2.4. O`zbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy hayotida mintaqaviy turizmning ahamiyati O`zbekiston sharoitida mintaqada ijtimoiy-iqtisodiy masalalarni hal qilishda,
jumladan, aholi bandligini ta`minlashda turizm bozori katta ahamiyatga ega. Turizm
mehnat ko`p talab qiladigan tarmoqlar safiga kiradi. Misol uchun, xorij tajribasidan
ko`rinib turibdiki, mehnatga layoqatli aholining 10 foizi atrofida bo`lgan qismi
turizm tarmog’ida band. Ularning deyarli yarmi mexmonxonalarda mehnat
faoliyatini olib boradilar. O`rtacha xalqaro turizm sohasida 7 ta turistga 1 ta turistik
hodim xizmat ko`rsatadi.
Iqtisodiyotning boshqa tarmoqlariga (sanoat, qishloq xo`jaligi) nisbatan
turizmda yangi texnologiyalar, informatsion dasturlarni qo`llash oqibatida keskin
ravishda ishlovchilar soni kamayib ketmaydi. holbuki, turizm xizmatlarining sifati
ko`p jihatdan xizmat ko`rsatayotganlarning soniga bog’liq. Shu sababli turizm
boshqa ishlab chiqaruvchi tarmoqlarga nisbatan mehnat sig’imi yuqoriligi bilan
ajralib turadi. Mintaqada turizmni rivojlantirishga qaratilgan investitsion faollik
yangi ish joylarini tashkil etish uchun katta imkoniyatlar yaratadi.
Turizmni ekologiyaga, tashqi muhitni himoya qilishda bir qator ijobiy ta`sirlari
mavjud. Ular quyidagilardan iborat:
- tarixiy-madaniy turizm ob`ektlarini rekonstruktsiya qilish, qayta ta`mirlash,
ularni himoya qilish;
- tabiatni qo`riqlash faoliyatini rivojlantirish, tarixiy-madaniy yorgorliklarni
saqlash
maqsadida
atrof-muhitni
zararlantiruvchi
sanoat
korxonalarini
joylashtirishni cheklash;
- yangi ilg’or innovatsion texnologiyalarga asoslangan ishlab chiqarish va
transport infratuzilmalarini, xizmat sohalarini rivojlantirishni qo`llab-quvvatlash;
- quruqlikdagi tabiiy zonalar, milliy parklar, qo`riqxonalar, ochiq tabiat
muzeylari tashkil qilish va rivojlantirish uchun imkoniyat yaratish.
Turizmning mintaqadagi ijtimoiy samaradorlikka bevosita ta`sirini alohida
ko`rib chiqish maqsadga muvofiq. Bu yo`nalishda xorijda bir qator ilmiy ishlar chop
etilishiga qaramasdan, turizmni ijtimoiy rivojlanishga va aholi turmush darajasiga
26
ta`sirining ilmiy-nazariy asoslari hali to`liq shakllanmagan. Avvalom bor
mintaqaviy turizm bozorini ijtimoiy sohaga ta`sirining asosiy yo`nalishlarini aniqlab
olish zarur (2.3-chizma).
