O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta`lim vazirligi farg‟ona davlatuniversiteti fizika-matematika fakulteti

Tasviriy ifodalarni qo„llash usuli (illustratsiya) 

---

21 
Bu faoliyat orqali yetkazilishi kerak bo„lgan bilim yoki malakalarni 
tasvirlovchi rasmlar orqali o„quvchilarning ko„rish qobiliyati ishga solinadi. 
O„quvchilarga yetkazilmoqchi bo„lgan ma‟lumotlar tasvirlab berish orqali turli 
simvollar yordamida yetkaziladi. Bunday tasviriy ifodalar quyidagi vositalar 
yordamida amalga oshiriladi: doska, maxsus oq doska, video tasvir, 
videoproyektor, kodoskop, kompyuter grafiklar, magnit taxta, rasmlar, suratlar, 
bo„yoqli rasmlar, grafik va jadvallar, diagrammalar, namunaviy va maxsus shaffof 
qog„ozga tushirilgan tasvirlar. 
Namoyish etish usuli (demonstratsiya) 
O„qituvchi ma‟lum bir asbob yoki jihozdan foydalanish vazifasini yoki 
topshiriqqa aloqador harakatlarni namuna sifatida namoyish etib berishi mumkin. 
Yakka holda namoyish etish o„quvchini ko„rish qobiliyatidan foydalanishga 
undaydi. 
Informatika va AT ni o‟qitishda qo‟llaniladigan innovatsion 
texnologiyalar. 
Akademik litsey hamda kasb-hunar kollejlarida informatika va axborot 
texnologiyalari ta‟lim jarayonida yangi innovatsion texnologiyalar asosida 
darslarni tashkillashimiz mumkin. 

---

22 
VENNA DIOGRAMMASI 
 
 
 
Hozirgi kunda akademik litsey, kasb-hunar kollejlari hamda umumta‟lim 
maktablarda ta‟limning noan‟anaviy shakllari ham qo‟llanilmoqda. Ular qatorida: 
Bahs-munozara darslari; 
Didaktik o‟yinli darslar; 
Ilmiy anjuman darsi; 
Uchrashuv darsi; 
1.Venna diagramasini tuzish qoidasi bilan tanishtiradi. 
2.Yakka tartibda venna diagrammasini tuzish va kesishmaydigan 
joylarni (x) to‟ldirish vazifasini beradi. Doiralarning kesishuvchi 
joyda , ikki, uch (xx/xxx) doiralar uchun umumiy bo‟lgan ma‟lumotlar 
ro‟yhatini tuzilishi kerakligini ta‟kidlaydi. 
Kichik guruhlarga birlashish o’zlarning diagrammalarini taqqoslash va 
to’ldirish vazifasini beradi. 
Venna diagrammasi taqdimotini va muhokamasini taqdim etadi. 

---

23 
Sayohat darslari va h.k. 
Ta‟lim jarayoninig sifati va samaradorligini oshirishda ta‟lim vositalari (TV) 
muhim ahamiyat kasb etadi. Ularning 6 ta turi: matnli vositalar; tasvirli vositalar; 
audio vositalar; yordamchi (jihoz) vositalar; modelli vositalar; real vositalar 
mavjud. 
Matnli vositalar – ma‟lumot olish va ma‟lumotlarni qayta ishlash uchun: 
-o‟quv dasturlari; 
-maxsus adabiyot(darslik); 
-tarqatma materiallar; 
-imtihon va nazorat varaqalari; 
Tasvirli-umumiy tasavvurni vujudga keltirish uchun: 
-fotosuratlar; 
-eskiz, chizma, sxemalar; 
-ramziy tasvirlar, reja, jadvallar, simvollar; 
-diagramma va grafiklar; 
Audio-jarayonlar va ishlash mexanizmlari to‟g‟risida tasvir va ovoz orqali 
tasavvurlarni vujudga keltirish: 
-videofilmlar; 
-kompakt disklar; 
-audio kassetalar. 
Yordamchi (jihoz)-tasvir va matnli yozish va saqlash: 
-doskalar (oq doska, magnit doskasi); 
-pinbord doskasi; 
proyektorlar, videoproyektor doskasi; 
-kodoskop; 
-videomagnitafon, kamera; 
-kompyuter. 
Modelli – o‟rganilayotgan obyektning modeli orqali u haqda tasavvur hosil 
qilish: 
-modellar; 

---

24 
-maketlar. 
Real-o‟rganilayotgan obyektlar haqida real tasavvurni vujudga keltirish: 
-asbob-uskunalar; 
-stanoklar; 

---

25