O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti
Yüklə 6,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Ob’ekt . Oldimizda turgan o‘rik mevasini dasturlash terminolo- giyasi orqali ko‘raylik. An’anaviy dasturlashda biz uni qismlarga bo‘lib o‘rganganmiz: S-o‘rik po‘stining yuzi, J – o‘rik mevasidagi sharbat hajmi, F – po‘st orasidagi meva og‘irligi, D-danak og‘irligi va h.k. Endi ana shu o‘rikga rassom ko‘zi bilan qaraylik. O‘rikning rasmi bu meva emas, balki o‘rik mevasining yassi tekisliklikdagi tasviridir. Uni har biri alohida va bir-biriga bog‘liq bo‘lmagan biror ma’lumotlar segmentida turgan bir nechta ma’lumotlardan iborat bo‘lgan ko‘rinishda abstract- 145 siyalash mumkin emas. O‘rikning komponentalari doimo birgalikda va bu komponentalar orasidagi o‘zaro aloqalarni saqlagan holda qaraladi. Ob’ekt - biz yashayotgan o‘rikdagi biror elementga hos bo‘lgan barcha ma’lumot va hulqlarni, ya’ni shu element ustida bajarish mumkin bo‘lgan harakatlarni ifodalaydi hamda ma’lumotlarning tugal abstraksiyasidan iborat bo‘ladi. Bu ma’lumot va hulqlar ob’ektga yo‘naltirilgan dasturlash atamashunosligida mos ravishda xususiyat va metod deb ataladi. Xususiyatni ob’ektning maydoni deb ham yuritiladi. Masalan, shashka ob’ekti rang, vertical maydondagi o‘rni, gorizontal maydondagi o‘rni kabi maydonlarga, surish, urish, «damka» ga chiqish, shashka taxtasidan chetga olish kabi metodlarga ega bo‘ladi. Maydon va metodlar birgalikda ob’ektning a’zolari deyiladi. Ob’ektlarning struk- turasi ularning o‘zaro aloqasini ifodalaydi. Sinf. Har bir ob’ekt qandaydir bitta sinfga ta’luqli bo‘ladi. Sinf – bu murakkab struktura bo‘lib, o‘z ichiga ma’lumotlarni, protsedura va funksiyalarni ifodalashdan tashqari, sinflarning vaqili bo‘lmish ob’ektlar ustida bajarilishi mumkin bo‘lgan amallarni ham oladi. Sinfdagi ma’lumotlar maydonlar, protsedura va funksiyalar esa metodlar deb ataladi. Sinfning strukturasi tushunchasi ham muhim hisoblanadi. U tizim ichidagi vositalar boyligini namoyon qiladi. Ma’lumki, biror yaproqdagi fotosintez jarayonini o‘rganish uchun shu yaproqdagi bitta hujayrani ko‘rish yetarli, chunki, qolgan hujayralar ham o‘zini ana shgu o‘rganilgan hujayra kabi tutadi. Biz ham biror sinf, tur yoki bo‘limga mansub bo‘lgan ob’ektni ko‘rar ekanmiz, faraz qilishimiz mumkinki, uning hulqi ham shu turdagi boshqa ob’ektlarniki kabi bo‘ladi. Ob’ektga yo‘naltirilgan dasturlash bizning hulqimizga o‘xshab ketadigan dasturlash usulini ifodalaydi. U dasturlash tillarini ishlab chiqishdagi yangiliklarning tabiiy evolyutsiyasi hisoblanadi. U barcha avvalgi dasturlash tillariga qaraganda strukturaliroq, ma’lumotlarni abstractlashga urinishda abstraktliroq va modulliroqdir. Ob’ektga yo‘naltirilgan dasturlash o‘zining uchta asosiy hususiyat- lari bilan xarakterlanadi: Yüklə 6,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|