O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta masxus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti u. V. G‘afurov, M. Sh. Xalilov, Sh. Boymurodov

 
3. Kondorset g‘olibi tushunchasi 
Kondorset g‘olibi faqat ikkita variant mavjud bo‘lganda, ko‘pchilik qoidasi 
ijtimoiy tanlov uchun oddiy va majburiy usuldir. Istalgan vaqtda ko‘rib chiqilishi 
kerak bo‘lgan ikkitadan ortiq variant mavjud bo‘lsa, biz ko‘p variantlarni tanlash 
muammosini bir vaqtning o‘zida ikkita alternativa bo‘yicha ketma-ketlikka 
kamaytirishga imkon beradigan ikkilik kun tartibidan foydalangan holda ko‘pchilik 
ovoz berish prinsipini qo‘llashimiz mumkin. 
Masalan, Kondorset paradoksida uchta {a,b,c} variantlarini tanlash uchun 
bitta oddiy ikkilik kun tartibi quyidagicha.
Birinchi, a va b lar orasida saylov o‘tkaziladi. Keyin, ushbu birinchi saylov 
g‘olibi c ga qarshi qo‘yiladi. Ushbu ikkinchi ovoz g‘olibi tanlangan variant 
hisoblanadi. Eng mashhur juftlik ovoz berish usuli bu Kondorset usuli. Bu ko‘pchilik 
ovozlarning to‘liq turidan iborat bo‘lib, har bir variant boshqalarga qarshi chiqadi. 
Ko‘pchilikning ikkitomonlama ovoz berishida boshqalarni mag‘lubiyatga 
uchratadigan variant Kondorset g‘olibi deb nomlanadi. Ya’ni, ko‘pchilik afzalligini 
ko‘rsatish uchun 
≻
belgisidan foydalangan holda, Kondorset g‘olibi x varianti 

---

24 
bo‘lib, mumkin bo‘lgan X variantlar to‘plamidagi har bir y varianti uchun x 
≻
y 
bo‘ladi. 
O‘rtacha saylovchilar teoremalari 
O‘rtacha saylovchilar teoremalari. Siyosat maydoni bir o‘lchovli bo‘lsa, 
Kondorset g‘olibining mavjudligi uchun yetarli (ammo shart emas) shartlar Median 
saylovchilar teoremalari tomonidan berilgan. Ushbu teoremalarning bir versiyasi 
bitta yuqori nuqtaga chiqarilgan afzalliklarga, boshqasi yesa bitta kesishish 
ustunliklariga ishora qiladi. Bitta yuqori nuqtaga ko‘tarilgan va bitta kesishish 
joyidagi imtiyozlarning ikkita sharti mantiqan mustaqil, ammo ikkala shart ham bir 
xil xulosaga keladiki, median pozitsiyasi Kondorsetda g‘olibdir.