О. Щ. Мирзяйев нефт-газ мядян аваданлыгларынын техники диагностикасы нын ясаслары bakı 012 Rəycilər



Yüklə 2,61 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə30/51
tarix25.12.2016
ölçüsü2,61 Mb.
#3052
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   51
Şək. 3.10. Köməkçi elektromaqnit sxemi 
 


 
85 
Bu  zaman  məmulatın   qütb    ucluqları    arasındakı    
hissəsi 
doyma 
həddinə 
qədər 
maqnitləndirilir.  
Elektromaqnitin maqnit  dövrəsindən cərgəyanı açdıqadan 
sonra  qalıq  maqnit  induksiyasının      hesabına      nəzarət     
edilən     məmulatda   qalıq  induksiyası   mövcud olur  ki,   
bu  da    Holl  çeviricisinin      çıxıĢında          siqnal      yaradır.  
Daha  sonra    cərəyan    dolağında  əks   istiqamətdə cərə-
yan      buraxmaqla,    avtomatik    olaraq    qalıq  maqnitlənmə 
kompensasiya  edilir.  Kompensasiya        cərəyanı      o  vaxta 
qədər    artırılır ki,    maqnit    seli     dövrədə  sıfıra bəra-
bər  olsun.  Bu    vəziyyətə  Holl çeviricisindəki    çıxıĢ-
dakı     siqnal    kəsilmiĢ    olsun,  yəni  Holl  çeviricisi    
sifir    indikatoru  rolunu    oynayır.  H
c
-in      qiyməti    nə  
qədər  çox   olarsa  o,  qədər də   maqnitsizləĢdirici   kom-
pensasiya      cərəyanı      çox    olacaqdır    Maqnit      sahəsini 
kompensasiy  edən  cərəyanın  böyüklüyü    ilə  koersitiv  
qüvvələrin  qiymətləri  hesablanır  daha    sonra    koersitiv 
qüvvələrin      rəqəmli    induksiyasını    iĢə  salınır.  Nəzarət    
edilən  obyektin  metal  konstuksiyasındakı  gərginlik  
deformasiya    vəziyyətini    diaqnosika  etmək    üçün  
kifayətdir  ki,  H
c
  kəmiyyətinin    paylanma  obyektin    üst 
səthində    vəziyyəti  analiz     edilsin.  Ən  çox  yüklənmiĢ  
element    (
MAX
с

)    aĢkar    edilsin,    bu    qiymələr     
Т
с

  və 
yaxud  
T
C

 qiymətləri  ilə   müqayisə  edilsin ki,   obyekt   
hansı  metaldan   hazılanıb. Əgər  metal  obyektin  elastik  
və  yaxud    elastik-plastik    oblasında      iĢləyirsə,  H
c
-in  
qiyməti   yenidən  nomoqramma  üzrə   poladın    həmən  
markasına əsasən hesablanır və  

   gərginliyi    buraxıla-
bilən  (

bur.b
)  gərginliklə  müqayisə  edilir.  ġəkil  3.11-də  
bir çox sənaye   obyektlərində, o  cümlədən də    neftqaz   


 
86 
sənayesində    iĢlədilən    damarlı-hava    birləĢməli  B-10-ya 
nəzarət  edilməsinin    nəticələri    verilmiĢdir. 
Koersitimetrik  metodun  əsas  üstünlüyü  onun  sadə-
liyidir,  çatıĢmayan  cəhəti  -  həll    edilən  məsələlərin  və 
ferromaqnit motorların məhdudluğudur. Bu metodun mən-
fi  cəhəti  birbaĢa    qaynaq  Ģovlarına  nəzarət  edilməsində 
məlumatların olmamasıdır. 
 
 
Şək.3.11. Koersitiv gücə nəzarətin nəticələri və damarlı-
hava birləşmələrinin gərginlik vəziyyəti 
 
 Metal      konstruksiyaların  dağılması    həmiĢə    təsir  
edən gərginliyin maksimal səviyyədə təsir edən  zonasında 
baĢ verir. Belə zonada  gərginliyin  konsentratoru olduqda 
situasiyanı kəskin surətdə Ģiddətləndirir. Konsentratorların 
kənarlarında  gərginlik  dəfələrlə  metalın    kənarlarında     
axma  və    yorulma   prosesini sürətləndirir.  Onu   görədə 


 
87 
onların    vaxtında   aĢkarlanması   birinci  dərəcəli  əhə-
miyyət      kəsb  edir.  Poladdan  hazırılanan  metal  konstruk-
siyaların dağılma  Ģərti,  konsentrator  zonasında    maksi-
mal     gərginliyi  (KMG)   qiyməti   və   əsas   mexaniki  
gərginliyin    qradiyent  fərqidir  (MGQF).  Materiallar  
müqavimətindən məlumdur ki, elastik əlaqəli konstruksiya 
poladın  möhkəmliyinin  üçüncü       kriteriyası   ən    dəqiq   
hesab    olunur    və    uyğun    olaraq    çatlar      üçün        zəruri   
Ģərt 
 







max
3
1
2
 
hesab  olunur. Burada  

 - toxunan   gərginliklər; (

1
-

3
) - 
əsas mexaniki  gərginliklərin    fərqi;  
 

