O’zbekiston respublikasi Navoiy Icon metallurgiya kombinati Navoiy davlat konchilik instituti

Il = If

Aktiv yuklamada tok va kuchlanish bir xil fazada bo'lgani uchun, ularning vektorlari bir yo'nalishda bo' ladi.

Iste'molchilar yulduz sxemada ulanib, uchala fazada tekis yuklama bolganda, faza toklari o'zaro teng bo'ladi, ya'ni


31



Ia = Ib = Ie

Shuningdek, faza kuchlanishlari

Ua =Ub =Uc

bo'lib, faza jihatidan bir -biridan 120⁰ ga siljigan bo’ladi.

Liniya kuchlanishi faza kuchlanishidan 43 marta katta, ya'ni

Ul = 43 Uf

va kuchlanishidan 30⁰ ga o'zadi.

Iste'molchilar yulduz sxemada ulanganda liniya va faza kuchlanishlari quyidagi nisbatda bog'langan bo'ladi.

Ub — U_A - U_B Ubc — U_A - Uc Uca — Uc - U_A

Iste'molchilar yulduz sxemada ulanib, uchala fazada tekis yuklama bo'lganda neytral simdagi tok I0 nolga teng bo'ladi, ya'ni

^IA + ^IB + ^IC ^— h ^{— 0}

Iste'molchilar neytral simli yulduz sxemada ulanib (to'rt simli sistema) fazalarda notekis yuklama bo'lganda, neytral simdan tok o'tadi, ya'ni

I0 ^ 0

Ammo iste'molchilarning fazalaridagi kuchlanish o'zgarmaydi. Agar fazalarda yuklama notekis bo'lganda neytral sim uzilsa, faza toklari shunday o'zgaradiki, ularning yig'indisi nolga teng bo'lib taqsimlanadi. Natijada fazalardagi kuchlanishlarning qiymatlari turlicha bo'ladi. Qarshiligi kichik bo'lib, yuklamasi ko'p bo'lgan fazaning kuchlanishi kamayib, boshqa fazalardagi kuchlanish nominal faza kuchlanishidan ortib ketadi.

3. 
   Ishni bajarish tartibi
   

1. 
   Kompyuterda “Elektronics Workbench” dasturiy paketi ishga tushuriladi.
   
2. 
   7.1-rasmdagi sxema yig'iladi.
   
3. 
   Har bir fazaga ulanadigan ampermetrlarning ko'rsatishlarii bo'yicha, uchala fazada tekis yuklama o'rnatiladi. Har bir fazaning toki va kuchlanishi o'lchanadi. Neytral simda tokning yo'qligini tekshiriladi.
   
4. 
   Qarshiliklar qiymatini o'zgartirish yo'li bilan uchala fazada notekis yuklama hosil qilinadi, yana o'sha kattaliklar o'lchanadi. Neytral simdagi tokning kattaligi yozib olinadi.
   
5. 
   4-bo'limdagi yuklamalarning kattaligini o'zgartirmasdan, neytral simni uzib yana o'sha kattaliklar o'lchanadi.
   
6. 
   Barcha o'lchash natijalari 7.1-jadvalga yoziladi.
   
7. 
   Har bir fazaning va yuklamaning umumiy quvvati aniqlanadi:
   

Pa=Ua Ia Pb=Ub Ib Pc=Uc Ic Pum = Ра+ Рв + Рс

8. 
   Yuklamaning barcha hollari uchun, liniya va faza kuchlanishlari hamda toklarning vektor diagrammalari quriladi, 7.1-jadvalda ko'rsatilgan kattaliklar hisoblanadi.
   

7.1-rasm.


32

9. 
   Bajarilgan laboratoriya ishi bo'yicha xulosa chiqariladi:
   

1. 
   Iste'molchilar yulduz sxemada ulanganda faza va liniya kuchlanishlarning nisbati qanday?
   
2. 
   Iste'molchilar yulduz sxemada ulanib, yuklama fazalarda notekis bo'lganda neytral
   

simning ta'siri qanday?

10. 
    Vektor diagrammalari quriladi.
    

1. 
   Tekis yuklama bo'lganda (7.2-
   

rasm). Ixtiyoriy 0 nuqtadan Ua, Ub, Uc
vektorlarini bir-biriga nisbatan 120⁰ dan
burchak ostida quyib, faza kuchlanishlari
vektorlarining yulduz sxemasini olamiz.

Faza kuchlanishlari vektorlarining

oxirlarini birlashtirib Uab, Ubc, Uca
vektorlaridan tuzilgan, liniya

kuchlanishlari vektorlarining

uchburchagini hosil qilamiz.

Toklarning vektor diagrammasini

qurish uchun o'sha nuqtadan faza
kuchlanishlari vektorlarining yunalishi
bo'yicha Ia, Ib, Ic toklarning vektorlarini
chizamiz.

Toklarning geometrik yig'indisi aniqlanadi. Ia + Ib + Ie = Io = 0.

2. 
   Notekis yuklama (7.3-rasm). Bu yuklama uchun vektor diagrammani qurish, yuklama tekis
   bo'lgandagi kabi bajariladi. Ammo neytral simdagi tok nolga teng bo'lmaydi, ya'ni