O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

super EHM
larni ishlab chiqish va yaratish uchun 
shart-sharoit yaratib berdi, ular hozirda ham jadal rivojlanayotgan eng kuchli 
hisoblash tizimidir. 
70-yillarda 
kichkina EHM 
larni paydo bo‗lishi, bir tomondan, elektronli 
element baza sohasidagi taraqqiyot bilan, ikkinchi tomondan esa – bir qator ilovalar 
uchun katta EHMlarni resurslarini ortiqchaligi bilan bog‗langandir. Kichkina EHMlar 
ko‗pincha texnologik jarayonlarni boshqarish uchun ishlatiladi. Ular juda ixchamdir 
va katta EHMga nisbatan sezilarli darajada arzonroqdir. Element bazasi va 
arxitektura yechimi sohasidagi kelgusidagi muvaffaqiyatlar 
supermini EHM
paydo 

---

24 
bo‗lishiga olib keldi – bu arxitekturasi, o‗lchamlari va narxi bo‗yicha kichkina EHM 
sinfiga kirib, lekin unumdorligi bo‗yicha katta EHMga tenglashadigan hisoblash 
mashinasidir. Kompyuterning apparat qismlari shunday qismlarki ularning ma‘lum 
bir og‗irligi bor va ularni qo‗l bilan ushlab bo‗ladi. Apparat atamasi kompyuterning 
ichki va tashqi tarkibiy qismlarini qamrab oladi. Shuningdek, bir yoki bir nechta 
tarkibiy qismlar o‗zaro aloqaga ega bo‗ladi. Bir qancha ma‘lumot jarayonlari davri 
amalga oshiruvchi apparat qismlari mavjud. Kiritish buyruqlarni bajaradigan 
apparatlar, kiritish moslamalari, moslamalar deyiladi.
Qayta ishlash jarayonlarida foydalaniladigan apparatlar qayta ishlash 
moslamalari hisoblanadi va joriy buyruqlarni bajaradigan apparatlar natija 
moslamalari deb ataladi. Ushbu kategoriyalar har birining turli hil moslamalari, 
brendlari va sifatlari bor. Ichki, tashqi portlar va aloqalar kompyuter turli 
moslamalarini kompyuterning ona platasi bilan aloqasaini o‗rnatishda foydalaniladi. 
Portativ kompyuteri (notebook)
Afzalliklari
:
- 
kichik o‗lchami va og‗irligi;
- akkumulyatordan ishlash (3-5 soatgacha) yoki tarmoqdan; 
- mobillik; 
- klaviaturasi qisqartirilgan; 
- o‗zgartirib bo‗lmaydi; 
- kichik unumdorlik; 
- zarbga, vibratsiyaga tasirchanligi;