O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy

Iqtisodiy geografiya. 1. Toshkentda Farg’ona vodiysiga quriladigan temir yo’l magistralini loyixasini tuzing. Bunda qanday tabiiy va iqtisodiy omillar mavjudligi va ularni qanday hisobga olishni asoslab berish.
2.O’zbekiston dunyo okeaniga chiqadigan. Masalan, gidrosfera mavzusini o’tmasdan avval o’quvchilarga tog’ va materik muzliklari haqida muammoli vaziyatlarni qo’yib bo’lmaydi, yoki bo’lmasa atmosfera mavzusini o’tmasdan turib shamollar haqida muammoli vaziyatni tashkil qilib bo’lmaydi.
Ijodiy fikrlarning birinchi bosqichi bo’lib muammoni aniqlash va uni shakllantirishdir. Muammoni ifoda qilishni shakillari bo’lib muammoli savol, muammoli masala, muammoli vazifa hisoblanadi. Muammoli o’qitishning asosiy belgisi bo’lib muammoni yechish orqali o’qitishdir.
Har bir geografiya kursi bo’yicha muammoli vazifalar tizimi ishlab chiqilmog’i lozim. Ular didaktik maksadlarga ko’ra quyidagi guruhlarga bo’linishi mumkin: yangi mavzuni o’rganish; bilimlarni nazorat qilish; olingan bilim va ko’nikmalarni mustahkamlash.
Geografiya pridmetlarining barchasi bo’yicha muammoli vazifalar tizimini tuzish mumkin. Masalan, yonbag’irlardagi o’rmonlar kesilsa tabiatda qanday o’zgarishlar sodir bo’lishi mumkin?

3. Muammoli o’qitish metodi

Muammoli o’qitish metodi deb o’quvchilarni o’qituvchi tomonidan ular uchun yangi bo’lgan geografik muammolarni yechishga jalb etishga aytiladi.

Muammoli metodlar bayon, qisman izlanuvchan va izlanuvchan metodlar hamda o’zlashtirish darajalari bilan tanishgandan so’ng zamonaviy o’qitish tizimining tarkibiy qismlaridan bo’lgan muammoli o’qitish metodiga o’tishi mumkin.
Muammoli o’qitishning asosiy shartlaridan biri muammoli faziyatni tashkil qilish hisoblanadi. Muammoli vaziyat deganda yechilmishi o’quvchilar uchun qiyin tuyilgan va uni yechish uchun yangi izlanish va yondashishlarni talab qiladigan muammoga aytiladi. Muammoli vaziyatni vujudga kelishi o’quvchilar uchun qiyin tushuniladigan holat bilan bog’liq bo’ladi. Agar mazkur vaziyatni tahlili davomida o’quvchilar uning moxiyatini tushunib yetishga va uni yechish yo’llarini topmasa muammoli vaziyat muammoga aylanadi agar vujudga kelgan muammoli vaziyatini yechishga o’quvchilarning bilim va ko’nikmalari yetishmasa unda muammoli vaziyat yechilmaydi va muammoli dars emas muammoli bayon shaklida o’qituvchini o’zi yechib beradi.
Hozirgi davrda o’quvchilarni mustaqil ishlariga katta e’tibor berilmoqda ammo shunga qaramasdan muammoli o’qitishga ancha sust darajada e’tibor berilmoqda.
O’qitish jarayonida ijodiy metodlarni va muammoli o’qitishni qo’llash geografiya o’qituvchilarining asosiy metodi bo’lib qolishi lozim.

4.