INDUSTRIAL SANOATI RIVOJLANGAN JAMIYAT —
zamonaviy g‗arb
jamiyatlarining nomlash uchun aksariyat olimlar tomonidan «rivojlangan jamiyat»,
«kapitalistik jamiyat» atamalari bilan birga qo‗llaniladigan kategoriya. U g‗arb
jamiyatlarini an‘anaviy (urug‗chilik, feodal) jamiyatlardan ajratish uchun xizmat qiladi.
Uni ilmiy muloqotga Sen-Simon kiritgan. XX a.ning 50-60-yillarida u Darendorf, Aron,
Rastou, Bell va b.larning asarlarida keng qo‗llanilgan.
INDUSTRIYA (lot.
industria – faoliyat) — sanoat, xususan, yirik sanoat
ma‘nolarida qo‗llaniladigan atama.
INFLYATSIYA (lot.
inflatio – shishish, bo‗rtish, ko‗tarilish), pulning
qadrsizlanishi — tovar-pul muvozanatining buzilishi natijasida muomalada xo‗jalik
aylanmasi ehtiyojlaridan ortiq darajada qog‗oz pullar miqdorining ko‗payib ketishi, pul
massasining tovarlar massasidan ustunligi natijasida tovar bilan ta‘minlanmagan
pullarning paydo bo‗lishi. I. birinchi galda sifati yaxshilanmagan holda tovarlar va
xizmatlar nyarxining ko‗tarilishi ko‗rinishida, shun., oltin va chet el valyutasining milliy
valyutaga nisbatan qimmatlashishi shaklida yuz beradi. Tovar ishlab chiqarishning to‗lov
qobiliyatiga ega talab o‗sishidan ortda qolishi, bozorda talabga javob bermaydigan
tovarlarning ko‗payib ketishi, budjet kamomadlarini qoplash uchun qo‗shimcha pul
emissiyasi, investitsiyalarni emissiya hisobidan moliyalashtirish, monopol narxning
mavjudligi, narxni oshib ketishidan hadiksirab tovarlarni keragidan ortiq xarid etish,
mamlakatga qadrsizlangan chet el valyutasining ko‗plab kirib kelishi va b. omillar I.ni
yuzaga keltiradi. «I.» termini dastlab 1861-1865 yillarda Shimoliy Amerikada, so‗ngra
Fransiya va Germaniyada qo‗llanilgan. I. pul qadrini tushirib, uning iqtisodiy
ahamiyatiga putur yetkazadi, shu bois davlat xarajatlarini qisqartirish, soliqlarni oshirish,
pul emissiyasini cheklash, monopol narxlarni tartiblash, narx erkinligini ta‘minlash,
ortiqcha pullarni bankka, qimmatli qog‗ozlar bozoriga tortish va b.lardan iborat I.ga
qarshi siyosat yuritiladi.
