Ona tili-11 sinf indd
Yüklə 0,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
23-mashq.
Gaplarni o‘qing. Bugungi adabiy me’yorlarga zid holda qo‘l langan so‘zlarni aniqlang va ularni muvofiq muqobili bilan almashtiring. 24 1. Xalq tarixini o‘rganishi lozim bo‘lgan ilmgoh, asosan, Xolidiyning xiz matini o‘tash bilan mashg‘ul edi. (Tohir Malik) 2. Nomini tutib baloga qolmaylig-u, poytaxtdagi nufuzli, ko‘chadan kelgan har qanday odam ikki dunyoda ham ostonasiga qadam bosolmaydigan bir bilimgohning yil sayin qabul hay’atida bakovullik qiladigan yo‘g‘on domlasi qanaqa davron surishi mumkin – tasavvur qilib olavering. (Erkin A’zam) 3. Aytishlaricha, bir havaskor muxbir nohiya ro‘znomasiga maqola yozib olib borgan emish, muharrir ko‘rib: «Xo‘sh, nima, Dneproges qurilibdimi, bu haqda butun boshli maqola chiqarsak?!» (Asqad Muxtor) 4. Bo‘sh vaqt bermas jarida ham noshirlikning ishi ko‘p. (E. Vohidov) 24-mashq. Tinish belgilarining ishlatilishiga diqqat qiling, ular ifoda- layotgan ohang va mazmunni izohlang. 1. Bozorqul aka, nima bo‘ldi? – dedi ko‘ziga tikilib. – Hech gap yo‘q... Hech... Hech... hech nima bo‘lgani yo‘q, – dedi tutilib. (Asqad Muxtor) 2. Yo‘q, yo‘q, nega, bezak, bezak! Buni endi hamma shun- day biladi. (Asqad Muxtor) 3. Xiylagina qizib qolgan «yubilyar» tuyqus- dan stolni urib qichqirdi: «O‘v student! Bas qilasanmi, yo‘qmi?!» (Erkin A’zam) 4. Ro‘molcha-a! Qani meni ro‘molcham?! Ro‘molchamni topib ber, Dezdemona! – O‘zingni bos, Otello! Ro‘molchangni yaxshilab yuvib, dazmollab qo‘yganman. (Erkin A’zam) 25-mashq. Berilgan gaplardagi tinish belgilari me’yorlariga amal qilin- magan o‘rinlarni aniqlang va ularga izoh bering. 1. Chol salmoqlab gap boshladi: – E, xotin o‘lmaydigan odam bormi? (Said Ahmad) 2. Orif aka saratonning jazirama, kunlaridan birida, Er- gashga bergan va’dasiga muvofiq, bog‘lardan xabar olgani Ko‘ykiga chiqib ketdi. (Asqad Muxtor) 3. O‘zingiz xabar bermaysizmi ishqilib? – Matkari- mov xezlanib o‘rnidan turib ketdi. (Asqad Muxtor) 4. Kimingiz bo‘ladi, bu xotin? – deb so‘radi dabdurustdan. (Tohir Malik) 5. Yigitdan tayinli javob ololmasligini bilsa ham yana so‘radi: – Kim telefon qilgandi? – Bilmadim, mehmon kelibdi shekilli... (Tohir Malik) |