O'zbekiston milliy universiteti a. A. Abduazizov tilshunoslik nazariyasiga kirish oliy o’quv yurtlarining filologiya fakultetlari ucun darslik toshkent- 2010
TOSHKENT- 2010 Mazkur «Tilshunoslikka kirish» darsligi respublikamiz oliy o’quv yurtlari xorijiy filologiya fakultetlari 1 – kurs talabalari uchun mo’ljallangan. U amaldagi o’quv dasturi asosida yozilgan. Darslik tilshunoslik fanining mavzusi fonetika va fonologiya, leksika, leksikologiya va semasiologiya, grammatika-(morfologiya va sintaksis), jahon tillarining geneologik (kelib chiqishiga ko'ra) va morfologik (tipologik) tasnifi kabi mamavzularni qamrab oladi. Hozirgi tilshunoslik nazariyalari va ularda qo’llanayotgan umumiy tushuncha va terminalr, tilni ilmiy tadqiq qilish metodlari haqida ma’lumot berilgan. Darslikka tilshunoslik terminlarining qisqacha izohli lug'ati ilova qilingan.
Tаqrizchilаr: filоlоgiya fаnlаri nоmzоdi, dоtsеnt Аlimаrdоnоv R. (O’zbеkistоn davlat jаhоn tillаri univеrsitеti ), M.Abdulhyrov (O’zbеkistоn Milliy universiteti)
M U N D A R I J A So’z boshi
Tilshunoslik faning mavzusi va vazifalari
I-bob. Fonetika va fonologiya Fonetikaning o'rganish sohasi va vazifasi 3
Talaffuz a'zolari. Tovushlarning artikulyatsiyasi 5
Akustik fonetika haqida ma'lumot. Tovushlarning akustik belgilari 8
Eksperimental fonetikaning metodlari 10
Nutq tovushlarining tasnifi 13
Nutqning fonetik bo'linishi 24
Urg'u………………………………………. 27
Intonatsiya 29
Tovushlarning nutqdagi pozitsion o'zgarishlari. Reduksiya 32
Nutqda tovushlarning kombinator o'zgarishlari 34
Akkomodatsiya 35
Assimilatsiya 37
Fonetik o'zgarishlarning boshqa turlari 39
Tovushlarning almashuvi 41
Tovushlarning funksional jihati. Asosiy fonologik tushunchalar 43
Fonologiya nazariyalari 50
Transkripsiya. Fonetik va fonologik transkripsiya. Transliteratsiya 54
Orfoepiya 60
Tildagi tarixiy-fonetik o'zgarishlar va fonetik-fonologik o'zgarishlar 61
