O ’z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o LI y va o ’rta maxs us t a ’lim

23 МИТТ, т. П.,М.-Л., 1938, C.336.

---

19
urug’ qabilalari ham unga birlashtirilgan. To’rtinchi to’paga, asosan, qang’li- 
qipchoq qabilalari kiritilib, unga 
yana ko’chmanchilarning 14 ta 
urug’i 
birlashtirilgan. O’zlarini Dashti Qipchoq «o’zbek»lari deb nomlagan qabilalar, 
Xorazm vohasi bo’ylab tubandagicha joylashtirildi: Pitnakdan Yangiariqgacha 
(Xazarasp qal’asi atrofi ham) bo’lgan hududlarga nayman qabilalari, shayh va 
burloq urug’lari joylashtirildi. Yangiariqdan to Gurlangacha Amudaryoning 
ikkala sohili bo’ylab uyg’ur qabilalari joylashtirildi, Gurlandan to Lavzan 
kanaligacha bo’lgan hududlarga Mang’it qabilalari joylashtirildi. Ulardan to 
Amudaryo quyi havzasining o’rta qismigacha Nukus va Mang’it qabilalari, 
g’arbiy tomonida Quyg’un deb nomlangan ho’dudga Qo’ng’yrot va Qiyotlar 
o’rnashgan, Amudaryoning so’l sohilida, hozirgi Qipchoq Tumani atrofyda 
hamda Ho’jaeli va ko’k o’zak oralig’idagi hududlarga, shuningdek, Amudaryo 
quyi oqimi havzasining sharqiy tomonidagi yerlarga qang’li va qipchoq 
qabilalari joylashtirildi. Dashti Qipchoqdan kelgan qabilalarni qolgan 14 urug’i 
ham qang’li va qipchoqlar atrofiga birlashtirildi. Shu bilan bir qatorda, 
ko’chmanchilarning asosiy qabilalaridan, jumladan, qo’ng’irot va qipchoqlardan 
alohida guruhlar tuzilib, ular xonlik markazi Xiva atrofiga 
joylashtirildi. 
Abulg’oziyxon davrida Dashti Qipchoqdan kelgan ko’chmanchi qabilalar 
Xorazmning deyarlik barcha hududlariga tarqaldi va ularning o’troqlashuv
24
jarayoni boshlandi. Bu jarayon to XVIII asr oxirigacha davom etdi .
Dashti Qipchoqdan kelgan ko’chmanchi qabilalar va Orol bo’yida 
joylashgan qoraqalpoqlarning o’troqlashuvi va ularning dehqonchilik sharoitiga 
o’ta borishi bilan Xorazmda sug’oriladigan yerlarni o’zlashtirish, yangi ariqlar 
qazishni, yangi qishloq va shaharlar barpo qilish zaruratini tug’dirdi. Bu 
zaruriyatning tug’ilshi yana 
bir tabiiy hodisa XVI asrning 70-yillarida 
Amudaryo oqimining o’zgarishi va Shimoliy Xorazm shahar va qishloqlarning
25
suvsiz qolishi sabab bo’ldi .
1646-yilda Abulg’oziyxon farmoni bilan Amudaryodan Yangiariq qazilib, 
unga Urgancharna deb nom qo’ydilar. Ana shu ariq yaqinida yangi bir shahar