O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti filologiya fakulteti qo‘lyozma huquqida sobirova qizlarxon

2. O`ZBEK TILIDA YANGI LUG`AVIY QATLAMNING SHAKLLANISHI

2.1. O`zbek tilida o`zlashma neologizmlarning paydo bo`lishi…………….…41-45

2.2. O`zlashma neologizmlarning ekstralingvistik va lisoniy omillar asosida vujudga kelishi...................................................................................................46-48

2.3. O`zlashma neologizmlarning mavzuiy guruhlari........................................49-51

XULOSA…....................…………...........…….......………………….......…51-55

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR……………….............................…56-58

ISHNING UMUMIY TAVSIFI
Mavzuning dolzarbligi. Hozirgi o`zbek tilshunosligida uning barcha sohalari bo`yicha, ayniqsa, leksikologiya yuzasidan yirik va jiddiy tadqiqot ishlari amalga oshirilgan. Shunga qaramasdan, bu sohaning barcha muammolari tugal hal etilgan deb bo`lmaydi. O`zbek tili lug`at tarkibidagi o`zlashma neologizmlar shu vaqtga qadar to`liq o`rganilgan emas. S.I.Ojegovning e’tirof etishicha, leksika tilning boshqa sathlariga qaraganda murakkab va ko`p qirralidir. Uning vazifasi, bir tomondan,jamiyat nafas olayotgan borliqni barcha murakkabliklari bilan in’ikos etish bo`lsa, ikkinchi tomondan, leksik, semantik, uslubiy-sinonimik so`z yasash va shuning kabi bir qator hodisalarning murakkab lisoniy munosabatlarini ifoda etishdan iboratdir<sup>1</sup>. Bir tildan boshqa tilga so`z o`zlashishi tillarning aralashuvi sifatida yuqori baholanadi. Mashhur tilshunos L.V.Shcherba bunday jarayonni tilshunoslikning muhim muammolari sirasiga kiritadi².

Qozon tilshunoslik maktabining namoyandalaridan biri V.A.Bogoroditskiy o`z tilini o`rganishda boshqa tilning ta’sirini hisobga olish zarurligi va uning ahamiyatini qayd qiladi³.

Tillarning o`zaro ta’siri, bir tildan boshqa tilga lisoniy birliklarning o`zlashishi masalalari N.V.Yushmanov tadqiqotlarida ham e’tiborli o`rinda bo`lgan. O`zbek tilidagi o`zlashma neologizmlarning tadqiqiga bag`ishlangan an’anaviy yo`sindagi ishlar mavjud emas. Lekin o`zbek tilidagi o`zlashma neologizmlar sistem tadbirlar asosida o`rganilmagan. Sababi shuki, lug`aviy materialni sistem o`rganish fonetika, morfologiya yoki sintaksis materiallarini sistem o`rganishga qaraganda qiyinroq kechadi⁴