O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy

XV BOB.	GEOGRAFIYANI O’QITISH VOSITALARI.……………
155
15. 1.	O’quv ko’rgazmali qurollar, asbob va jihozlar………………	155
15.1.1.	Natural vositalardan foydalan ish texnologiyasi………………	156
15.1.2.	Geografik voqea va hodisalarni tasvirlaydigan o’quv vositalaridan foydalanish texnologiyasi………………………	158
15.2.	O’qitishning texnik vositalari va ular bilan ishlash texnologiyasi………………………………………………….	158
15.2.1.	Geografiya darslarida kinofil’mlardan foydalanish………….	160
15.2.2.	Televedeniyadan geografiya darslarida foydalanish………….	163
15.3.	Geografiya darsligi va u bilan ishlash texnologiyasi…………..	164
15.3.1.	Geografiya darsligining tuzilishi………………………………	164
15.3.2.	Darslik bilan ishlash texnologiyasi……………………………	166
XVI BOB	GEOGRAFIYA DARSLARI VA ULARGA QO’YILADIGAN TALABLAR. DARS TIPLARI.............	169
16.1.	Geografiyani o’qitishni tashkil etish shakllarining umumiy tavsifi va ular o’rtasidagi uzviylik……………………………	169
16.2.	Dars – geografiyani o’qitishning asisiy shakli………………..	172
16.2.1.	Geografiya darslarining tuzilishi………………………………	175
16.3.	Geografiya darslarining tiplari…………………………………	177

16.3.1.	Kirish darsi…………………………………………………….	177
16.3.2.	Aralash dars……………………………………………………	178
16.3.3.	Yangi mavzuni o’rganish darsi……………………………….	179
16.3.4.	Geografik ko’nikmalarni shakllantirish darsi………………	180
16.3.5.	Takrorlash, umumlashtirish va bilimlarni tekshrish darslari………………………………………………………..	183
16.4.	Ekskursiya – geografiyani o’qitishning muhim shakli.............	184
16.4.1.	Tabiiy geografik o’quv ekskursiyalari………………………..	187
16.4.2.	Iqtisodiy geografik o’quv ekskursiyalari…………………….	190
16.4.3.	Tarixiy geografik va o’lkashunoslik ekskursiyalari	191
XVII BOB	GEOGRAFIYA DARSLARINI REJALASHTIRISH…….	193
17.1.	Geografiya darsning yillik va kundalik rejasini ishlab chiqish	193
17.2.	O’qituvchini darsga tayyorgarligi……………………………	196
17.3.	Geografiya darsi tahlili va tahlilga qo’yiladigan talablar..........	198
XVIII BOB.	BILIM, KO’NIKMA VA MALAKALAR, QO’YILADIGAN TALABLARVA SHAKLLANTIRISH METODIKASI………………………………………………	201
18.1.	Bilim, ko’nikma va malakalar va ularga qo’yiladigan talablar.	201
18.2.	Amaliy ko’nikma va malakalarni shakllantirish metodikasi.....	204
XIX BOB.	GEOGRAFIYA KABINETI VA UNI JIHOZLASH	207
19.1.	Geografiya kabineti va uni jihozlash………………………….	207
19.2.	O’qituvchini geografiya xonasida olib boradigan tashkiliy xo’jalik ishlari…………………………………………………	208
19.3.	Geografiya xonasidan o’quv va sinfdan tashqari ishlarda foydalanish……………………………………………	209
XX BOB.	GEOGRAFIYA TA'LIMIDA SINFDAN TASHQARI ISHLARNING TURLARI, ULARNING MAQSAD VA VAZIFALARI……………………………………………….	211
20.1.	Geografiya ta'limida sinfdan tashqari ishlarning maqsad va vazifalari………………………………………………………	211
20.2.	Sinfdan tashqari ishlarning shakllari………………………….	214
20.2.1.	Geografiya to’garaklari………………………………………	214
20.2.2.	Geografik jamiyat, klub va o’lkashunoslik muzeyi…………..	215
20.2.3	Geografik konferentsiyalar va kechalar……………………….	217
20.4.	Sinfdan tashqari ishlarning asosiy yo’nalishalari……………..	218
	Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati……………………………	222

