Keltirilgan tasnif gneseologik asos, kelishmovchiliklarga ega bo’lsa ham, tushunarsiz, biografik metodning ajralishi nimaga bog’liqligi bizni qiziqtiradi?
Keltirilgan tasnif gneseologik asos, kelishmovchiliklarga ega bo’lsa ham, tushunarsiz, biografik metodning ajralishi nimaga bog’liqligi bizni qiziqtiradi?
Biroq mualliflar o’ylab yoki o’ylamay psixologik metodlarning empirik tasnifidagina, Germenevning metodlari hisobiga modellashtirishni qo’shishga majbur bo’ldilar. Bu metodni qo’llashda «idrokning sub’ekt va ob’ekti qarama- qarshi qilib qo’yilmaganmi? Modelь – bu bir sub’ektining boshqa bir sub’ektga ratsional qarshiligi, sub’ektning ob’ektga va o’ziga nisbatan refleksivsiz muomalasi mumkin emas-ku, degan savol tug’iladi.
Psixologik tekshirishning tasnifiy metodlarini tushuntirishda boshqacha yondashuvlar bor, lekin psixologik tekshirish empirik metodi va psixologik metodlar orasida umuman, amalda «teng» belgisi qo’yiladi, ularning spetsifikasini aniqlash qiyinlashadi.
Psixologiyada boshqa fanlar analogiyasi bilan uchta metodlar tasnifini ko’rsatish maqsadga muvofiqdir:
Empirik, tekshirish sub’ekti va ob’ektining tashqi real munosabatlari amalga oshiririladi.
Nazariy, sub’ekt ob’ektning hayotiy modeli bilan o’zaro munosabatda bo’ladi.
Interpretatsiya(qayta ishlash) va tasvirlash, bunda sub’ekt «tashqaridan» ob’ektning simvolik – belgisi xayoli bilan munosabatda bo’ladi.
Birinchi guruh metodlarini ishlatishning natijasi ma’lumotlar hisoblanadi, ob’ekt sharoitini asboblar yordamida o’rganadi.
Nazariy metodlardan foydalanish natijasi tabiiy til belgisi yoki ochiq sxematik shaklidagi predmet haqidagi bilim bilan qo’shilgan.
Nihoyat, qayta ishlash- tushuntirish metodi- bu nazariy va eksperimental metodlarni qo’llanilishda, ularning o’zaro munosabati natijalarining «uchrashish joyi»dir.
Psixologik tekshirishning nazariy metodlarini sanab o’tamiz:
1)deduktiv –umumiydan xususiyga. Natijasi – nazariya, qonun va boshqalar.
