Namangan davlat pedagogika instituti kamolov baxtiyor xasanboyevich ekologiya va tabiatni muhofaza qilish

Nazorat savollari: 
 
1. Ekotizim tushunchasini izohlab bering. 
2. Biotsenoz, biogeotsenoz tarkibiy qismlariga nimalar kiradi? 
3. Biogeotsenoz va ekotizim tushunchalari orasidagi farqni tushuntiring. 
4. О‘zbekiston ekotizimlari haqida tо‘xtaling. 
5.
Ozuqa zanjiri deganda nimani tushunasiz? 
6.
Ozuqa zanjiri halqalari nima? 
7.
Ekologik piramidani tushuntiring. 
8.
Suksessiya tushunchasini izohlab bering 
7-MAVZU: BIOSFERA. 
REJA: 
1.Biosfera haqida Vernadskiy ta’limoti. 
2.Biosfera chegaralari va tarkibiy qismlari 
3. Biosferadagi moddalarning xossasi va funktsiyalari. 
4. Biosferada moddalarning aylanishi. 
Tayanchso’zlar:
Biosfera, litosfera, gidrosfera, tirik modda, o’lik modda, 
oraliq modda, biogenmodda, biogeokimyoviy, energetik xususiyat, fotosintez, 
oksidlanish-qaytarilish, parchalanish, transport xususiyati 
 
Quyosh sistemasida Yerning boshqa sayyoralardan farqi nimada? Asosiy farq 
bu Yerda tirik organizmining mavjudligidadir.Yerning bir qismini - biosfera 

---

81 
tashkil qiladi.Biosfera bu- yerning suv va atmosfera qobig’ining bir qismini tashkil 
qiladi. Biosfera nimalardan tashkil topgan? Birinchi shakl ko'rsatadiki, Biosfera
turli xil organizmlardan, bir biridan farqlanuvchi muhitlardan iborat. Cho'l 
zonasida yomg'ir miqdori kam bo'ladi. Kaktus o'simligi, Amerika bo'risi (koyot), 
kaltakesaklarcho'l zonasiga xos o’simlik va hayvonlardir. Tropic zonalar esa ko’p 
miqdorda yog’ingarchilik bo’ladigan issiq zonalar hisoblanadi. To'tiqush, maymun 
va minglab boshqa organizmlar tropik o'rmonlarda yashaydi. 
Marjon qoyalar okean suvining issiq va sayoz joylarida hosil bo'ladi. Qor va 
muz bilan qoplangan Arktika zonasi shimolda joylashgan Qutb ayig'l, tyulen, 
morjlar Arktikada yashaydi. Biosfera okean , tropik cho'l va qutblardan iborat 
bo'lgan ko'plab zonalarni o'z ichiga oladi.