Namangan davlat pedagogika instituti kamolov baxtiyor xasanboyevich ekologiya va tabiatni muhofaza qilish

 NOOSFERA BOSQICHI TUSHUNCHASI 
 
Insoniyat jamiyati o’zining barcha xususiyatlari bilan birga Yer yuzidagi 
hayot rivojlanishi (biogenez)ning navbatdagi bosqichidir. U eng kuchli tabiiy omil 
sifatida nafaqat sayyoramiz, balki kosmik fazoni ham o’zgartirib yubormoqda. 
Kelajakda inson va biosferaning rivojlanishi qanday ketadi, degan savol tug’iladi. 
Qanday qilib biosferani parchalanib ketishining oldini olish mumkin? 
Shuni ta’kidlash lozimki, jamiyatning rivojlanish jarayonini to’xtatib 
bo’lmaydi. Ammo insonning biosferaga ta’sirini boshqarish orqali ularning har 
ikkisini ham rivojlanishiga ziyon yetkazmaslik mumkin. Biogenez bosqichidan 
boshlab hozirgi davrdagi hayot evolyutsiyasi aql yoki tafakkurning rivojlanish 
bosqichi, ya’ni neogenez deb qaraladi. Keyingi yillarda biosferaning asta-sekin 
noosferaga aylanishi kuzatilmoqda. Noosferaning lug’aviy ma’nosi “fikrlovchi 
qobiq” demakdir. V.I.Vernadskiy fikricha noosfera biosferaning qonuniy 
rivojlanishi natijasida kelib chiqadigan bosqich bo’lib, inson bilan tabiat 
o’rtasidagi o’zaro ongli aloqa munosabatlarini o’z ichiga oladi. 
Nazorat savollari: 
1.
 
Biosfera deganda nimani tushunasiz? 
2.
 
Biosferaning tarkibiy qismlarini sanang. 
3.
 
Noosfera tushunchasini izohlab bering. 
4.
 
Bugungi kundagi hayot qobig‘ini siz qanday ifodalagan bо‘lar edingiz? 
 

---

89 
 
8-MAVZU: TABIIY RESURSLAR VA ULARDAN OQILONA 
FOYDALANISH
Reja 
1.O’zbekiston tabiiy resurslarining holati 
2.Tabiiy resurslar klassifikatsiyasi
 
3.Tabiatni muhofaza qilishning aspektlari 
 
Tayanch so’zlar: 
rudasiz metallar, neft, gaz, ko’mir, torf, yer osti suvlari