O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti psixologiya va ijtimoiy fanlar fakulteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA NOGIROILARIING IJTIMOIY HIMOYALANISHI TO’G’RISIDAGI O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI QONUNI
1-bob. Umumiy qoidalar
1-modda. Mazkur qonunning maqsadlari.
Mazkur qonunning maqsadi nogironlarning ijtimoiy himoya- lanishi sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdir.
2.modda. Nogironlarning ijtimoiy himoyalaiishi to’g’risidagi qonunchilik.
Nogironlarning ijtimoiy himoyalanishi to’g’risidagi qonunchilik mazkur Qonun va boshqa qonunchilik hujjatlaridan iborat.
Agar O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasi bilan O’zbekiston Respublikasining nogironlarni ijtimoiy himoyalash to’g’risidagi qonunchiligida kuzda tutilganlaridan boshqacha qoidalar belgilangan bo’lsa, u holdaxalqaro shartnomaning qoidalari qo’llanadi.
3-modda. Asosiy tushunchalar.
Mazkur qonunda quyidagi asosiy tushunchalar qo’llanadi:
nogiron — jismoniy, aqliy, psixik yoki sensor (sezgi) buzi- lishlari mavjudligi oqibatida hayotiy faoliyati cheklanganligi tufayli qonunchilik bilan belgilangan tartibda nogiron deb tan olingan va ijtimoiy yordam hamda himoyalashga muhtoj bo’lgan shaxs;
nogaron bolalar — jismoniy, aqliy, psixik yoki sensor (sezgi) buzilishlari mavjudligi oqibatida hayotiy faoliyati cheklanganligi tufayli qonunchilik bilan belgilangan tartibda nogiron deb tan olingan va ijtimoiy yordam hamda himoyalashga muhtoj bo’lgan o’n sakkiz yoshgacha bo’lgan shaxslar;
nogironlarning ijtimoiy himoyasi — nogironlarga hayotiy faoliyatining cheklanishini engib o’gish, o’rnini bosish (kompensatsiya qilish) uchun shart-sharoitlarni ta`minlaydigan va ularga jamiyat xdyotida ishtirok etish uchun boshqa fukdrolar bilan teng imkoniyatlarni yaratib berishga qaratilgan, davlat tomonidan kafolatlangan iqgisodiy, ijtimoiy va huquqiy choralarning tizimi;
noshronlarning reabilitatsiyasi — nogironlarga organizmning buzilgan yoki yo’q bo’lgan funktsiyalarini tiklash va kompensatsiya qilishda yordam berishga, ularning hayotiy faoliyatining cheklanishlarini bartaraf etishga qaratilgan tibbiy, yuktimoiy, psixologik, pedagogik, jismoniy, kasbiy, mehnat choralariningtizimi;
tibbiy-ijtimoiy ekspertiza — muayyan shaxs organizmining barcha tizimlarini majmuiy tekshirish asosida uning sog’lig’ini yo’qotish darajasini, organizm funktsiyalarining barqaror buzilishi tufayli hayotiy faoliyatining cheklanganligi darajasini, nogironlik guruhini, uning yuzaga kelishi sababi va vaqgini aniqlash, shuningdek, shaxs uchun sog’lig’ining holatiga ko’ra mumkin bo’lgan mehnat faoliya- tining turlari hamda mehnat sharoitlari to’g’risida, begonalarning parvarish qilishiga muhgojligi, sanatoriya-kurort davolanishining tegishli turlari va ijtimoiy himoyalanish to’g’risidagi tavsiyalarni tayyorlash;
shaxs hayotiy faoliyatining cheklanganligi — shaxsning o’z-o’ziga xizmat ko’rsatish, harakatlanish, mo’ljal olish, muloqot, o’z xulqi ustidan nazoratni amalga oshirish, sh)#ingdek, ta`lim va mehnat faoliyati bilan shug’ullanish imkoniyatini to’liq yoki qisman yo’qo- tishi.

7. 
   modda. SHaxsning nogiron deb tan olinishi.
   

SHaxsni, shu jumladan, o’n olti yoshdan o’n sakkiz yoshgacha bo’lgan bolalarni nogiron deb tan olish Tibbiy-mehnat ekspert komissiya- lari tomonidan, o’n olti yoshgacha bo’lgan bolalarni esa shifokor- konsul’tativ komissiyalari tomonidan amalga oshiriladi.
Tibbiy-mehnat ekspert komissiyalari va vrachlar-konsul’tativ komissiyalarining tuzilishi, shuningdek, ular tomonidan xulosa berilishi qonunchilik bilan belgilangan tartibda amalga oshiriladi.

8.