Navoiy innovatsiyalar instituti «tasdiqlayman»

Zamonaviy institutsiolist vakillari. 
Amerikalik iqtisodchi 
Elvin 
Toffler 
(1928–2016) o‘zining “Kelajak bilan to‘qnashuv” (1970), 
“Uchinchi to‘lqin” (1980 y.) asarlari bilan superindustrial jamiyat 
nazariyasini yaratdi. U o‘z asarida jamiyat 
rivojlanishining 
“to‘lqin”lari: birinchisi – qishloq xo‘jaligi, ikkinchisi – sanoat, 
uchinchisi – ilmiy-texnik inqilobni tahlil qildi. Bunda u “uchinchi 
to‘lqin” industrial jamiyatdan 
superindustrial hisoblanilgan sifatiy 
bosqichga ko‘chishini aytib, bunda ilmiy va axborot o‘zgarishlari 
ijtimoiy hayotni qayta tashkil etilishiga sababchi bo‘ladi, deydi. 
Toffler, G‘arbning rivojlangan davlatlari superindustrial jamiyatning 
birinchi bosqichida deb hisoblagan. 
Ilmiy-texnik va axborot taraqqiyotining 
keyingi rivojlanishi hayot tezligini yanada 
oshiradi, ya’ni ular o‘rtasidagi munosabatlar 
(internet 
rivojlanishi 
sababli) 
qisqaradi, 
kasblarning o‘zgarishi odatiy holga aylanadi, 
mahsulotlarning hayotiylik sikli qisqaradi, bir 
martalik ishlatiladigan tovarlar ko‘payadi, 
xizmatlar sohasi yetakchilik qiladi deb 
hisoblagan. 
Buning 
oqibatida 
shaxsiy 
o‘zgarishlar yangi shartlarni kasb etadi, insonlar 
o‘z kasblarini o‘zgartirishi tezlashadi 
degan. 
Eng 
asosiysi 
psixologik 
qoniqish, 
foydalilikni 
maksimallashtirishga qaratiladi. 
Ilmiy-texnik taraqqiyot, Toffler fikricha, yangi global va ijtimoiy 
ziddiyatlar o‘zgarishlariga olib keladi. “Ekspazm” atamaning ishlatilishi 
inqiroz holatlarga ijtimoiy hayotning javobidir deb hisobladi. Bunda 
ijodiy kuchlar jamiyat hayotida o‘zgarishlarni vujudga keltiradi va 
iqtisodiy rivojlanish darajasi yangisi bilan almashishiga olib keladi. 
Toffler milliy xo‘jalik hayotidagi barcha o‘zgarishlar rejali va davlat 
nazorati ostida bo‘ladi deb hisoblaydi. U transnatsional siyosiy 
harakatlar yuzaga kelayotgan jarayonlarni 
Elvin Toffler (1928–2016) 

---

355 
Fransua Perru 
(1903–1987) 
nazoratga ola olishini, tabiatni ochlik va kasalliklar kabi zararli holatlari 
bilan kurashishiga sababchi bo‘lishini aytadi. 
Ijtimoiy-institutsional 
analizni 
fransiyalik
iqtisodchi 
va 
jamiyatshunos