Benzaldegidning ishqor bilan o’zaro reaksiyasi (Kannitstsaro reaksiyasi). Probirkaga 1ml benzoy aldegid va yangi tayyorlangan o’yuvchi kaliyning etil
spirtdagi 10% li eritmasidan 5 ml qo’yib chayqating. Bunda aralashma qizib ketadi
va kaliy benzoat cho’kmaga tushadi.
CHo’kmani filtrlab ajratib oling va probirkaga soling. Unga 4—5 ml suv solib
chayqatib eriting. Hosil bo’lgan eritmaga хlorid kislotaning 10% li eritmasidan bir
tomchi qo’shing. Bunda benzoy kislota cho’kmaga tushadi:
S
v
N
6
SOOK+ NS1 -> S,N
v
SOON+KS1
Benzaldegidning olinishi. Benzaldegidni chumoli va benzoy kislotalarning
kaltsiili tuzlari aralashmasini quruq haydash usuli bilan olish mumkin:
Gaz utkazish nayi bor probirkaga 2—3 g benzoy kislota, 2 ml chumoli kislota va
4—5 ml ohak suti oling. Aralashmani gaz gorelkasi alangasida qizdiring hosil
bo’lgan benzaldegid haydalib yig’gich probirkaga o’tadi. Uni o’ziga хos yoqimli
hididan yoki aldegid gruppaga хos sifat reaksiyalari orqali bilib olish mumkin.
Masala va mashqlar 1. Quyidagi
birikmalarning
struktura
formulalarini
yozing:
a)
o-toluol
aldegid;
b)
di-lgtolilketon;
v)
allilfenilketon,
g)
R-
fenilakrolein;
d)
propiofenon;
e)
ya-brombenzaldegid;
j)
p-amino-
benzaldegid;
z)
o-oksibenzaldegid
(salitsil
kislota);
i)
p-metoksi-
benzaldegid;
k)
u-fenilmoy
aldegid;
l)
4-oksi-Z-metoksibenzalde-
gid; m) 4,4'-dibrombenzofenon; n) fenil-p-tolilketon.
2. ya-toluil
aldegid
bilan
quyidagi
birikmalarning
o’zaro
reaksiyalari tenglamalarini yozing:
a) tsianid kislota; b) natriy bisulfat; v) anilin; g) fosfor (V)-хlorid
;
d) dimetilanilin;
e) sirka angidrid; j) aNeton; z) fenil-gidrazin.
3.
Benzaldegidvaformaldegid aralashmasiga kontsentrlangan ishqor eritmasi
ta’sir ettirilganda qanday birikmalar hosil bo’ladi?
S
9
N1
0
O va S
8
N
8
0 tarkibli moddalarning struktura formulalarini yozin