  -  buraxılabilən  
toxunan    gərginliyi göstərir. 
BaĢqa    sözlə,    konstruksiyaların      cari      texniki  
vəziyyətini    qiymətləndirmək    üçün    KMG-lə        yanaĢı   
MGQF  qradiyentinidə   bilmək   vacibdir.  Məlumdur ki,  
mexanki   gərginliyi  və  deformasiyanın  təsiri nəticəsində  
materialın        maqnit  xüsusiyyəti    qeyri  bərabər  dəyiĢir.  
Metalın   surukturunda konsentratlar zonasında gərginliyin 
və maqnitlənmə vektorunun istiqamətləri  qonĢu  zonadan   
fəqlənirlər.    Bu    dəyiĢməni    ancaq    dağıtmadan    nəzarət  
metodu  ilə  aĢkar  etmək  olar    ki,  bu    metalın  
maqnitomexaniki  anizotropiyasına  əsaslanır.  
Metalın verilmiĢ gərginlikli - deformasiyalı    vəziy-
yətində onun  ümumi  maqnit  xarakteristikası  son  həddə  
çatdırılmıĢ histerezis  ilgəyidir  (Ģəkil 3.2) ki, parametrləri  
B
s
  induksiyası,  maqnit sahəsinin H
max
 doyma   gərginliyi,  
B
c
  maqnit  induksiyası  və H koersitiv qüvvəsi  ilə  təyin  
olunur.  Histerezis  ilgəyinin    hər    hansı    ayrıca    bir  para-
metri 
və 
konstruksiyanın 
gərginlikli-deformasiyalı 


 
88 
vəziyyəti     arasında     eynimənalı    fuksional    asılılığın     
qurulması   əmələ  gəlir.  Bu  parametrlər   arasındakı  əla-
qə  korrelyasion   asılılqla    müəyyən    səhihliklə   təyin  
olunur.   Texniki    diaqnostika  problemləri  institutunda 
(Sankt-Peterburq    Ģəh.)  dağılmadan  sınaq  metodu  tədqi-
qatlarının nəticəsində  müəyyən olunmuĢdur ki, konstruk-
siyanın səthində  gərginlik  vəziyyətinin   müxtəlif  vəziy-
yətdə  paylanması   maqnit   ilgəyinin   uyğun  kompleks 
paramerləri  ilə  funksional  surətdə  əlaqədardır. Histere-
zis   ilgəyinin   bir  sıra parametlərini  ölçməklə  təyinet-
mənin    (müəyyənləĢdirmənin)    səhihliyi    artır.    Bundan  
əlavə,  eyni zamanda   maqnit   induksiya     vektorunun   
dönmə   bucağı ölçülür.  Sadalanan  maqnit   parametrlə-
rinin    ölçülərinin        nəticələri      uyğun        alqoritm      üzrə 
riyazi    iĢlənilərək    konstruksiyanın  nəzarət    edilən  
hissəsində    gərginliyin  faktiki  paylanması  müəyyən 
olunur.  
 Maqnit  parametrləri  (Kompleks  2.05)  maqnit-
anizatorlu skaner-defektoskopu   cihazı   vasitəsilə  yerinə  
yetirilir. 
Ölçmənin 
nəticələri 
xüsusi 
proqramlı   
kompüterdə  iĢlənməklə  əsas mexaniki   gərginliklər fər-
qinin    kartoqrammasını      almaga    imkan      verir  (ƏMG).  
Nəzarət  olunan    səthin    təhlükəli  sahəsi    KMG-dən    
alınan  görüntülər    və  izotress  xətləridir  (MGQF).Bu 
kartoqramma üzrə aĢkarlanmıĢ    qüsüurların    təhlükəlilik     
dərəcələri        təyin      olunur.  Ümumi        halda        qüsurları    
aĢkar   edən  və  ölçən    cihaz    defektoskop   adlanır. Bu 
mənada  (Kompleks    2.05)  cihazı      defektoskop  deyildir. 
Onu  yaradanların fikrincə,  bunu  texniki    diaqnostikanın    
yeni    sinfinə  aid  edirlər.  Əgər  bu    cihazla  nəzarət    
edilən  zonada    qüsur vardırsa,  sahə gərginlik qasırğası 
yaratmırsa  və  gərginlik  konsentratı deyildirsə, bu qüsur 


 
89 
MGQF  və      KMG-ın      kartoqrammalarında    qeyq 
olunmayacaq. Belə qüsurların olması metal  konstruksiya-
ların    təhlükəsiz    istismar  edilməsi    üçün        təhlükəli    
deyildir.  Eyni  zamanda    istənilən    gərginlikli    konsen-
tratın      qüsur  Ģəklində,        hətta    çox    kiçik    ölçüdə    olsa  
belə,  və,  ümumiyyətlə,    mühitin    bütövlülük   xəttinin    
qırılması   olmadıqda və  defektoskopun   ənənəvi  üsulla   
təyin    etmədiyi  zədə  MGQF və KMG-in  kartında   aĢ-
kar    oluna      bilər.  Bunlara    nazık    çatları,      qorxulu   
qüsurları  aid  etmək  olar.   
(Kompleks  2.05)  cihazı  hər    Ģeydən  əvvəl    metal    
konsturuksiyalı  boru  kəmərlərinin    neft    və      metal    
rezervuarlarını,  təzyiq  altinda    olan    qabların  qaynaq 
birləĢmələrinə    nəzarət   etmək  üçündür.  
 


 
90 

Yüklə 2,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   51




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin