O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202

4. Liniya ishi chizmalari 
Ma’lum vaqt yoki butun smena davomida transport vositalari aniq ishlashlari 
uchun marshrutda ishlashchizmasi tuziladi. Buning uchun avtomobillarni eng qulay 
yurish marshruti aniqlaniladi, transport vositalari samarali ishlashini va marshrut 
ishini tashkil etishni nazarda tutilib yuk tashishga zarur bo‘lgan vaqt hisoblanib 
aniqlaniladi. 
Chizmani tuzishda harakat tezligi me’yori, ortish-tushirish ishlarida bo‘lish, 
agar zaruratga ko‘ra yo‘llarda to‘xtalsa unga sarflanuvchi vaqtlar hisobga olinishi 
kerak. 
Yaxshi ishlab chiqilgan chizmalar yuklarni tez va o‘z vaqtida etkazib berish, 
transport vositalari ishi ma’lum ritmda bo‘lishi va mijozlar ishidan oqilona 
foydalanish, tashishda qatnashuvchi kishilar ishi kelishilgan va tartibli holda bo‘lishi, 
joriy etish va boshqa imkoniyatlar yaratib beradilar. Eng asosiysi, transport 
jaryonining barcha qatnashchilarini (transport xodimlari, ortish-tushirish punktlari 
ishchilari va mijozlarni) intizomli bo‘lishini ta’minlaydi. 
Shahar sharoitlarida yuk avtomobillari harakat chizmasini tuzish ancha 
murakkab muammo,chunki ko‘pincha ortish-tushirish punktlari bir va ikki smena 
davomida bir yoki bir necha qatnovlarnigina amalga oshiradilar. Ko‘p mijozlar uchun 

---

510
yuk tashish chizmasi oldindan ishlab chiqilgan bo‘lishi kerak. Bunday chizmalarni 
tashda ahamiyati katta. 
Aniq ishlab chiqilgan harakat chizmasi avtomobillarning o‘zgarmas yuk oqimi 
tashishlarda ortish-tushirish punktlari aro qatnov jadvali tuzish asosi bo‘ladi. 
Chizmaga nisbatan jadvalning farqi shundaki, jadvalda har bir transport vositasining 
aniq harakat vaqtlari ko‘rsatilgan bo‘ladi. Ayni marshrutda ishlovchi keyingi 
avtomobillar uchun ish chizmasi, undan oldingisidan bo‘lib, faqat boshlanish vaqti 
avtomobillarni ishga chiqarish val miqdorida suriladi.