N. I. Musayev tarix fanlari doktori, professor
partiya a’zolari, ya’ni kommunistlar tayinlan-
Yüklə 18,09 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
partiya a’zolari, ya’ni kommunistlar tayinlan- gan. Shu bilan birga, turli darajadagi Sovetlar, komsomol hamda jamoat tashkilotlari rahbar- lari kommunistik partiya rahbariyati (Markaziy Komitet, viloyat, shahar va tuman partiya ko- mitetlari) tarkibiga kiritilgan. Shu tariqa, partiya organlari bu tashkilotlar bilan qo‘shilib, ularni o‘ziga bo‘ysundirib olgan. Ekologik muammolarning kelib chiqishi haqida taqdimot tayyorlang. Taqdimotda quyi dagilarga e’tibor qarating: Æ paxta maydonlarining ken gayishi va buning oqibati. Æ ekologiyaning buzilishiga ta’sir etgan omillar. Æ Orol muammosining kelib chiqishiga O‘zbekiston rah bariyatining munosabati. Æ BMT ning 72sessiyasida Orol bilan bog‘liq muam moning ko‘tarilishi va xalq aro tashkilotlarning munosabati. IJODIY FAOLIYAT 174 175 175 MA’LUMOT UCHUN XX asr 5060yillarida Qizilqum sahrosi markaziy tumanlarining sanoat jihatidan o‘zlashtirilishi oltin va ur an qazib olish sanoatining paydo bo‘lishiga olib keldi. 1958yil 3sentyabrda Navoiy konmetallurgiya kombinatiga poydevor qo‘yilishi bilan Navoiy shahriga asos solindi. 1956yili Buxoro viloyatida Gazli neft-gaz koni topildi. Jahondagi eng yirik gaz konlaridan biri hisoblangan bu konning umumiy zaxir asi 500 mlrd kubometr gaz bo‘lgan. XX asrning 60–80-yillarida O‘zbekistonda mahalliy aholi- dan tashqari turli mintaqalardan ko‘chib kelgan ruslar, tatarlar, ukrainlar, koreyslar va boshqa xalqlar — umumiy hisobda 127 ta millat va elatlar yashagan. 1970–1980-yillari respublikada ruslashtirish siyo- sati yanada kuchaydi. Bu siyosat o‘zbek adabiy tilining rivojlanish ja- rayoniga salbiy ta’sir ko‘rsatdi. Ammo o‘sha davrda bu «yagona sovet xalqi shakllanishidagi qonuniy jarayon» sifatida qabul qilindi. O‘zbekistonda zamonaviy kon-metallurgiya sanoatiga asos solinishi uning industrial qiyofasini o‘zgartirib yubordi. Ko‘plab yangi shaharlar va posyolkalar (shaharchalar) qurildi. Ayniqsa, ittifoqqa bo‘ysunuvchi va «yopiq shaharlar» deb ataluvchi Navoiy, Zarafshon va Uchquduq kabi shaharlarga boshqa mintaqalardan ishchi kuchi jadallik bilan olib ke- lindi. Yopiq shaharlar mahalliy hokimiyatga bo‘ysunmagan. Bu joylarda maxfiy korxonalar joylashgan bo‘lib, ular faqat Markazga hisob berardi. 176 RASM RASM DARSDAN SABOQ CHIQARIB 1. Konmetallurgiya sanoatiga mamlakat tashqarisidan kadrlar va ishchi kuchini jalb etishdan ko‘zlangan maqsad nima edi? 2. Nima uchun Navoiy, Zarafshon va Uchquduq kabi shaharlar «yopiq shaharlar» deb atalgan? 3. Sovet jamiyati siyosiy tizimiga qaysi tashkilotlar kirgan? Ularning faoliyatidagi qanday masalalarda to‘siqlar bo‘lgan? 4. 1978yilgi Konstitutsiyaning O‘zbekiston ijtimoiysiyosiy hayotiga ta’siri qanday bo‘ldi? 5. Jamoat tashkilotlari huquqlarining cheklanishi qanday oqibatlarga olib keldi? 6. O‘ylab ko‘rib, xulosa chiqaring va munosabat bildiring: O‘zbekistonning yerosti boyliklaridan qimmatbaho resurslarni so‘rib olgan Ittifoq korxonalari olingan foydaning atigi 1 foizini mahalliy byudjetga o‘tkazgan. Dunyoda eng yirik Murunto v oltin koni 1961yili ishga tushirilib, dastlabki sof quyma oltin (999,9 pr obali) 1963yil tayyorlangan. XX asr 70 80yillarida respublikada har yili taxminan 50 tonna atro fida sof oltin quymasi tayyorlangan. Bu paytda oltin zaxir alari bo‘yicha yurtimiz dunyoda yettinchi o‘rinni egallagan. 177 1980–1990-YILLARDA O‘ZBEKISTON 1980–1990-YILLARDA O‘ZBEKISTON BUGUN DARSDA MULOHAZA UCHUN Jahon tarixidan olgan bilimlaringiz asosida quyidagi savollarga javob bering: 1. 1980-yillarga kelib SSSR davlatining iq tisodiy rivojlanishida qanday muammo lar yuzaga keldi? Bu muammolarning O‘zbekistonga ta’siri bo‘ldimi? Nima uchun? 2. Iqisodiy muammolar qanday siyosiy muammolarga sabab bo‘ldi? Yüklə 18,09 Mb. Dostları ilə paylaş:
|