O’zbek ozi bilim soh Ta’lim so Ta’lim y kiston tos iq-ovqa yo hasi ohasi yo’nalishi respub shkent at mah og’LA

Dezodoratsiyani texnologik sharoitlari.
Sanoatda ishlatilayotgan dezodoratsiya 
qurilmalarida hid beruvchi moddalarni haydash jarayoni qalin qatlamda, plyonkada yoki dastlab 
plyonkada, keyin esa qalin qatlamda olib boriladi. Dezodoratsiya davriy, yarim uzluksiz yoki 
uzluksiz holda amalga oshiriladi. Davriy dezodoratorlarda bug‘ borbatyori ustidagi yog‘ qatlami 
katta bo‘lib, bug‘ni yog‘ bilan kontakti dezodoratorga berilayotgan bug‘ni tezligi yoki bosimiga 
bog‘liq bo‘ladi. Lekin berilayotgan bug‘ning tezligi chegaralangan, katta tezlikda bug‘ berilsa, 
dezodoratordan chiqayotgan bug‘ bilan ilashib ketadigan yog‘ ya’ni yo‘qotishlar ko‘payib ketadi.
Uzluksiz ishlaydigan dezodoratorlarda bug‘ va yog‘ kontakti yupqa qatlamlarda, 
tarelkalarda, plastinkalarda sodir bo‘lgani uchun osonlik bilan bug‘ va suyuqlik fazalari orasida 
muvozanatga, shunindek bug‘ bilan bir xil produvka qilishga erishiladi. 
Yuqori sifatli dezodoratsiya qilingan yog‘ olish uchun umumiy talablardan (yuqori harorat, 
chuqur vakuum) tashqari quyidagi talablarga rioya qilish kerak: 
1) dezodoratsiya vaqtida yuqori haroratda yog‘ni iloji boricha qisqa vaqt ushlash kerak;
2) yog‘larni, dezodoratsiyadan oldin deaeratsiya ya’ni havosizlantirilishi shart; 
3) yog‘larni qizdirganda, dezodoratsiya vaqtida va sovutish paytida nam havo bilan 
kontaktda bo‘lishidan saqlash kerak; 
4) dezodoratsiya tamom bo‘lgandan keyin, uskunalar to‘xtatilsa ulardan yog‘ bo‘shatilishi 
va barcha qismlari yuvib tozalanishi lozim. 
Yog‘larni dezodoratsiya qilish uchun turli dezodoratorlar ishlatiladi: 
1. Davriy (uzlukli) dezodoratorlar. 
2. Uzluksiz ishlaydigan dezodoratorlar (A1-MND, De-Smet, “Alfa-Laval”). 
Davriy hidsizlantirish jarayonida harorat 170-210
0
C bo‘lsa, uzluksiz jarayonda esa 
230
0
Cgacha bo‘ladi. Apparatlardagi qoldiq bosim 5mm simob ustuniga teng bo‘ladi. Vakuum hosil 
qilish uchun ko‘pbosqichli bug‘ejektorlar (bug‘-ejektorli vakuum nasos) ishlatiladi. 
Bug‘ejektori harakatining mohiyati-shundaki, soplodan chiqayotgan bug‘ning tezligi 1000 
m/c gacha yetadi. Bunday katta tezlikda bug‘ o‘zi bilan birga kameradagi bug‘ va gazlarni olib 
ketadi va kondensatorga kiradi va kondensatsiyalanadi. Dezodoratordan kameraga yangi bug‘ va 
gaz keladi. Shunday qilib sistemada vakuum hosil bo‘ladi. 
Dezodoratsiya qilishdan oldin yog‘lar va moylar yaxshilab rafinatsiya qilinishi kerak. 
Dezodoratsiyaga berilayotgan yog‘ va moylar tarkibida sovun va oqlovchi tuproq qoldiqlari 
umuman bo‘lmasligi kerak. Dezodoratsiyaga berilayotgan moyda agar sovun yoki oqlovchi tuproq 

---

40
qoldiqlari bo‘lsa, ular qayta filtrlashga yuboriladi. Dezodorat sifatini yaxshilash uchun bu jarayonda 
yog‘ va moylarga limon kislotasi eritmasi qo‘shiladi. Limon kislotasi yog‘larni oksidlanishini oldini 
oladi. Dezodoratsiya qilish uchun berilayotgan bug‘ tarkibida tuz, kislorod va boshqa gazlar 
bo‘lmasligi va bug‘ quruq va neytral bo‘lishi kerak.