5-rasm.Monoetanolamin yordamida gazni oltingugurtdan tozalashning texnologig sxemasi. I-hom gaz. II-tozalangan gaz III-uglevodorod kondensati IV-vodorod sulfid V-monoetanolaminning eritmasi VI-bug’ VII-suv
Ko’pincha gazni tozalashda monoetanolamin va dietanolamin sxemalari qo’llaniladi. Ushbu absorbenttlar tabiy gazdan nafaqat vodorod sulfidini balki karbanad angidiridni ham olish imkonini beradi. Agar qayta ishlangan gazdan CO2 va H2S ni bir vaqtning o'zida olib tashlash zarur bo'lsa, ikki bosqichli tozalash amalga oshiriladi. Bu konsentratsiyada farq qiluvchi ikkita eritmadan foydalanishdan iborat. Ushbu parametr bir bosqichli tozalashdan ko'ra tejamkorroq.
Birinchidan, gazsimon yoqilg'i 25-35% absorbent tarkibidagi kuchli tarkib bilan tozalanadi. Keyin gaz kam konsentratsiyali suvli eritma bilan ishlanadi, unda absorbentlar atigi 5-12% ni tashkil qiladi. Natijada, eritmaning minimal iste'moli va ishlab chiqarilgan issiqlikdan oqilona foydalanish bilan jadal va nozik tozalash amalga oshiriladi.
Alkonolaminlarni tozalashning to'rtta usulini keltirib o’tamiz
Alkonolaminlar yoki aminospirtlar nafaqat amin guruhini, balki gidroksi guruhini ham o'z ichiga olgan moddalardir. Tabiiy gazni alkanolaminlar bilan tozalash qurilmalari va texnologiyalari asosan nordon gaz yutish moddasini etkazib berish usulida farqlanadi. Ko'pincha, ushbu turdagi aminlardan foydalangan holda gazni tozalashda to'rtta asosiy usul qo'llaniladi.
Birinchi usul. Faol eritmani yuqoridan bitta oqim bilan etkazib berishni oldindan belgilaydi. Absorbentning butun hajmi o'rnatishning yuqori plastinkasiga yo'naltiriladi. Tozalash jarayoni harorat fonida 40° C dan yuqori bo'lmagan haroratda sodir bo'ladi.
Tozalashning eng oddiy usuli faol eritmani bitta oqim bilan yetkazib berishni o’z ichiga oladi. Ushbu usul agar gazdagi qo’shimchalar miqdori kam bo’lganda qo’llaniladi. Ushbu usul odatda vodorod sulfidi birikmalari va karbonat angidrid bilan ozgina ifloslanish uchun ishlatiladi. Tovar gazini ishlab chiqarishning umumiy issiqlik effekti past bo'ladi.
Ikkinchi usul. Ushbu tozalash usuli gazsimon yoqilg'ida vodorod sulfidli birikmalarning yuqori miqdori uchun ishlatiladi.
Bu holda aminli eritma ikkita oqimga beriladi. Birinchisi, umumiy eritmaning taxminan 65-75% hajmida, absorberning o'rtasiga yuboriladi, ikkinchisi yuqoridan keladi. Amin eritmasi tarelkalaridan pastga tushadi va vodorod sulfidni yutib moslamasining pastki tarelkasiga quyiladigan ko'tarilgan gaz oqimlari bilan uchrashadi. Purkalishdan oldin eritma harorati 40° C dan oshmaydi, ammo gazning amin bilan o'zaro ta'siri paytida harorat sezilarli darajada oshadi.
