O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

fan-texnika taraqqiyoti – 
mavjud 
bilimlar natijasida ularning boyitilishi va boyitilgan bilim asosida yangi unumli texnikalar, 
progressiv texnologiyalarning yaratilishidir. Oldingisiga qaraganda unumli texnika va 
texnalogiyalar yaratilishi natijasidagina intensivlashtirish cheksiz rivojlantirilishi mumkin. 
O’zbekiston Respublikasi iqtisodiyotida innovatsion faollikni oshirish maqsadga 
muvofiq. Innovatsion faollikni bugungi kun iqtisodiyoti talab qiladi. Innovatsion faollik 
mamlakat iqtisodiyotining barqaror rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi. Ma’lumotlarga 
qaraganda respublika korxonalarining 5 foizi innovatsion faol hisoblanadi. Yevropa 
davlatlarida esa bu ko’rsatkich 80-87% ni tashkil etadi. 
Har qanday davlatning iqtisodiyoti, uning raqobatbardoshligi fan-texnika taraqqiyoti 
darajasi eng avvalo bilan belgilanadi.
Mamlakatni istiqbolga rivojlantirish damsturlarida yuqori malakali mutaxassislarni 
tayyorlash, soha fanlarini ustun darjada rivojlantirish eng muhim ustivor yo’nalish bo’lib 
belgilanishi maqsadga muvofiq.
13.3. Qishloq xo’jaligining intensivlashtirish darajasi va
iqtisodiy 
samaradorligini ifodalovchi ko’rsatkichlar 
 

---

88 
Iqtisodiy fan intensivlashtirish ko’rsatkichlarini ikki guruhga bo’lib o’rganadi. Birinchi 
guruhga intensivlashtirish darajasini ifodalovchi ko’rsatgichlar kiritiladi. Bularga 
quyidagilar kiradi: 
1.
Ekin maydoni birligiga to’g’ri keladigan asosiy aktivlar va aylanma mablag’larning 
miqdori. Bu xo’jalikda mavjud asosiy aktivlar va aylanma mablag’larning o’rtacha yillik 
qiymatini yer (ekin maydoni, haydalanadigan yerlar yoki qishloq xo’jaligi yerlari) 
maydoniga bo’lish bilan aniqlanadi. 
2.
Bir birlik yer maydoniga to’g’ri keladigan joriy xarajatlar miqdori. 
3.
Bir birlik yer maydoniga to’g’ri keladigan jonli va buyumlashgan mehnatning 
umumiy miqdori. 
4.
Bir birlik yerga to’g’ri keladigan energetik quvvatlar miqdori. 
5.
Har 100 gektar yerga to’g’ri keladigan chorva mollarining bosh soni. 
Ana shu ko’rsatgichlar tizimi intensivlashtirishning darajasini ifoda etadi. 
Intensivlashtirishning iqtisodiy samaradorligi ko’rsatkichlariga: 
1.
Hosildorlik, ts/ga.
2.
Mahsuldorlik, kg, bosh, dona. 
3.
Er maydoni birligidan olinayotgan yalpi mahsulot. 
4.
Bir birlik yer maydonidan olinadigan foyda miqdori. 
5.
Mehnat unumdorligining oshishi. 
6.
Mahsulot birligi tannarxining nisbatan pasayishi. 
7.
Rentabellikning o’sishi. 
8.
Fond qiymatining oshishi, kiradi.