O’zbek oilasidagi milliy tarbiya mazmuni oila. Oila jamoasining a`zolari, ota-onalarning vazifalari

Qiziqish. Bolalarning qiziqishini vaqtida payqash va qondirish, unga dunyoni o’rganishga yordam berish kerak.

Aloqa. Har bir oilada juda muhim qadriyat. Biz har doim hamma narsa haqida gaplashishimiz kerak. Muloqot hamma narsani ushlab turadigan ishonchni kuchaytiradi.

Mas’uliyat. U yoshga qarab paydo bo’ladi, ammo bolaligidan bolasni tayyorlash kerak. O’yinchoqlarni tozalashdan, xonani ozoda saqlashdan, uy hayvonlariga g’amxo’rlik qilishdan va boshqalar. Bu bebaho fazilatga ega bo’lgan bola hayotdan o’tishi oson bo’ladi.

Mavjud oilaviy qadriyatlarga, qulay iqlimga, odob-axloq tamoyillari va asoslariga qarab, oilaning obro’si shakllanadi, bu yaqin ijtimoiy guruhning yuziga aylanadi. Kuchli orqa oila har bir a’zosining: xotin, bola, turmush o’rtog’ining sog’lom hissiy va jismoniy rivojlanishini ta’minlaydi.
4. An’analar va urf-odatlarda milliy tarbiya. O’zbek oilasining asosiy o’ziga xos xususiyatlari mehmondo’stlik va yoshi kattalarga an’anaviy hurmat-ehtiromli muomala qilishdir. O’zbeklar odatda bir nechta avlodlardan iborat bo’lgan katta oilalar tarkibida yashaydi, shuning uchun ular ko’proq hovlisi bo’lgan katta uylarni yoqtirishadi. Maishiy hayotida mehmondo’stlikning bir qismi bo’lgan choyxo’rlik marosimi katta ahamiyatga ega bo’ladi. Bunda choy damlash va uni mehmonlarga quyib berish faqat mezbonning mutlaq huquqi bo’ladi. Tushlik yoki kechki ovqatga takliflarni doimo qabul qilish va o’z vaqtida kelish qabul qilingan. Mehmonga kelayotganda o’zi bilan birga mezbonning bolalari uchun shirinliklarni olgan yaxshi. Odatda faqat erkaklar bilan qo’l berib so’rashishadi. Ayollar hamda uzoqroq o’tirgan kishilar bilan o’ng qo’lini yuragiga qo’yib, boshini ohista egib salomlashish lozim. Qo’l berib so’rashish paytida an’anaga ko’ra kishining salomatligi, ishda va uydagi ishlari ahvoli to’g’risida so’raydilar. Qishloq joylarda mehmon kelgan paytda ayollar odatda erkaklarning suhbatiga xalal bermaslik uchun ular bilan bir dasturxonga o’tirmaydilar. Ayollarning go’zalligiga qoyil qolish va ularga jiddiy e’tibor berish qabul qilinmagan. Turar joy xonasiga kirishda poyafzal yechiladi. Mezbon ko’rsatadigan o’ringa o’tirish kerak. Bunda ushbu joy kirishdan qanchalik uzoqda bo’lsa, shunchalik hurmatli bo’ladi.
Urf-odatlar. O’zbek xalqining urf-odatlari asrlar bo’yi o’zbeklar millatining tashkil etopishida ishtirok etgan barcha qabilalar va elatlarning madaniy malakalari va an’analarining uyg’unlashuvidagi murakkab jarayonlar oqibatida tarkib topgan. Ular o’ta o’ziga xos, yorqin va turli-tuman bo’lib, urug’chilik patriarxal munosabatlaridan kelib chiqadi. Urf-odatlarning ko’pchiligi oilaviy hayotga oid bo’lib, bolaning tug’ilishi va tarbiyasi (beshik to’yi, xatna qilish), nikoh (fotiha to’yi, to’y) bilan bog’liq bo’ladi. Islom qabul qilinganidan beri ko’pgina oilaviy-maishiy urf-odatlar uning ta’sirida o’zgargan, o’zbeklarning hayotiga musulmon diniy marosimlari kirib kelgan. Juma kuni bayram kuni hisoblanadi va shu kuni barcha yig’iladigan masjidda umumiy namoz (duo) o’qiladi.