O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax viloyati kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi Jizzax viloyati Do‘stlik Abu Ali ibn Sino nomidagi jamoat salomatligi texnikumi

Sovunl1 l1nimentlar - saponimenta
Sovunli linimentlar asosida tana haroratida erish xususiyatiga ega bo‘lgan natriyli sovun spirtlari yotadi. Sovunli linimentlar tarkibiga odatda efir moylari, ammiak eritmasi, yod, ixtiol, fenol, kamfora, rczorsin kabi moddalar kiradi.
Rp: Saponis medicati 8,0 Spiritus aethylici 84,0 Camphorae 2,0
Ol. Citri
Ol. Rosmarini 0,4 01. Thymi 0,2 Ammonii caustici soluti 5,0 M.D.S. Revmatizmda surtish uchun.
Kolbada tibbiyot sovunini 90% li etil spirtida, suv hammo‘ida eriguncha qizdiriladi va tezda filtrlanadi. Issiq critmada kamfora eriti- lib, sovigandan so‘ng efir moylari va ammiak eritmasi qo‘shiladi. Aralashmani shisha idishlarga qadnqlab to‘Iiq soviguncha sovitgichga qo‘yiladi.]
Linimentlar sifatini aniqlash
Tayyor bo‘lgan linimentlar sifatini baholashda: retsept, pasport, rangi, hidi, mcxanik aralashmalar yo‘qligi va og‘irlikdagi bir-biridan farqi ko‘riladi, chinligi va miqdori aniqlanadi.


Mavzu: Linimentlarni qadoqlash va yorliqlash. Saqlash qoidalari va muddatlari.
Reja:
1.Linimentlarni qadoqlash va yorliqlash. Saqlash qoidalari va muddatlari.
2.Dorixona sharoitida linimentlarni umumiy va xususiy tayyorlash texnologiyalari.
3. Emulsion surtma dori asoslarlari
Emulsion surtma dori asoslarlari
Emulsion asoslar dorivor moddani suvli yoki yog‘li fazaga kiritish imkonini yaratadi. Bu esa har xil tarkibli aralash tipdagi surtma dori turlarini tayyorlashga imkon tug‘diradi. Z. A. Nazarova suvli moddalar tipidagi asoslar antiseplik xususiyatli (etakridin, streptosid, oltingugurt) moddalar bilan bifaol surtmalar hosil qilishini ko‘rsatgan.
Suv-moy tipidagi cmulsion surtma dorilarni ishlab chiqarishning 0‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, u tugallangan, ya’ni suvli faza emulsiyalangan holda bo‘ladi, yoki fazani maMum qismda asos tarkibiga kiritish imkoci bor bo‘ladi. Ikkinchi hoida surtma dorining korpusi suvli faza emulsiya tipida bo‘lib, suv-yog‘ tipini hosil qiladi. Yarim fabrikatlarning bu holati surtma dorilar asoslari sinfini tashkil qiladi, bu asoslar adsorbsiyali asoslar dcb ataladi.
Emulgator sifatida kam eriydigan ionlashadigan va ionlashmaydigan yuqori faol moddalar (PAV) ishlatilishi mumkin. Ionlashadigan emulgatorlar orasida YuAMlarning anioni faol guruhi mavjud bo‘lib, ulardan asosiysi sovun hisoblanadi.
Yog‘-suv (adsorbsion) tipidagi emulsion asoslar. Emulgator sifatida ionlashmaydigan va ionlashadigan SAMIar ishlatiladi. Ishqoriy metallar sovuni - emulgator. Yog‘ kislotalar natriyli, kaliyli va ammoniyli tuzlar gidrogenlangan yogMarni va o‘simlik yogMarini yaxshi emulgirlaydi. Ko‘proq suyuq surtma dorilarni tayyorlash uchun qulay. Moyli faza yuzasida adsorbsion qavat hosil qilish bilan emulsion asosning turg‘un ligini oshiradi.
Alkilsulfat emulgatori. Yuqori molekulali spirtlarning sulfat kislotasi bilan hosil qilgan efirdir. Umumiy formula /SN3/SN3/p va 0-0zX bilan ifodalanadi. Bu birikmalar uchun - O O^X guruhi bor. Alkil zanjiri 9-18 ta uglcrod ato‘lidan tuzilgan bo‘lishi mumkin. Ko‘proq yog‘-suv tipidagi cmulsiyalarni stabillash uchun alkilsulfatlarning natriyli tuzi ishlatiladi.
SNj/SN2/|0SN3 - O - ONa natriy laurinsulfat
SN3/SNj/]4SN2 - O - ONa natriy setilsulfat
SN3/SN2/)(jSN2 - O - ONa natriy stearilsulfat.
Natriy Iaurilsulfat gidrofil, ya’ni suvda eruvchan surtma dorilar asosining emulgatori bo‘lib, 1965-yilda AQSH Farmakopeyasida qabul qilingan. Alkil sulfatlar bilan bir qatorda yog‘-suv tipidagi emulsion surtma dorilarda emulgator sifatida bir qator alkilsulfatlar ham ishlatiladi, masalan: natriyasetilsulanat SN3/SN2/|4SN2-0-0Na. Farmatsevtik praktikada yog‘-suv tipidagi emulsiyalarni stabillash uchun noionogen emulgatorlar ham keng qoMlaniladi, bularmng gidrofil xususiyati oksietillanishi bilan birga birdan oshib boradi. Bu emulgatorlar molekulasiga 10-20 ta va undan ko‘proq oksietil guruhlarining kirishi SAMIarni to‘liq yoki juda oson suvda erishiga olib keladi. Bu emulgatorlar span hosilalari ichida katta ahamiyatga ega. Odatda bitta span molekulasiga 20 ta molekula etilen oksidi birikishi mumkin.