Navoiy innovatsiyalar instituti «tasdiqlayman»
Yüklə 4,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Jon Rodjer Kommons
|
sikllarni o‘lchash”
ushbu muammoga bag‘ishlangan. U o‘z asarlarida axborotlarni ishlashda statistik tahlil vositalaridan va matematik uslublardan keng qo‘llandi. Mazkur uslub bozor konyunkturasi dinamikasini empirik (tajribaga asoslangan) tadqiqot qilishga, kapitalistik xo‘jalikning bir qator siklli tebranish qonuniyatlarini ochib berishga imkon berdi. Uningcha, har bir sikl o‘ziga xosligi bilan ajralib turadi, ularning asosida juda ko‘p sabablar yotadi, ular betakror hisoblanadi. Shuning uchun bitta universal sikllar nazariyasi bo‘lishi mumkin emas. U.Mitchell o‘z tadqiqotlariga asoslangan holda davlatning iqtisodiyotga aralashuvi yordamida inqirozsiz sikl konsepsiyasini asoslab berishga harakat qildi. Maxsus davlat rejalashtiruvchi organlarini tuzish, uning fikriga ko‘ra, siklli tebranishni yumshatish va qulay iqtisodiy konyunkturaga erishish vositasi bo‘lishi kerak. Bunda rejalashtirish majburiy emas, balki tavsiyali xarakterda bo‘lib, u real, erishish mumkin bo‘lgan pirovard maqsadlar ko‘zda tutilgan ilmiy prognozlashtirishga asoslanadi. 289 Jon Kommons (1862-1945) Jon Rodjer Kommons o‘zining «Institutsional iqtisodiyot» kitobida xo‘jalik jarayonlarga ta’sir etuvchi har xil noiqtisodiy (avvalo huquqiy) omillarni tadqiq qildi. U Amerika ishchilar harakatini, kasaba uyushmalarining va tadbirkorlar ittifoqining tashkil topish tarixini o‘rgandi, mehnat huquqini tahlil qildi. J.Kommons fikriga ko‘ra, jamiyatning huquqiy tizimi xo‘jalik hayotida hal qiluvchi ahamiyatga ega. Uningcha, bitishuv (ya’ni huquqiy akt) iqtisodiy tizimning bosh bo‘g‘ini hisoblanadi. Bitishuv o‘z tabiatiga ko‘ra uning ishtirokchilari manfaatlari ixtilofliligini, ushbu ixtilofli manfaatlarning o‘zaro bog‘liqliligini bildiradi. Bitishuv ishtirokchilari sifatida ko‘proq individlar emas, balki kasaba uyushmalari va tadbirkorlar ittifoqlari qatnashadilar. Jamiyat vujudga keladigan qarama-qarshiliklarni yechib beradigan huquqiy mexanizmni ishlab chiqishi lozim. Masalan, yollanma ishchilar bilan tadbirkorlar o‘rtasida kelib chiqishi mumkin bo‘lgan qarama-qarshiliklar kasaba uyushmalari va tadbirkorlarning maqsadga muvofiq o‘zaro ta’siri, samarali mehnat huquqi va maxsus hukumat hay’ati faoliyati tufayli yechilishi mumkin. J.Kommons o‘zining ijtimoiy hayotga bo‘lgan qarashlarini tajribada amalga oshirish maqsadida Amerika mehnat federatsiyasi bilan faol hamkorlikda ish yuritdi. 1935-yili uning ta’siri asosida AQSHda pensiya ta’minotiga asos solgan «Sotsial himoya to‘g‘risida akt» qabul qilindi. Yüklə 4,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|