O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi №2018 yil «Tasdiqlayman»

O‘rmon-tundra zonasi subarktika mintaqasining janubida joylashgan
bo‘lib, tundra zonasidan mu’tadil mintakaning tayga zonasiga o‘tkinchi, tundra va 
siyrak o‘rmon landshaftlaridan tashkil topgan tabiat kompleksi xisoblanadi. Iqlimi
tundra zonasiga nisbatan ilikrok, iyulning urtacha xarorati 10°S -15°S ni tashkil 
etadi. YOgin mikdori g‘arbda 400 mm dan sharqda 600 mm gacha ko‘payadi.
Tuprok koplami gleyli-botqoq, torf-gleyli, gleyli-podzol tuproqdaridan tarkib 
topgan. O‘t o‘simliklari orasida yashil moxlar va yagel lishayniklari ko‘pchilikni
tashkil etadi. Siyrak o‘rmonlarida kanada eli, oq va qora ellar, amerika tilogochi, 
qayin, teraklar o‘sadi. Xayvonot olamida tundra va taygaga xos fauna turlari
uchraydi. 


Tayga zonasi mu’tadil mintakaning qoramtir igna bargli o‘rmonlaridan

---

---

tashkil topgan murakkab tabiiy xududiy komplekslar majmuasidir. U Alyaska

Korilerining Fapbmi Tinch okean soxillaridan, Labrador yarim orolining sharqiy 
Atlantika okeani soxillarigacha bo‘lgan polosani va Nyufaundlend orolini egallab
olgan. Kanada o‘rmonlarining 80,1% maydonini tayga tashkil etadi. Yillik 
radiatsiya balansi 20-30 kkal/sm
2
ga teng. 

Taygada tuproqlarining xosil bo‘lish jarayoni sovuk iqlim, qorli qish, sernam

salqin yoz sharoitida kechadi. Bunday iqlim sharoitida o‘simlik qoldiqlari sekin 
chiriydi. SHuning uchun tuproq tarkibida chirindi moddalari kam uchraydi.
Tayganing tipik zonal tuprogi podzol (kulrang) tuproqlardir. 
SHimoliy Amerika taygasida baland bo‘yli igna bargli daraxtlarning
endemik turlari o‘sadi. Zonaning sharqiy qismida kanada eli, amerika tilog‘ochi, 
qora qarog‘ay, oq karag‘ay, balzam pixtasi ko‘p uchraydi. Tayga o‘rmonlarining
janubiy qismida balzam teragi, oq kogozbop kayin, toggerak kabi bargli daraxtlar 
aralash xolda usadi. Daraxtlarning tagida kizil va kora smorodina, malina, chernika
va boshka rezavor mevali butalar keng tarkalgan. Zonaning garbiy Tinch okean 
soxilida buyi 80-100 m ga etadigan daraxtlar usadi. Duglas pixtasi, sitxi eli, kizil
kedr baland bo‘yli daraxtlarning tipik vakillaridir. 
Tayga zonasi xayvonot olamiga juda boy. Yirtkich xayvonlardan qora ayik,
kanada silovsini, amerika suvsari, bo‘ri va tulkilar utxur xayvonlardan los, vaqtiga 
kiyigi yashaydi. Milliy parklarda bizonlar
saklangan. Kimmatbaxr mo‘yna beruvchi xayvonlardan qunduz va ondatra bor.