O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol

1 Boyqobilov B. Hayratul Ahror. Toshkent, 1997.
2 Hazrati Xoja Ubaydullo Ahror. Risolai volidiya. Zahriddin Muhammad Bobur
tarjimasi. Toshkent, 1991.
257

---

Xoja Ahror Valiyning fikriga muvofiq, inson barkamollikka erishmog‘i 
uchun o‘z bilimJarini uzluksiz oshirib bormog‘i zarur. Uzluksiz 
bilim olishning eng muhim yo‘li — mustaqil o‘qib-o‘rganishdir, 
ya’ni chinakam musulmon bo‘lishni istovchi har bir fuqaro 
mustaqil mutolaa qilish malakasiga ega bo‘lmog‘i zarur. Uning tu­
shuntirishicha, egallagan bilim, ilm odamlaiga foydasi tegishi kerak. 
Ilm, bilimni mol-mulk orttirish uchun xizmat qildiruvchi kimsa- 
lardan uzoq yurishni maslahat beradi.
Xoja Ahror o'zining «Fiqarot Ahroriya» risolasida qayd qili- 
shicha, inson qalbi, ko‘ngli Tangri muhabbatidan boshqa barcha 
his-tuyg‘ulardan xalos bo‘lganidagina, boshqacha aytganda, inson 
Xudodan boshqa barcha narsalami unutishga erishsa, ana o‘shanda 
uning ko‘ziga Tangridan boshqa hech narsa ko'rinmay qoladi.
Xullas, Xoja Ahror o'zining turli-tuman asarlari, hikmatomuz 
pand-u nasihatlari bilan Y usuf H am adoniy, Abduxoliq 
G ‘ijduvoniy, Bohouddin Naqshband asos solgan naqshbandiya 
ta’limotini umuminsoniy qadriyat darajasiga olib chiqqanligi uchun 
Abdurahmon Jomiy uni «Ka’bai Maqsud» deb atagan bo'lsa, 
Alisher Navoiy tariqat «Qutbi», Mirzo Bobur «Hazrati Xoja 
Ubaydulloh», deb ulug'ladi. Chex olimi Feliks Tauer uni «Turkis- 
tonning yorug‘ mash’ali», deb atadi.
Naqshbandiya ta’limotini yanada rivojlantirishga munosib hissa 
qo'shgan musulmon faylasufiaridan biri Abdurahmon Jomiydir1. 
Abdurahmon Jomiy XV asrning ikkinchi yarmida Xuroson, Mo­
varounnahr va boshqa hududlarda naqshbandiya ta’limotining yirik 
arboblaridan biri, deb tan olinar edi. Xuddi shuning uchun 
ham Xurosonda shayxulislom maqomiga ko‘tarildi. Uning inson 
to ‘g‘risidagi qarashlari «Yusuf va Zulayho», «Layli va Majnun», 
«Salomon va Absol», «Bahoriston», «Lavhalar», «Sharqi Ruboi- 
yot», «Iskandar aqlnomasi», «Lug'at ul-asror», «Haft avrang»