O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I ya birinchi tibbiy yordam toshkent

O‘tkir yurak-tomir yetishmovchiliklari 
Kardiogen shokning quyidagi turlari farqlanadi:
a) reflektor (og‘riqli);
b) haqiqiy;
v) erektil;
g) aritmik;
d) miokardning yorilib ketishi natijasidagi shok.
Reflektor shokdagi og‘riq sindromi reflektor mintaqalarni qo‘zg‘atib,
periferik qon tomirlarning kengayishi hisobiga arterial bosimning
pasayishiga olib keladi. Ba’zan arterial bosimning pasayishi oldidan uning
ko‘tarilish fazasi kuzatiladi. Agar og‘riq to‘xtatilgach, arterial bosim
me’yoriga qaytsa, bu narsa reflektor shok tashxisini tasdiqlovchi mezon
hisoblanadi. Kardiogen shok tashxisi EKGda o‘ziga xos belgilar bo‘lganda
va miokard infarktining klinik belgilari yuzaga kelganda qo‘yiladi:
normatoniklar uchun sistolik arterial bosim 80 mm simob ustunidan va
gipertoniya kasali bor bemorlar uchun 90 mm simob ustunidan pasaya
boshlasa, tana haroratining pasayishi va teri qoplamlarining namligi,
oliguriya (anuriya), shuningdek, vazoretseptor preparatlarning (mezaton,
noradrenalin) vena ichiga bir marta yuborilishi natija bermaganda. Bu
belgilar kardiogen shokning haqiqiy shakliga ko‘proq tegishlidir.
Aritmogen (aritmik) shokda u paroksizmal taxikardiya, tebranma
taxiaritmiya, to‘liq atrioventrikulyar blokada, qon aylanishining minutlik
hajmi qisqarishi bilan bog‘liq arterial bosimning pasayishi, periferik qon
138

---

tomirlarning kompensatsiyalanuvchi qisqarishlari oqibatida kelib chiqadi.

Shokning bu ko‘rinishlari ritmning paroksizmal buzilishlari va yurak
blokadasida miokard infarktisiz rivojlanadi. Yurak ritmi tiklansa, arterial
bosim stabillashadi va shok belgilari yo‘qoladi. Yurak miokardining
yorilishi (qorinchalar o‘rtasidagi devorning yorilishi yoki miokard tashqi
devorining yorilishi) natijasidagi shok juda kam kuzatiladi.