Nuraliyeva xafiza otaevna

Ish uslubi va shakli. 
1. Ogohlantiruvchi sanitariya nazorati - yangi qurilayotgan, toliq qaytadan 
ta‘mirlanayotgan, kengaytirilayotgan va qurilgan ishlab chiqarish muassasalari 
ustidan sanitariya nazoratini olib boradi. Bundan tashqari OSNni islab chiqarishga 
yangi texnologik jarayonlarni, yangi texnika asbob anjomlarni qo‗llashda, yangi 
yaratilgan kimyoviy moddalarni ishlatishdan oldin ham sanitariya nazorati 
o‘tkaziladi . 
2. Joriy sanitariya nazorati deganda - ishlab chiqarish muassasalarini ish 
faoliyatidagi sanitar holatini reja asosida nazorat qilish tushuniladi. 
Bugungi kunda Amerika Qo‗shma Shtatlarida 135 milliondan ortiq erkak va 
ayollar ishlab chiqarishda ishlashadi. Qaysidir darajada, bu odamlarning barchasi 
kasb-hunar xavf ta‘sirida qolgan va ish bilan bog‗liq sog‗liqni saqlash xavfi 
mavjud. Afsuski, kichik kompaniyalarda odatda Kasbiy Sog„liqni saqlash 
muammolarini aniqlashda bilim va nazorat qilish dasturlarini moliyalashtirish 
uchun mablag‗lar etishmaydi. Bundan tashqari, bir qancha federal davlat 
korxonalari sog‗liq va xavfsizlik qoidalaridan ozod etilgan. 
AQSh shifoxonalarida favqulodda idoralar tomonidan olib borilgan
hisobotlar asosida 10 million kasb-hunar jarohatlari va kasalliklar aniqlangan. 
Kasbdan jarohatlanishlar va kasalliklar natijasida har yili 65 000 nafar ishchilar 
vafot etgan. Dunyo bo‗yicha jarohatlar tufayli dunyo bo‗yicha ish bilan bog‗liq 
kasalliklar va shikastlanishlardan har yili 1 milliondan ortiq odamlarni o‗lishi 
taxmin qilingan. Ushbu o‗limlar quyidagilardan surunkali kasalliklar, avtomobil 

---

53 
hodisalari, yo‗l harakati bilan bog‗liq baxtsiz hodisalar, qotillik, va elektr urishi 
kabi ish joyida shikastlanishlar tufayli sodir bo‗ladi. 
Jadval 3.1 
Ish joyi bilan bog‘liq kasalliklar va shikastlanishlar ( Amerika Qo‘shma 
Shtatlari) 
Kasbiy o‗pka kasalliklari 
Pnevmokonioz ( bitsinoz, silikoz, asbestoz, 
sidiroz, amiloz),o‗pka saratoni, bronxial 
astma 
Mushaklar va suyak shikastlanishi Orqa 
va 
bosh 
miya, 
umurtqa 
pog‗onalarining shikastlanishi 
Kasbiy saraton (o‗pkadan tashqari 
boshqa kasalliklar) 
Leykemiya, qovuq, buyrak va jigar 
saratonlari 
Kasbiy og‗ir jarohatlar 
Amputatsiyalar, 
ko‗z 
zararlanishi,
jarohatdan o‗lim 
Yyrak-qon tomir kasalliklari 
Gipertenziya, yurak arteriya tomirlari 
xastaligi, o‗tkir miokard infarkti 
Reproduktiv kasalliklar 
Bepushtlik, abort 
Neyrotoksik kasalliklar 
Periferik neyropatiya, zaharli ensefalit, 
psixoz, ekstremal shaxsiy o‗zgarishlar 
Dermatologik holatlar 
Dermatozlar, kuyish, kimyoviy kuyishlar 
Psixologik kasalliklar 
Nevrozlar, 
alkogolizm, 
narkologik 
kasalliklar 
Ish joyidagi barcha jarohatning 25 foizi anjomlarni ko‗tarish va 
muassasalarda harakat jarayonida sodir bo‗ladi. 15-20 foizini ish joyida sirg‗anib 
ketish va qulashlar keltirib chiqaradi. Etarli yorug‗likni bo‗lmasligi ham salbiy 
oqibatlarga sabab bo‗ladi.