Namangan davlat universiteti fizika-matematika fakulteti

Binolarga salbiy tasi ko`rsatadigon omillar: Fuqaro va sanoat binolariga ta’sir qiluvchi turli xildagi omillar mavjud bo`lib, ular binoning umrboqiyligiga, mustaxkamligiga, qolaversa bino ichidaga mikro iqlimga salbiy ta’sir kursatadi. Bu bilan binoning xolati, belgilangan meyoriy xizmat davrigacha avariya xolatiga kelib qolishi mumkin. Bu
bilan binoning texnik xolati darajasi xayotiy xavfsizlik nuqtai nazaridan
o`rganilishi lozim bo`lgan obektga aylanadi. Shu bilan birga binolarning o`zi
xam tashqi muxitga bir qancha ta’sir ko`rsatadi. Bu omillar kelib chikishi va
ta’sir kilish darajasiga karab tashki va ichki turlarga bo`linadi.
Loyixalash jarayonida noto`g`ri loyixa yechimi, loyixachining xatosi,
tashqi yuklar, qurilish konstruktsiyalarining xolati va ishlab chiqarish xamda
ekspluatatsiya sharoitlari xaqdagi ma`lumotlarning yetarli emasligi,
tabiiy yemirilish va ayrim qurilish materiallarining fizik- mexanik xossalari
xamda ularning real yemirilishi jadalligi xaqida eksperimental
ma`lumotlarning yetishmasligi (yoki umuman bo`lmasligi), bino funksiyasini
noto`g`ri modellashtirish va boshka turli salbiy omillarni xisobga olinmasligi
loyixalash jarayonida yo`l kuyiladigan xatoliklar xisoblanadi.
Zavodda konstruktsiyani tayyorlash jarayonida kurilish konstruktsiyasida
uchraydigan turli xildagi defektlar, konstruktsiya o`lchamlarining
nomuvofiqligi, buyumlarni tayyorlash rejimining buzilishi xamda tayyor
maxsulotni saklash va uni tashish jarayonida konstruktsiya xar xil deformatsiya va
defektlar olishi mumkin.
Qurilish jarayonida uchraydigan ta’sirlarga ishchilar malakasining
pastligi, loyixaviy yechimdan chetlashish, qurilish ishlarining sifati ustidan
mualliflik nazoratining olib borilmasligi, qurilish ishlari olib
borilishida zaruriy texnik shartlarga rioya qilmaslik, montaj jarayonida
elementlarning noto`g`ri quyilishi, seysmik, xarorat choklarining noto`g`ri
quyilishi (yoki bazi xollarda umuman quyilmasligi), qish paytlarida texnik
shartlarga rioya qilmasdan ishlarning olib borilishi (qorishmalarning muzlab
kolishi va x.k.), qurilishi uzoq qakt tugallanmagan binolarda metall
elementlarning zanglashi va xk. kiradi.⁷