Navoiy davlat pedagogika instituti "pedagogika"

Veksler shkalasi bo’yicha shakllantiruvchi tajriba natijalari

3. jadval B guruh

27	X.V	26	22	28	28	20	17	21	19	23	18	16
28	E.S	27	24	29	26	21	18	22	18	19	18	18
29	J.S	26	26	22	27	19	18	24	21	18	17	19
30	J.M	29	27	23	26	19	18	25	22	18	16	19
ja mi		753	756	740	734	710	556	679	687	657	518	485
o’r ta ch a		25,1	25,2	24,6	24,4	23,6	18,5	22,6	22,9	21,9	17,2	16,1

Subtestlar bo’yicha natijalar tahlili shuni ko’rsatadiki har ikala guruhda ham buyicha natijalar (25,1; 26; 1) ni tashkil qiladi. Umumiy ziyraklik ko’rsatgichi 1A va B guruhlarda teng miqdorlarni tashkil etadi. Bu ulardagi fikrlash doiralarni rivojlanganligi va tafakkur operatsiyalarini yoshga bog’liq xususiyatlari bilan blelgilanadi. SHuningdek sinaluvchilar orasida shakllantiruvchi tajribadan so’ng arifmetik subtest, o’xshashlikni topish so’zlar subtestlari bo’yicha natijalar hali ancha o’sganimni bildiradi.

Noverbal subtestlar bo’yicha natijalarni tahlili shuni ko’rsatadiki A guruh natijalari B guruhga nisbatan ancha ustunligi namoyon bo’ldi. Jumladan yetishmaydigan qismni topish subtesti bo’yicha natijalar A 26; 2; 22; 6; ni tashkil qiladi ya’ni ularda idrok qilish, kuzatuvchanlik o’zaro farq va tafovutlarni anglash to’la rivojlanganligidan dalolat beradi.
Hadislarni oldindan bilish qobiliyati, parchalarni mantiqan birlashtirish vaziyatni tushunishi sinaluvchilarda qay darajada shakllantirishini aniqlash maqsadida rasmlar - ketma – ketligi subtesti natijalari tahlil qilindi. Natijalar ko’rsatgichi (26; 22; 9;) ni tashkil qiladi.
Koss kubiklari, figuralar yasash, raqamlarni shifrlash, labirint subtesti bo’yicha natijalarni o’zaro solishtirilganda A guruh ko’rsatgichlari ancha ustunligi bilan ajralib turadi.
Metodika natijalari tahlilidan shuni ko’rish mumkinki, shaxsga ta’sir etuvchi ob’ekiv va sub’ektiv omillarining mavjudligi ulardagi fikrlash malakalarini, mustaqil fikr yuritish qobiliyatlarini takomillashtiradi.
Ayzenk verbal testi bo’yicha natijalar tahlili.
Ayzenk verbal testi natijalarini tahlili asosan II. 2.2. paragrfdan foydalanilgan mezonlar asosida amalga oshirishlar asosida amalga oshirishda va shunga muvofiq tahlil qilindi.

Guruhlar	Mezonlar
	YUqori	o’rta	Past
A guruh	31,2	46%	22,8
B guruh	29,4	44,9%	25,7

50
40
30
20
10
10 o’ n

6-rasm. Mezonlar buyicha natijalar taqsimoti

Natijalar tahlili shuni ko’rsatadiki Ayzenk metodikasi bo’yicha ko’rsatilgan topshiriqlar sinaluvchilarda qiyinchilik tug’dirmaganligi ma’lum bo’ldi.
Sinaluvchilarning (32; 2; 29; 4;) yuqori ko’rsatgichiga ega bo’lib ularning fikrlash doiralarning kengligi aqlning tashabbuskorligi, tanqidiyligi, muammoligi vaziyatdan chiqa olish malakalarini shakllanganligidan dalolat beradi. SHuningdek sinaluvchilarda idrokdagi kuzatuvchanlik xotiradagi mantiqiylik xususiyatlari rivojlanligi belgilanadi.
SHuningdek (46; 44,9) da vazifalarni bajarishda mustaqillik tashabbuskorlik, mantiqiy izchillik to’la safarbar etilganligidan dalolat beradi va ular topshiriqlarni bajarishda qiyinchiliklarga to’qnash kelishi tadqiqot jarayonida ko’zga tashlandi. Sinaluvchilar orasida ayrimlari mavhum mantiqiy masalalar mohiyat –
mazmunlarini anglash ularni yechimini topishiga intilishlari kuchli emasligidan dalolat beradi.
Tadqiqotda qatnashgan sinaluvchilardan (22,8; 25,7) natijalari past krsatgichga ega ekanliklari ma’lum bo’ldi. Bu ulardagi tafakkur operatsiyalari va tafakkur sifatlaridagi ayrim kamchiliklar bilan izohlanadi.
Natijalar tahlilidan shuni ko’rish mumkinki sinaluvchilarning dastlbki natijalariga nisbatan shakllantiruvchi tajribalarda ancha o’sganligidan dalolat beradi.
Tadqiqotimizda foydalanilgan navbatdagi metodika Raven matritsasi bo’lib bolalar ishiga mos moslashtirilgan 10ta qismdan iborat vazifalar taqdim etiladi. Natijalar tahlili topshiriqni bajarish uchun ketgan vaqtga va to’g’ri bajarishga qarab belgilanadi.