GLOSSARIY

	Atama	Ruscha	Inglizcha	Mazmuni
1	Ta’lim	обучения	education	Ta’lim – bilimga ishti- yoqmand kishilarga bilim berish. U ko’proq aqliy faoliyat bilan amalga oshiriladi
2	Tarbiya	воспитания	upbringing	Tarbiya – ta’lim oluv- chining ta’lim jarayonida egallagan bilimlarini, shu jumladan, ahloq va odob bilimlarini amaliyotda sinab ko’rib, ko’nikma- siga aylantirish, ya’ni ta’lim oluvchini o’quv jarayonida egallagan bilimlarini amaliyotda qo’llashga o’rgatish. U ko’proq jismoniy hara- katlar bilan amalga oshiriladi.
3	Ilm	образование	science	Ilm – insonning muayyan sohada tadqi- qotlar olib borib yangi bilimlarni aniqlash maq- sadida olib boradigan faoliyat turi. Ilmiy faoliy- atning mahsuli “bilim”dir.
4	Bilim	знание	learned	Bilim- o‘rganilgan ma’lumotlarni eslab qolish va qayta tushuntirib berish
5	Ko’nikma	способность	aptitude	Ko’nikma- o‘rganilgan bilimlarni tanish vaziyat- larda qo‘llay olish.
6	Malaka	квалификация	habit	Malaka- o‘rganilgan bilim va shakllangan ko‘nik- malarni notanish vaziyat- larda qo‘llay olish va yangi bilimlar hosil qilish
7	O’quv predmeti	учебние предмет	the subject of study	O’quv predmeti – mayyan fan ichidan saralanib, uzluksiz ta’lim jarayo- nining ma’lum bosqichida ta’lim oluvchilarga berili- shi mumkin deb hisob- langan bilimlar majmui

8	O’quv jarayoni	учебный процесс	learning process	O’quv jarayoni - pedagog bilan ta’lim oluvchining bilim berish va bilim egallash maqsadida qilina- digan hamkorlik harakat- lari.
9	Texnoligiya	технология	technology	Texnologiya - sub’ekt tomonidan ob’ektga ko’rsatilgan ta’sir natijasida sub’ektda sifat o’zgarishiga olib keluvchi jarayon
10	Innovatsiya	инновация	innavation	Innovatsiya – (ingliz tilidan olingan “Innava- tion” yangilik kiritish )- yangidan kiritilgan tushunchalar, tartib- qoidalar, texnologiya va yangiliklar.
11	O’qitish	учить	teaching	O’qitish- bu ta’lim oluvchilarga yangi о‘quv axborotini taqdim etish, uni о‘zlashtirishni tashkillash- tirishga, kо‘nikma va malakalarni shakllanti- rishga, bilish qobiliyat- larini rivojlantirishga maqsadli yо‘naltirilgan, muntazamli tashkiliy jarayondir
12	Vaziyat	ситуация	position	Vaziyat- (lotinchadagi situation - ahvol) – muayyan vaziyat, ahvolni hosil qiladigan shart- sharoitlar va holatlar uyushmas
13	Eksperiment	эксперимент	experiment	Eksperiment – pedagogik jarayonda bo’ladigan qonuniy aloqalarni o’rganish
14	Tajriba ishlari	эксперименталь ная работа	experimental work	Tajriba ishlari – eksperimental tadqiqotlar asosida yaratilgan metodik tizimlarni samaradorligini tekshirish vositasidir

15	So’roq, so’rov	вопрос, опрос	question, interview	Surоv, so’rоq — fаqаt o’zlаshtirilgаn mа’lumоtlаrni tiklаbginа emаs, bаlki uni isbоtlаb vа tushuntirib bеrishdаn ibоrаt
16	Kompetensiy a	компетентность	competence	Kompetensiya — mavjud bilim, ko‘nikma va malakalarni kundalik faoliyatda qo‘llay olish qobiliyati
17	Baholash tizimi	рейтинговая система	evaluation system	Baholash tizimi — davlat ta’lim standarti bo‘yicha umumiy o‘rta ta’limning malaka talablarini o‘quv- chilar tomonidan o‘zlash- tirilishi darajasini hamda umumiy o‘rta ta’lim muas- sasasining faoliyati sama- radorligini aniqlaydigan mezonlar majmuidan iborat
18	Qonuniyat	закон	legality	Qonunyatlar- geografik borliq (obyekt), xodisa, jarayonlar o’rtasida eng muhim va nisbatan mus- tahkam aloqa va bog’liq- larni aks etiradi.
19	Nazariya	теория	teheory	Nazariya- kishilar ilmiy faoliyatini umumlashmasidir
20	O’qitish metodi	методы обучения	teaching method