Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek

5.3.1-jadval. Korrupsiya darajasi eng past bo‘lgan mamlakatlar (2019 yil)⁶⁷

Korrupsion chaqiriqlar darajasi	Korrupsiya tahdidi	Korrupsiya to‘g‘risidagi ma’lumotlarga erishish qiyinligi (nedostupnost)
Yangi Zelandiya	Yangi Zelandiya	Yangi Zelandiya
Avstraliya	Singapur	Avstraliya
Birlashgan Qirollik (Buyuk Britaniya)	Irlandiya	Birlashgan Qirollik (Buyuk Britaniya)
Fransiya	Germaniya	Fransiya
Singapur	Daniya	Latviya
Latviya	Islandiya	Malayziya
Chexiya Respublikasi	Norvegiya	Chexiya Respublikasi
Estoniya	Finlyandiya	Hindiston
Irlandiya	Yaponiya	Italiya
Gonkong	Lyuksemburg	Singapur

Korrupsiya darajasi eng past bo‘lgan mamlakatlar o‘nligiga rivojlangan mamlakatlar bilan bir qatorda Singapur, Hindiston kabi rivojlanayotgan mamlakatlar hamda Chexiya Respublikasi, Latviya va Estoniya kabi sobiq sotsialistik lagerga kirgan respublikalar ham kiritilgan.

Korrupsiya darajasi eng yuqori bo‘lgan mamlakatlar o‘nligiga uch bo‘lim bo‘yicha Turkmaniston, Liviya, Somali, Yemen, Markaziy Afrika Respublikasi, Shimoliy Koreya, Kongo Demokratik Respublikasi, Janubiy Sudan, Suriya, Gvineya-Bisau, Eritreya, Avg‘oniston, Laos va Venesula kabi mamlakatlar kiritilgan (qarang: 5.3.2-jadval).


⁶⁷ В каких странах Центральной Азии наиболее высокий уровень коррупции?// https:// kun.uz/ru/news/ 2019/04/08/ mvf-strany-s-vysokim-urovnem-korrupsii- sobirayut-menshe-nalogov

5.3.2-jadval.

Korrupsiya darajasi eng yuqori mamlakatlar(2019yil)⁶⁸

Korrupsion chaqiriqlar darajasi	Korrupsiya tahdidi	Korrupsiya to‘g‘risidagi ma’lumotlarga erishish qiyinligi (nedostupnost)
Turkmaniston	Liviya	Turkmaniston
Liviya	Somali	Liviya
Somali	Yemen	Somali
Yemen	Markaziy Afrika Respublikasi	Yemen
Shimoliy Koreya	Kongo Demokratik Respublikasi	Shimoliy Koreya
Janubiy Sudan	Janubiy Sudan	Janubiy Sudan
Suriya	Suriya	Suriya
Kongo Demokratik Respublikasi	Gvineya-Bisau	Kongo Demokratik Respublikasi
Eritreya	Avg‘oniston	Eritreya
Laos	Venesula	Laos

Mazkur jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, ushgu guruhdagi ko‘pchilik mamlakatlarda turli ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy shart-sharoitlar tufayli krizis holatlari yuz berayotgan, iqtisodiy holati ancha zaif mamlakatlar hisoblanadi. Shuningdek, bu mamdakatlarda tadbirkorlik va xorijiy investiyalar kiritilishi uchun noqulay muhit mavjuddir.

The Risk Advisory Group (Risk xavflari to‘g‘risida maslahat gruhi) xalqaro tashkiloti e’lon qilgan “Korrupsion chaqiriqlar-2019” hisobotida Markaziy Osiyo mamlakatlarida korrupsiya darajasi o‘z ifodasini topgan. Unga ko‘ra uch ko‘rsatkich bo‘yicha Qozog‘iston 50, Qirg‘iziston 52, O‘zbekiston 70, Tojikiston 72 va Turkmaniston


⁶⁸ В каких странах Центральной Азии наиболее высокий уровень коррупции?// https:// kun.uz/ru/news/ 2019/04/08/ mvf-strany-s-vysokim-urovnem-korrupsii- sobirayut-menshe-nalogov
96 ball to‘plab, global reytingda quyi pog‘onalarni egallaganlar (qarang: 5.3.3-jadval).

5.3.3-jadval. Markaziy Osiyo mamlakatlarida korrupsiya darajasi (2019yil,

ball)⁶⁹

Mamlakatlar	Korrupsion chaqiriqlar darajasi	Korrupsiya tahdidi	Korrupsiya to‘g‘risidagi ma’lumotlarga erishish qiyinligi	jami
Qozog‘iston	28	10	12	50
Qirg‘iziston	29	10	13	52
O‘zbekiston	38	12	20	70
Tojikiston	39	13	20	72
Turkmaniston	51	14	31	96

Aytish lozimki, 2019 yilning mart oyida O‘zbekiston Korrupsiyaga qarshi Stambul harakat rejasi 20-monitoring uchrashuvida tavsiyalarning bajarilishi bo‘yicha taraqqiyotga erishganligi uchun eng yuqori reytingini olishga muvaffaq bo‘ldi⁷⁰.

Korrupsiya darajasini o‘lchashga xizmat qiluvchi CPI indeksi turli mamlakatlar amaldorlarining pora olishga moyilligini ifodalasa, tadbirkorlarning pora berishga moyilligini aniqlash uchun Transparency International pora beruvchilar indeks – (Bribe Payers Index – VPI)dan foydalanadi. Bu indeks ham 10 ballik shkala bilan o‘lchanadi. Qanchalik bu ball past bo‘lsa, eksporter kompaniyalar shunchalik pora berishga moyil bo‘ladilar hamda amaldorlarni sotib olishga yuqori darajada intilishlarini ko‘rsatadi. Bu indeks bo‘yicha Shvetsiya korrupsiya darajasi eng past mamlakat hisoblanadi.




⁶⁹ В каких странах Центральной Азии наиболее высокий уровень коррупции?// https:// kun.uz/ru/news/ 2019/04/08/ mvf-strany-s-vysokim-urovnem-korrupsii- sobirayut-menshe-nalogov
⁷⁰ В ОЭСР отметили улучшение ситуации с борьбой с коррупцией в Узбекистане
//https://kun.uz/ru/news/2019/03/29/v-oesr-otmetili-uluchsheniye-situatsii-s-borboy-s- korrupsiyey-v-uzbekistane
CPI i BPI indekslaridan tashqari turli mamlakatlarda korrupsiya rivojlanishini taqqoslash uchun jahon korrupsiya barometri (Global Corruption Barometer), iqtisodiy erkinlik indeksi (Index of Economic Freedom), shaffof emaslik indeksi (Opacity Index) va boshqa indekslardan foydalaniladi.