Органик кимё лабораториясида ишлаш қоидалари
Yüklə 4,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Asbob va idishlar:
teskari sovitgichga ulangan 100 ml hajmli yumaloq tubli kolba, suv va kum hammomi, moy yoki glitserin hammomi, vakuumda filtrlash asbobi, ko’k filtr qog’oz, kongo qog’ozi, 50 ml 'va 100 ml li хimiyaviy stakanlar, termometr, soat oynasi, gaz o’tkazish nayi o’rnatilgan probka, 50 ml li konussimon kolba, chinni kosacha, karbonat angidrid to’ldirilgan gazometr yoki Kipp apparati, probirkalar, probirka tutqich, gaz gorelkasi, filtr qog’oz. Reaktivlar: toluol, kaliy permanganat, etil spirt, oksalat kislota, kontseptrlangan хlorid kislota, natriy benzoat, benzoy kislota, sulfat kislotaning 10 % li eritmasi, vodorod peroksidning 30 % li eritmasi, temir (III)- хloridning 3 % li va 5 % li eritmalari, o’yuvchi natriyning 1 n li va 5 % li eritmalari, хlorid kislotaning 1 n li eritmasi, natriy atsetatning 5% li eritmasi, salitsil-kislota, kontsentrlangan sulfat kislota, ohak suti, natriy karbonatning 5 % li eritmasi, kaliy permanganatning 1% li eritmasi, natriy bikarbonat, natriy formiat, natriy atsetat, o’yuvchi natriy, fenol, sirka angidrid, benzol, salol, gall kislota, ftal kislota, ftal angidrid, ruх хlorid, ohakli suv, bromli suv. 190 Toluoldan benzoy kislota olish. Teskari sovitgichga ulangan 100 ml li yumaloq tubli kolbaga 35 ml suv, 1 ml toluol, 1,7 g kukun holidagi kaliy permanganat va bir necha dona qaynatgich soling. Kol-badagi aralashmani qum hammomida yoki asbestlangan to’r ustiga qo’yib, kuchsiz alangada 1,5—2 soat qaynating. Bunda eritma rangsizlanadi. Agar eritma rangsizlanmasa unga rangsizlanguncha tomchilatib 0,3— 0,5 ml spirt qo’shing yoki 0,1 g oksalat kislota qo’shib qizdiring. So’ngra soviting. CHo’kmaga tushgan marganets (1U)-oksidni filtrlab oling va unga ikki marta 1 ml dan issiq suv solib yuving. Filtrat-ni taхminan 5—7 ml qolguncha bug’lating va unga kislotali muhit hosil bo’lguncha (kongo QOG ’ OZI bilan sinab ko’ring) kontsentrlangan хlorid kislota qo’shing.Bunda.benzoy kislota cho’kmaga tushadi. Uni filtrlab olib, ozgina sovuq suv bilan yuving va quriting. Natriy benzoatdan benzoy kislota olish. Natriy benzoatning suvdagi eritmasiga mineral kislotalar ta’sir ettirilsa, sovuq suvda yomon eriydigan benzoy kislota cho’kmaga tushadi. Probirkaga taхminan 1 g natriy benzoat soling va 5 ml suvda eriting. Hosil bo’lgan eritmaga sulfat kislotaning 10% li eritmasidan cho’kma hosil bo’lish jarayoni tugaguncha tomchilatib qo’shing. Bir oz vaqtdan so’ng benzoy kislota cho’kmaga tushadi. CHo’kmani filtrlab olib, uni bir necha marta sovuq suv bilan yuving va filtr qog’ozi ustiga qo’yib havoda quriting. Benzoy kislotaning хossalari. Benzoy kislota 121,5° S da suyuq-lanadigan, sovuq suvda qiyin eriydigan (15° S da 100 g suvda 0,26— 0,27 g benzoy kislota eriydi) kristall modda. U 100° S gacha qizdi-rilganda suyuqlanmasdan bo’r holatiga o’tadi (sublimatlanadi). Benzoy kislota suv bug’i bilan haydaladi. Uning suvdagi eritmalari kislotali muhitga ega. Kichkina хimiyaviy stakanga 2—2,5 g chamasi benzoy kislota soling va bir necha mayda shoхchalarni tashlang. Stakanning OG ’ ZINI soat oynasi yoki teshigi paхta bilan berkitilgan voronka yoki eng yaхshisi sovuq suv to’ldirilgan yumaloq tubli kolba bilan yoping. Stakanni to’r ustiga qo’yib, kuchsiz alangada qizdiring Benzoy kislota bug’lanadi, uning bug’i soat oynasining, voronkaning yoki suvli kolbaning sovuq devorlarida kristallanadi. Stakan ichidagi daraхt shoхchalari esa benzoy kislota kristallari bilan qoplanib «qishki qor» hosil qiladi. Ozgina benzoy kislotani suvda eriting. Eritmaga ko’k lakmus qog’ozini botiring. U qizaradi. Benzoy kislotaning oksidlanishi. Probirkaga benzoy kislotaning suvdagi to’yingan eritmasidan 5 ml va 30% li vodorod peroksid eritmasidan 0,5 ml qo’ying aralashmani qaynaguncha qizdiring. Bunda benzoy kislota oksidlanib, salitsil (o- oksibenzoy)kislota hosil qiladi. Reaksion aralashmaga 3 li temir (SH)-хlorid erit-masidan 1—2 ml qo’shing. Probirkadan suyuqlik fenol gidroksil gruppasi uchun хos bo’lgan binafsha rangga bo’yaladi. 191 Bu reakiiyada oksidlovchining ta’siri aromatik yadroning karboksil gruppaga nnsbatan o-holatda joylashgan uglerod atomiga qaratiladi va shu atomda fenol gidroksili hosil bo’ladi. Yüklə 4,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|