O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti



Yüklə 1,74 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə16/26
tarix18.01.2022
ölçüsü1,74 Mb.
#51362
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   26
akademik litseyda mexanika va molekulyar fizikani oqitishning innovatsion usullari

Kichik  guruhlarda  ishlash.  O’qituvchi  mehnatining  murakkabligi  har  bir 

o’quvchi  ko’ngliga  yo’l  topishda,  har  bir  shaxsdagi  yoki  guruhdagi 

imkoniyatlarning  rivojlanishiga  sharoit  yarata  bilishdir.  Eng  muhimi, 

o’quvchining  o’zini  shaxs  deb  tushunishiga  o’qituvchi  yordam  berishi  zarur, 

o’zligini, hayotini, dunyoni idrok etishga ehtiyoj uyg’otishi darkor: unda insoniy 

g’urur  tuyg’usini  va  uning  tarkibiy  qismi  –o’z  hati-harakatlari  uchun  o’zi, 

do’stlari, litsey, jamiyat oldida ma’suliyat hissini tarbiyalash kerak. O’quvchilar 

bilim  olish  yo’lidagi  mashaqqatli  mehnatida  muvaffaqiyat  qozonishi  uchun 

o’qituvchi  har  bir  o’quvchining  imkoniyatlariga  ishonishi  zarur.  Bu  yo’ldagi 

muvaffaqiyatlar o’qituvchining qat’iyatiga, toqatiga, o’z vaqtida yordamga kela 

bilishiga  bog’liq.  O’quvchilarni  4  ta  guruhga  bo’lib  olish  kerak.  Keyin  ularga 

nom  berish  kerak.  Masalan,  atom,  molekula,  kuch,  ish  yoki  boshqacha 

nomlanadi.  O’tiladiga  mavzudagi  muhim  so’zlar  bilan  nomlansa,  juda  ham 

maqsadga muvofiq bo’lar edi. 

O’qituvchi  o’quvchilarga  quyidagi  masalani  berib,  har  bir  guruhning 

xulosasini eshitadi. 

Massasi 2 tonna bo’lgan samolyot 400  m balandlikda 50  m/s tezlik bilan 

uchayotgan  edi.  Samolyot  dvigateli  o’chirilgan  holda  shu  balandlikdan  pasaya 

boradi  va  qo’nayotganda  uning  tezligi  30  m/s  bo’ladi.  Dvigatel  ishlatilmagan 

tarzda samolyot uchishiga havo qarshilik kuchining bajargan ishi topilsin. 

Berilganlar: m = 2 t = 2000 kg,  

υ

1

 = 50 m/sυ



 2

 = 30 m/s,  h = 400 m,   A = ?  

 



37 

 

Yechilishi:  a)  samolyotning  keyingi  (ikkinchi)  vaziyatdagi  potensial 



enegiyasini  nolga  teng  deb  hisoblasak,  birinchi  vaziyatdagi  (h  balandlikdagi) 

potensial  energiyasi  mgh  bo’ladi.  Shuning  uchun  samolyotning  birinchi  va 

ikkinchi vaziyatlardagi mexanik energiyalarini quyidagicha ifodalash mumkin: 

    


2

2

1



1

mhg

mv

E



  va         

    


2

2

2



2

mv

E

   



b)  samalyotning  birinchi  vaziyatidan  ikkinchi  vaziyatiga  o’tishda  unga 

og’irlik  kuchidan  tashqari  havoning  qarshilik  kuchi  ham  ta’sir  qiladi.  Bu 

kuchning bajargan ishi to’la mexanik energiyaning o’zgarishiga teng, ya’ni 

A = E



– E

1 

=

  



   

-

 



2

2

2



mv

 

   



 

)

2



(

2

1





mhg



mv

 

)



2

2

(



2

1

2



2

gh

v

v

m



 

c) formulalarga qo’yib hisoblashlarni olib boramiz. 

A =  2

.

10





kg

.

 (30 m/s)



2

/2 – (50 m/s)

2

/2 – 9,8 m/s



2.

 400 m ) = - 8,6

.

10




Yüklə 1,74 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   26




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin