O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. U. Raxmonov

1. O‘zgarmas yoki deyarli o‘zgarmas yuklama bilan ishlaydigan 

---

27 
iste’molchilar.
Bunday rejimda ishlaydigan qurilmalarda uzoq vaqt ishlash 
davomida ular qismlarining harorati ruhsat etilganidan oshmaydi. 
Ventilyatorlar, nasoslar, kompressorlarning elektr yuritgichlari ushbu 
holatda ishlaydilar.
2. Qisqa muddatda ishlaydigan qurilmalar.
Bunday holatda mashina 
yoki apparatlarning ishlash vaqti kichik bo‘lib, ish vaqtida ular 
qismlarining harorati mo‘ljallangan turg‘un qizish darajasiga etmaydi. 
Tanaffus vaqti esa uzoq bo‘lib, mashina yoki apparatlar qismlarining 
harorati atrof-muhit haroratiga tenglashadi. Misol tariqasida bunday 
iste’molchilarga metallarga ishlov beruvchi stanoklarining yordamchi 
mexanizmlarining yuritmalarini keltirish mumkin.
3. Takroriy qisqa muddatda ishlovchi iste’molchilar.
Bunday 
qurilmalarda ishlash vaqti qisqa to‘xtash vaqti bilan almashinib turadi. 
Takrorlanuvchi qisqa muddatda ishlash rejimi hususiyatini baholash uchun 
nisbiy ulanish davomiyligi(продолжительность включения-ПВ%) UD% 
kattaligidan foydalaniladi: 
%
100
100
%
0





s
ish
ish
ish
t
t
t
t
t
UD
Bunda, t
ish
- iste’molchining yuk bilan ishlash davomiyligi; t
0 
- 
iste’molchining elektr tarmog‘idan ajratilgan holati davomiyligi; t
s
=t
ish 
+t
0 
- 
takrorlanuvchi sikl davomiyligi(t
s

10 minut bo‘lishi kerak). 
Elektrotexnika sanoatida ulanish davomiyligi(UD
n
) 15, 25, 40 va 60% 
bo‘lgan elektr mashinalari ishlab chiqarilmoqda. Takrorlanuvchi qisqa 
yuklamali elektr yuritgichlarni pasportida ko‘rsatilgan quvvatni o‘zgarmas 
yuklamali rejimidagi(UD=100%) quvvatga quyidagi munosabat orqali 
keltiriladi: 
pasp
pasp
N
UD
P
P


---

28 
bu yerda, 
P
N
- nominal davomli quvvat; 
P
pasp
- elektr iste’molchining pasportida keltirilgan quvvat; 
UD
pasp
- pasportda ko‘rsatilgan nisbiy ulanish davomiyligi; 
Payvandlash mashinalari, elektr pechlarining transformatorlarga uchun: 
pasp
pasp
pasp
N
UD
S
P

cos

Bunda, 
S
pasp
, 
UD
pasp
, 
cos

pasp
- qurilmaning pasportda berilgan to‘la 
quvvat, nisbiy ulanish davomiyligi, quvvat koeffitsienti.