O’zbek ozi bilim soh Ta’lim so Ta’lim y kiston tos iq-ovqa yo hasi ohasi yo’nalishi respub shkent at mah og’LA


Almashinish-parchalanish reaksiyasi



Yüklə 5,2 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə81/157
tarix25.12.2023
ölçüsü5,2 Kb.
#197115
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   157
portal.guldu.uz-Yog`larni qayta ishlash texnologiyalari

Almashinish-parchalanish reaksiyasi
. Suvli eritmalarda sovun almashinish reaksiyasiga 
kirishishi mumkin. Masalan, natriyli sovunni kaliy karbonat bilan ishlanganda, u qisman kaliyli 
sovunga o‘tadi.
2RCOONa + K
2
SO
3
2RCOOK + Na
2
SO
3
Natriy karbonat bilan kalsiyli sovunga ta’sir qilinganda, u natriyli sovunga aylanadi. 
(RCOO)
2
Ca + Na
2
CO
3
= 2RCOONa + CaSO

Sovun polimorfizmi. 
Sovunlarni ishlab chiqarish, qayta ishlash usullariga ko‘ra ularda bir 
necha polimorf turlanish sodir bo‘ladi. Ular shakli va kristallarning kattaligi bilan farqlanadi va har 
xil qattiqlik, zichlik, eruvchanlik, Ter kabi xususiyatlarga ega bo‘ladi. 
Sovunlarda 
α
,
β
,
δ
va 
ω
polimorf turlanish bo‘lishi aniqlangan. 
Tovar holidagi sovunlarda 
β
,
δ
,
ω
- fazalar aralashmasi aniqlangan. 
α
oson
β
fazaga 
aylanadi.
β
- modifikatsiya sovunni sekin sovutishda (
<
70
0
C) yoki sovuq sovunga mexanik ishlov 
berilganda hosil bo‘ladi. Sovunlar 
β
- modifikatsiyada yuqori eruvchanlik, yaxshi ko‘piklanish 
xususiyatlariga ega. U 
δ
va
ω
- fazaga ko‘ra qattiq, nam tortishi kam, kam sarflanadigan bo‘ladi. 
Tarkibida 
ω
- faza bor sovunga ko‘ra, ustida shilimshik qatlam paydo bo‘lmaydi, sovuganda sovun 
o‘z shaklini saqlab qoladi, yoriq paydo bo‘lmaydi va qatlamlarga ajralib ketmaydi. 
ω
modifikatsiya 70
0
C dan oshiq haroratga chidamli bo‘ladi. Mexanik qayta ishlashda 
ω
-
modifikatsiya 
β
-modifikatsiyaga aylanadi. 
ω
-modifikatsiyadagi sovunning ko‘piklanishi past, erish 
tezligi baland emas, 
β
-fazadagi sovunga ko‘ra yumshoqroq. 
δ
-modifikatsiya past haroratlarda hosil 
bo‘ladi (30
0
C).
δ
- modifikatsiyadagi sovun 
β
va 
ω
fazalar orasidagi o‘rinni egallaydi. Vakuum – 
quritish uskunasida sovun olinganda, tez quritish natijasida birinchi 
α
-faza paydo bo‘ladi va tezlik 
bilan 
β
-modifikatsiyaga aylanadi. Bu hol vakuum-quritishdan oldin sovun 120-160
0
C gacha 
qizdirilganda tezlashadi. Mexanik ishlov berish (sovunni ishqalash, aralashtirish, presslash, 
reshetkali mayda teshiklardan siqib chiqarish) belgilangan sharoitlarda (sovun massasining harorati, 
zichlashdagi bosim) sovunda 
β
- modifikatsiyani ko‘proq hosil bo‘lishiga olib keladi. 

Yüklə 5,2 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   157




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin