O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti transport vositalarining tuzilishi va nazariyasi fani bo’yicha

3. Avtomobil transportining Respublika ijtimoiy-iqtisodiyoti rivojidagi
axamiyati.
«Avtomobil» so’zi grekcha «autos»-o’zi va lotincha «mobilis»-
harakatlanuvchi so’zlar yig’indisidan tashkil topgan bo’lib «O’zi- harakatlanuvchi»
degan ma’noni bildiradi.
1996 yilga kelib Andijon viloyatining Asaka shaxrida «O’zDEU avto»
avtomobil zavodi to’liq ishga tushirildi. Yiliga 200 mingga yaqin juda oz yonilg’i
sarf etadigan ikki turdagi kichik va o’rta, kichik litrajli Tiko va Neksiya rusumli
yengil avtomobillar hamda Damas rusumli kichik mikroavtobus ishlab chiqarila
boshlandi.
Avtomobillar vazifasiga ko’ra yengil, yuk, yo’lovchi maxsus (yong’in
o’chiruvchi, sanitariya, avtokran, benzin tashuvchi, suv sepuvchi, qurilish
mashinalari va hokazo) ixtisoslashtirilgan (tortqich, un, tsement, beton
aralashtirgich, qurilish uchun ferma, uzun trubalarni tashuvchi traktor va
ekskovatorlarni tashuvchi) avtomobillarga bo’linadi.
Nazorat savollari:
1. Avtomobilda rivojlanish bosqichlari nimalardan iborat?
2. Respublikamizda avtomobilsozlikning istiqbollari tushuntiring?

---

50
3. Avtomobil transportining respublika va xalq xo’jaligidagi ahamiyati

nimalardan iborat?
2-Mavzu. Transport vositasining umumiy tuzilishi.
1. Umumiy ma’lumotlar. Transport vositasining tarifi va vazifasi.
2. Pasajir transport vositasi. Yuk trasport vositasi.
3. Tirkama transport vositasi.
4. Avtomobil konstruktsiyasining rivojlanish tarixi.
5. Avtomobilning umumiy tuzilishi. Texnikaviy xarakteristikalari va belgilanishi
(markirovkalanishi).
Tayanch iboralar: Avtomobillarning tasnifi, Avtomobilning umumiy tuzilishi va
asosiy ko’rsatkichlari. Avtomobilga klaster tuzish. Avtomobilga sinkveyn tuzish.