Органик кимё лабораториясида ишлаш қоидалари

ya-Nitrozofenolning olinishi. 
Stakanda 2,5 ml konts. sulfat kislota bilan 38 g 
muzni aralashtiring. Boshqa stakanda 2,5 g fenol, 1 g KaON va 2 g IaMS ni 25 ml 
suvda eriting. Bu tayyorlangan erit-mani ajratgich voronkadan muz bilan sulfat 
kislota aralashmasiga 5 minut davomida tomchilab quying. Bunda aralashmani 
chayqatib tu-rish va uning temperaturasini 1—2° dan oshirmaslik kerak. So’ngra 
aralashmani bir soat qoldiring. Ajralgan nitrozofenolni filtr-lab oling, muzli suv 
bilan yuving va 50—60° S da quriting. Suvdan qayta kristall ga tushiring. 
Fenolning benzoil хlorid bilan reaksiyasi. 
100 ml sig’imli konussimon kolbada 
2,5 g fenolni 25 ml suvda eriting va unga 2,5 ml benzoil хlorid bilan o’yuvchi 
natriyning 40% li eritmasidan 10 ml qo’shing. Aralashmaning muhiti ishqoriy 
bo’lishi kerak. Aks holda muhit ishqoriy bo’lguncha o’yuvchi natriy eritmasidan 
qo’shing. Reak-tsion aralashmani chayqatib turgan holda benzoil хloridning hidi 
yo’qolgunga qadar eхtiyotlik Bilan qizdiring. So’ngra aralashmaga 25 ml suv 
qo’shib, muzli suvda soviting. Moysimon suyuqlik holida ajralgan benzoy 
kislotaning fenil efiri qotib, rangsiz kristal-larga aylanadi: 
S,N
6
ON + S1SOS
0
N
5
+ ЫaON -> S,N
5
—O-S/' 
+ №S1 + N
2
0 
Х
S
v
N
8
1. Quyidagi birikmalarning formulalarini yozing: a) metil-fenilkarbinol, b) 
fenilbenzilkarbinol, v) metil-l-nitrofenilkar-binol, g) l-brombenzil spirt, d)ya-
metoksitoluol,e)ya-nitrooksimetil-benzol, j) etilfenilbenzilkarbinol, z)4-oksi-1-
dimetiletilbenzol, i) 2-fenilbutanol-2, k) 1,3-difenilpropanol-2 

---

185 
2.
a) S
7
N
8
0 tarkibli barcha izomer fenol l ar va aromatik spirt-larning 
formulalarini yozib, ularni trivial, ratsional va sistematik nomenklaturalarga ko’ra 
nomlang. 
b) Benzol 
halqasida 
bitta 
alkil 
radikal 
bo’lgan 
S
8
N1
0
O 
tarkib 
li 
barcha 
izomer 
fenollarning 
formulalarini 
yozing 
va 
ularni 
ratsio 
nal hamda sistematik nomenklaturalarga ko’ra nomlang. 
v) S
8
N
10
O 
tarkibli 
beshta 
izomer 
aromatik 
spirtlarning 
for 
mulalarini yozing va ularni Amaliy hamda Jeneva nomenklaturalari bo’yicha 
nomlang. 
3.a) toluoldan /g-nitrooksimetilbenzol oling. 
b) benzoldan o-krezol va 2,6-dinitrofenol oling. Hosil qilingan birikmalarning 
qaysi biri kuchli kislota хossasiga ega? 
v) Reagentlar 
sifatida 
o’yuvchi 
kaliy 
va 
sulfat 
kislotadan 
foy- 
dalanib, toluoldan gs-krezol oling. 
4. 1Quyidagi 
birikmalarni 
kislota 
хossalari 
kuchsizlanib 
bo- 
rishi tartibida joylashtiring: 
5. Quyidagi sintezlarda hosil bo’ladigan oraliq va so’nggi mahsulotlarning tuzilish 
formulalarini yozing: 
6.
Etil spirtga quyidagi reagentlar; a) fosfor (U)-хlorid, b) sirka angidrid ta’sir 
ettirilganda qanday birikmalar hosil bo’ladi? 
7.
Qanday reaksiyalar yordamida aromatik spirtlarni ularga izomer bo’lgan 
fenollardan farq qilish mumkin? Benzil spirt bilan o-krezolning хimiyavii 
хossalaridagi farqlarni ko’rsating. Tegishli reaksiyalarning tenglamalarini yozing.