137
ketma-ketligi va bajarilish texnikasini yuzaga chiqaradigan ma’lum
tizimga
aytiladi.
Registrlarning
shakli va tuzilishi, sintetik va analitik
hisob registrlarining
o‘zaro xronologik va sistematik bog‘liqligi, yozuv
ketma-ketligi va bajarilish
texnikasi buxgalteriya hisobining shaklini aniqlaydigan asosiy belgidir.
Korxonalar faoliyati
hisobi yuritilar ekan, bunda
bir necha buxgalteriya
hisob shakllaridan foydalanadi. Korxonada qo‘llaniladigan
hisob shakllarini
tanlash quyidagi omillarga bog‘liq bo‘ladi:
-
korxona hisob ishlarini hajmi ko‘p yoki kamligiga;
-
korxona buxgalteriya xodimlarining malaka va tajribalariga va xakozo.
Korxonada qaysi hisob shakli qo‘llanilishidan qat’iy nazar, O‘zbekiston
Respublikasining «Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida»gi qonuniga to‘liq amal qilinishi
shart.
Buxgalteriya hisobi shakllari quyidagi turlarga bo‘linadi:
–
memorial order shakli;
–
bosh daftar shakli;
–
jurnal order shakli;
–
axborot texnologiyalariga asoslangan shakl.
Buxgalteriya hisobi shakllari bir biridan quyidagi xususiyatlariga ko‘ra farq
qiladi:
1.
Shakldagi registrlarning soni, vazifasiga ko‘ra.
2.
Registrlar tashqi ko‘rinishiga ko‘ra.
3.
Registrlarda xronologik va tizimli yozuvlar aks ettirilishiga ko‘ra.
4.
Sintetik va analitik hisob ma’lumotlarini birgalikda yozish tartibiga ko‘ra.
5.
Yozuvlarni yozish tartibi va texnika vositalarning qo‘llash tartibiga ko‘ra.
Buxgalteriya hisobining Bosh daftar shaklida
hisob ishlarida qulaylik
yaratish maqsadida oy davomidagi xo‘jalik jarayonlari reestrini yuritish mumkin.
Xo‘jalik jarayonlari reestri asosida esa Bosh daftar to‘ldiriladi
