O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I y a a. V. Narbekov dinshunoslik asoslari toshkent
Yüklə 489,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
harus
– ichki organlar, lotincha specio – kuzataman degan ma’nolarni bildiradi) deb atalgan. Qadimgi davrda Delfa orolidagi Pifiya ibodatxonasi bashoratchilari butun Elladada (greklar o‘z yurtini shu nom bilan atagan- lar) mashhur bo‘lganlar. Tarixiy ma’lumotlarga ko‘ra, makedoniyalik Iskandar ham Eronga yurish qilishidan oldin Delfa oroliga kelib, bashoratchilarning fikrini bilgan. Qadimgi Gretsiyadagi siyosiy tarqoqlik diniy tizimga ham ta’sir qilgan. Bu yerda umumxalq ahamiyatga ega diniy tashkilot bo‘lmagan. Shuningdek, grek quldorlik demokratiyasi diniy ta’limotda ham turli qarashlarning o‘zaro kurashini keltirib chiqargan. Oqibatda Qadimgi Gretsiyada birinchi yashirin diniy jamiyatlar va marosimlar vujudga kelgan. Ular orasida Demetra (hosildorlik, dehqonchilik, nikoh va oilaviy hayot ma’budasi) va Dionis (uzumchilik va vinochilik ma’budi)ga bag‘ishlangan sirli marosimlar eng mashhur bo‘lgan. Demetra sirli marosimi (Elevsin marosimlari) yilda bir marta o‘tkazilgan. Marosim narigi dunyoning sirlarini bilishga bag‘ishlangan. Unda ishtirok etuvchilar shu asosda narigi dunyoga ketishga tayyorgarlik ko‘rayotganligini namoyish qilganlar. Marosimda ishtirok etuvchilarga gunohlaridan xalos bo‘lish, ruhlarining narigi dunyoda rohat farog‘atda yashashi va’da qilingan. Dionis sirli marosimlarining ishtirokchilari ramziy ravishda o‘lib- tirilib, narigi dunyo tilsimotlarini tushunishga intilganlar. Marosim davomida qurbonlik qilingan hayvonning xom go‘shti va qoni iste’mol qilingan. Diniy tizimda yashirin diniy jamiyatlarning vujudga kelishiga demokratik siyosiy tuzum va diniy aqidalar talqinidagi tafovutlar bilan birga ijtimoiy tabaqalarning turmushidan norozi ekanligi ham ta’sir etgan. Xulosa qilib aytish mumkinki, Qadimgi Gretsiya diniy tizimi ta’limotida ayrim insonlar xudo darajasiga ko‘tarilgan. Diniy qarashlarda 50 ibtidoiy din shakllarining ta’siri kuchli bo‘lsa-da, xudolar odam qiyofasida tasvirlangan, insonlardek yashagan va o‘zaro muloqotda bo‘lgan. Odamlar g‘ayritabiiy mavjudotlar va hatto xudolar bilan raqobat qilganlar. Diniy tizim ijtimoiy hayotni to‘liq nazorat qilishni da’vo qilmagan. Diniy tartiblar ko‘proq tavsiya mazmuniga ega bo‘lgan. Har bir kishining ularga amal qilishi yoki o‘z xohishiga ko‘ra yashashi mumkin bo‘lgan. Lekin insonlar xulq-atvorlari va xatti-harakatlari uchun shaxsan javobgar bo‘lganlar. Qadimgi Gretsiya diniy tizimi ta’limoti va marosimlari keyinchalik xristianlik ta’limoti va marosimlarining shakllanishida muhim manba vazifasini bajargan. Yüklə 489,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|