Nashrga tayyorlash markazi k. B. Us mo nov

MSM turlari

Zamonaviy MSM — ko’p komponentli murakkab tizimlardir.
MSM ning keng tarqalgan gurahlari: moyli suvuqliklar; mineral moylarning suvli emulsiyakur , sintctik MSM. Ayrim hollarda MSM sifatida konsistent moylovchilar yoki grafit, molibden disulfidi va boshqa to’ldiruvchilar qo‘shilgan pastalardan foydalaniladi.
Moyli MSM baza hisoblanuvchi mineral moydan tashkil topgan. Unga antifriksion, yeyilishga qarshi, tirnalishga qarshi qo‘shilmalar, korroziya ingibitorlari, antioksidantlar, ko'piklashishga qarshi va tumanga qarshi qo‘shilmalar qo’shilgan.
Moyli MSM da mineral moy 60...95% ni tashkil etadi. Odatda, bularjuda toza naftcnli va parafinli moylardir.
Mineral moylarning suvli emulsiyalari (odatda. 1...10%) cmulsollardan tayyorlanadi. Ularning tarkibiga asosiy mineral moylar, emulgatoiiar, bog'love hi moddalar, korroziya ingibitorlari, baktcritsidlar, ko‘piklanishga qarshi qo'shilmalar, qator holallarda yeyilishga qarshi va tirnalishga qarshi qo'shilmalar kiradi. Einulsol tarkibida mineral moylar uhishi, odatda. 70...85% ni tashkil etadi, qolganlari boshqa qo'shimchalar bilan birga emulgatorlardir
Sintctik MSMlar ikki turga bo'linadi: oligomerlar (odatda, 1...10% li) va sirt-aktiv moddalarning suvli erilmalari neorganik tuzlar turidagi yemirilish ingibitorlarining (odatda, 1...2%) suvli eritmalari. Universalligi, ekspluatatsion xususiyatlarining saqlash davomiyligiga ko’ra sintctik MSM cmr^Lsi^:dln^^an ustun turadi. Sintetik MSM emulsiyalar singari konscntratlardan ishlatiladigan joylarda tayyorlanadi. Konsentratlar tarkibiga suvda eruvchi past molekularli polimcrlar yoki YUAM, yemirilish ingibitorlari, bakteritsidlar, ko‘piklanishga qarshi qo^shilmalar, yeyilishga va tirnashishga qarshi qo'shilmalar kiradi. Konsentratdagi komponcntlarning umumiy miqdori 50...70% atrofida bo ‘lib, qolnani suvdir.
Gaz muhiti metallarni kesish jarayoniga katta ta’sir ko’rüatadi. Gaz texnologik muhitlari sifatida azot, argon, ko’mir angidridi, kislorod, suyuqliklarni purkash uchun siqilgan havo, sirt-aktiv moddalarning bug'lari qo’llaniladi. Biroq, gazsimon moddalar bilan sovitish usulini qo’llash cheklangan.

7. 
   BOB | Kesisli kuchlari
   

7.1. Kesish kuchlarini aniqlash
Kesish jarayonida asbob lig‘iga mazkur metallning qirindi hosil bo‘lish plastik deformatsiyasiga qarshilik kuchlari ta’sir qiladi. Kesish jarayonini amalga oshirish uchun keskichga beriladigan umumiy kuchning kattaligi o‘sha metallning umumiy qarshilik ko^sam kuchini bartaraf qilish uchun yetarli bo^ishi kerak.
Kesishga sartlanadigan quvvatni aniqlashda keskichning mustahkandigi va bikrligini, dastgohning ayrim dctallari hamda qismlarmi hisoblashda kesish kuchi R uchta koordhiata o‘qlari Z, Y, Jfga qo‘yiladi va P_r, P_v, P_K tashkil etuvchilar hosil qiiinadi (7.1- rasm). Z o‘q vertikal (tik) yoinaltirilgan, Kva Ao‘qlar gorizontal tekislikda detal o‘qiga mos ravishda pcrpcndikular va parallel joylashgan. P kuchni aylana kuchi yoki kesish kuchining asosiy tashkil etuvchlsi, 1\. kuchni — radial kuch. P_x kuchni — o‘q kuchi yoki surish kuchi deyiladi.
Py kuch keskichga ta'sir qilib uni vertikal tekislikda egadi. uning reaksiyasi ham vertikal yoinalishda detalni egadi. 7^ kuch keskichni detaldan uning o‘qiga pcrpcndikular yodudiuhda itaradi. P kuchning reaksiyasi esa detalni gorizontal tekislikda egadi. P kuch dastgoh supportining dcial o‘qi bo‘ylab harakatlanishiga qarshilik kohsatadi. Uning kattaligiga qarab, dastgohning surish mexani/-

7.1-rasm. Yoiiib Lshlnshda kesish kuchlarilling ta’siri sxemasi.
84 www.ziyouz.com kutubxonasi

mining mustahkamligi liLsoblanadi. P_x kuch keskichni gorizontal tekislikda egadi. P_x kuchning reaksiyasi detalni uning o‘qi bo‘ylab siljitadi. P^ kuchning kattaligi, asosan, keskichning old yuzasida harakat qiluvchi me'yoriy kuch bilan belgilanadi. P_v va P_x kuchlar ishqalanish kuchining kattaligi va yo‘nalishiga bog‘liq. Shuning uchun P_z, Py va P kuchlar orasidagi nisbat ishlov berilayotgan detal materialining o‘z.garishi, keskichning geometrik parametrlari va kesish rejimining o‘zgarishiga bog‘liq holda o‘zgaradi.
Tadqiqotlar natijasida shu narsa aniqlandiki, odatdagi kesish sharoitlarida kesish kuchlari ohtasida 9 = 45, 0, y = 15 bo‘lganda
va - > 10 nisbatda quyidagi taxminiy o‘zaro nisbatlar mavjud bo‘ladi P_z: P_V: P = 1 : 0,45 : 0,35.
Teng ta'sir etuvchi kesish kuchi R ning kattaligi quyidagi ifodadan aniqlanishi mumkin:
= 7/; + + P = J/f +(0,45 +(0.35/4)² = 1 > 4 A (7.1)
M uhit kuchi reaksiyasi kesishga qarshilik ko‘rsatish momentini hosil qiladi va u kesishning burovchi momenti deyiladi: