4. Avtomobil o’tag’onligiga differentsialning ta’siri. Differentsial, osma va amortizatorlar kuch uzatmani tuzilishi, oldingi va orqa
g’ildiraklar orasidagi masofalar o’tag’onlikka katta ta’sir qiladi. G’ildiraklarning
izlarini mos kelishi qarshilik kuchlarini kamaytiradi.
Avtomobil yomon yo’l sharoitida ishlashi uchun uning yetakchi g’ildiraklariga
katta kuch berish kerak. Dvigatel quvvatini kamaytiruvchi va kuch uzatma
qarshiligini oshiruvchi hamma omillar: qismlarning yeyilishi, yondirish tizimini
noto’g’ri sozlanishi, past sifatli yonilg’i va moylarning ishlatilishi o’tuvchanlik
qobiliyatiga ta’sir etadi.
G’ildiraklarning yo’l bilan sifatsiz tishlashishi va g’ildiraklarnig g’ildirashiga
qarshiliklarni ortishi o’tuvchanlikka katta ta’sir qiladi. Kuchaytirilgan yo’l
to’siqlaridan o’tish uchun avtomobilga eni katta shinalarni o’rnatiladi.
Nazorat savollari
1. O’tuvchanlik deb nimaga aytiladi?
2. O’tuvchanlikning qanday geometrik ko’rsatkichlari bor?
3. O’tuvchanlikning tayanch-tishlashish ko’rsatkichlarini tushuntiring.
4. Avtomobilning konstruktsiya va ekspluatatsiya omillari o’tuvchanlikka
qanday ta’sir ko’rsatadi.
26-Mavzu: Avtomobilning yurish rovonligi xususiyati. Reja. 1. Avtomobilning yurish ravonligi. 2. Yurish ravonligining o’lchagich va ko’rsatkichlari
3. Bir massali tizimning tebranishi.
4. Avtomobilning tebranishi va unga ta’sir etuvchi omillar.
Tayanch so’z va iboralar. Avtomobilning yurish ravonligi va o’lchamlari,
bitta erkinlik darajasiga ega bo’lgan bir massali tizimning tebranishi,
avtomobilning tebranuvchi tizimlari va elastik massalarning bikrligi, tebranishning
sun’iy va nisbiy koeffitsientlari hamda dekrementi, avtomobilning tebranishi,
ekspluatatsiyada uchraydigan omillarning avtomobilning yurish ravonligiga ta’siri.
1. Avtomobilning yurish ravonligi. Avtomobil agregatlari bir-biri bilan sharnirli birikmalar va elastik birikmalar
bilan biriktirilgan bo’lib, yo’lning tekisligi natijasida o’zgaruvchan kuchlar
219
ta’sirida tebranadi. Tebranishlar yo’lovchilar va haydovchiga ta’sir ko’rsatadi,
