqlikni ajrata olishidii-.
Shimi alohida ta’kidlab o‘tish lozimki, ko‘rgazmali-harakatli va
ko'rgazraali-obrazli tafaJdair nafaqat 6-7 yoshli bolaliir, balki kichik
maktab yoshidagi o‘quvchilaraing ham aqliy rivojlajiiishida asosiy
vazifani bajaradi.
Bolaning maktabdai muvafFaqiyatli o‘qishi nafaqat uning aqliy va
jismoniy tayyorgarligi, balki shaxsiy, ijtimoiy-psixologik tayyogarligiga
ham bog‘liq. Kichik maktab yoshidagi o‘quvchilar o‘rtog‘ining salbiy
xususiyatlaiini ko‘pchilik va begonalar o‘rtasida bemalol ayta olish
xususiyatiga ega bo‘ladilar. Bu esa axloqi va odobi jihatidan tanqidga
uchrayotgan bolaui o'rtoqlari jamosiga qo‘shilishdan bosh tortishiga
yoki umuman maktabga kelishni istamasligiga sabab bo‘lishi mumkin. Shu sabab bolani o‘rtoqlari va ustozlari tomonidan tanqidga
uchramaydigan darajada axloq-odob qoidalariga o'rgatish ahamiyati
jihatidan kam bo'lmagan axloqiy ta)'yorgarlik hisoblanadi. Bolani
maktabga irodaviy tayyorgarligi uni yangi kun tartibiga amal qilishida, dars jarayonida qunt bilan bilimlami o‘zlashtirishida, uy vazifalarini bajarishida o‘z yordamini ko‘rsatadi. Maktabga o‘qish uchun kelayotgan bola yarigi ijtiraoiy mavqeini - turli majburiyatlari va huquqlari bo‘lgan.
Dostları ilə paylaş: | 
